تحقیق جامع و کامل درباره بررسی و ارزیابی ایمنی و آتش نشانی

فرمت فایل : word (قابل ویرایش) تعداد صفحات : 179 صفحه

مقدمه :

انسان از دیر باز با آتش آشنا شده و رابطه ای تنگاتنگ و دوستانه برقرار کرده و همواره از آن در راستای پیش برد اهداف گوناگون زندگی خود نهایت استفاده را کرده است.زمانی نیاز مبرم خود را در پیکار با آتش احساس کرد که میدید هستی او و جان افراد خانواده و نزدیکانش در لحظاتی کوتاه بوسیله این پدیده سرکش به تباهی کشیده میشود. آتش در گسترده حیات خود و برقراری همزیستی با انسان خدمات بس ارزنده ای کرده و او را در تمام جنبه های فرهنگی و تکنولوژی تمدن یاری داده است. امروز انسان موفق شده در اغلب جنبه های زندگی پیروزی های چشم گیری به دست آورد. بدون شک ،دستیابی به این موفقیت ها بدون کمگ آتش امکان پذیر نبود.

بکارگیری سفینه های فضایی برای رسیدن به کهکشان های دوردست،کشتی های غول پیکر در دل دریاها و اقیانوسها ، هواپیماهای عظیم، سیستم های پیچیده مخابرات ،کامپیوتر و هزاران پدیده دیگر که امروزه در دسترس بشر قرار دارند همه را میتوان از کمک های بی دریغ آتش دانست. اما همین آتش که اگر بخواهیم در باره خدماتش به انسان قلم را به گردش در آوریم نمیتوانیم حق مطلب را بدرستی ادا کنیم.همین دوست دیرین انسان،هر گاه که بطور ناخواسته و خودسر پا به عرصه حیات بگذارد و از کنترل بشر خارج شود ، به آنچنان دشمن ستمگری تبدیل میشود که به هیچ کس و هیچ چیز رحم نمیکند و همه را در یک چشم بر هم زدن می سوزاند،دود می کند و به آسمان میفرستد.

به چند فقره آتش سوزی بزرگی که در جهان رخ داده و باعث از بین رفتن و بی خانمان شدن هزاران انسان شده نگاه می کنیم:

1666 -  آتش سوزی بزرگ شهر لندن که در آن دو سوم شهر بطور کامل سوخته

1750 -  آتش سوزی شهر قسطنطنیه که باعث ویران شدن ده هزار خانه شد

1756 -  آتش سوزی مسکو که در آن پانزده هزار خانه ویران شدند

1835 -  آتش سوزی شهر نیویورک که کلیه ساختمانها در 13 جریب زمین از بین رفتند

1871 -  آتش سوزی شهر شیکاگو که در آن هفده هزار خانه ویران شدند و 350 نفر سوختند

1974 -  آتش سوزی ساختمان جوئلما در شهر سائوپولو برزیل که در آن 80 نفر سوختند

افزون بر موارد بالا ، سال 1988 سال فاجعه آتش سوزی در ایالات متحده امریکا نام گذاری شد.در این سال طبق آمار بدست آمده 66 فقره آتش سوزی رخ داده که در اثر آن 375 نفر از جمله 6 آتش نشان جان خود را از دست داده اند.

همین ضرباتی که از آتش به انسان وارد آمده او را وادار کرد تا برای پیشگیری و پیکار با آن تدابیری بیاندیشد و روشها و وسایلی ابداع کند . اولین گامی که انسان برای مبارزه با این دشمن ستیزه جو برداشت شناخت کامل آن بود.زیرا دریافت که انسان هر چه بیشتر و کاملتر به ماهیت و سرشت آتش پی ببرد بهتر و سریع تر آن را مهار و خاموش میکند .از این رو برای شناخت هر چه بهتر این پدیده دانشمندان و صاحب نظران گام های موثری برداشتند.

آتش چیست ؟

اگر بخواهیم تعریف مناسبی برای آتش داشته باشیم باید ابتدا به مبحث سوختن بپردازیم ، زیرا که سوختن تمام اجسام و مواد گوناگون نتیجه آتش سوزی است. لذا این تعریف که میگوید: سوختن نتیجه یک سری واکنش های شیمیائی است که نور )شعله ) و گرما را به همراه دارد برای آتش نیز بسیار مناسب و زیبنده است. البته نوعی از سوختن بدون گرما و شعله هم وجود دارد که اکسیداسیون نامیده میشود،و آن ترکیب فلزات با اکسیژن هواست که همان زنگ زدگی و فساد فلزات است. این گونه واکنش ها معمولا"به طور کند و در دراز مدت صورت میگیرند،در حالی که عمل سوختن با سرعت و در لحظات کوتاهی رخ می دهد.

خواص فیزیکی و شیمیائی احتراق

بمنظور تفهیم خواص انواع احتراق، انفجار و اطفاء حریق ها باید اطلاعات از مختصات فیزیکی و شیمیائی احتراق بدست آورد و به موازات آن خواص اجسام مختلف و مشخصات مربوط به عکس العمل اجسام در برابر حرارت و سرما مورد مطالعه قرار گرفته و مشخص گردد.

تعریف جسم یا ماده :

  ماده یا جسم به چیزی اطلاق می شود که دارای وزن بوده و فضا را اشغال نماید و این تعریف نه تنها شامل اجسام بحالت جامد و مایع میگردد بلکه شامل گازها و بخارات مرئی و نامرئی که فضا را اشغال می کنند و دارای وزن میباشد نیز میگردد.

خواص فیزیکی ماده شامل دو مقیاس اندازه و وزن میباشد.در کشور ایران از سیستم اندازه گیری متریک استفاده میشود.ولی در تعدادی از کشورهای بزرگ جهان از اندازه های طول،سطح،حجم و وزن بر حسب اینچ،گالن و پاند استفاده میشود.بمنظور آشنائی بیشتر و مقایسه جدولها و تعاریف ذیل ارائه میگردد.

واحدهای طول :

سانتیمتر                       54/2 = یک اینچ (  INCH  )

تقریبا"سانتیمتر             5/30 = یک فوت (FOOT    )

تقریبا"متر                   1600 = یک مایل (MILE    )

سانتیمتر                        100= یک متر (METER    )

واحدهای سطح :

در سیستم های اندازه گیری متریک سطح را بر حسب سانتیمترمربع و یا متر مربع اندازه گیری می کنند و در سایر کشورها واحد سطح را بر حسب فوت مربع و اینچ مربع اندازه گیری و محاسبه مینمایند.

واحد های حجم :

یک گالن امپریال         =   54/4   لیتر

یک لیتر                     =   1000   سانتیمتر مکعب

واحد های وزن :

گرم    3/28     =     یک انس (   OUNCE   )

گرم    453      =     یک پاند (   POUND   )

پاند   204/2    =   یک کیلوگرم ( KILLO    GARAM   )

در تکنیک آتش نشانی بعضی مواقع پیش می آید که کارمندان آتش نشانی و یا آتش نشانان باید محاسبات فوری و حتی بطور ذهنی در موارد وزن و حجم انجام دهند و در امور اطفاء حریق که با آب سروکار مستقیم دارند به ارقام زیر باید آگاهی داشته باشند:

یک گالن آب 10 پاند وزن دارد

یک سانتیمتر مکعب آب یک گرم وزن دارد

یک لیتر آب 1000 گرم یا یک کیلو گرم وزن دارد

یک فوت مکعب آب 4/62 پاند (تقریبا") وزن دارد

وزن مخصوص و چگالی جامدات – مایعات – گازها

هر جسم وزنی مخصوص به خود دارد و این اختلافات اوزان یکی از خواص فیزیکی قابل توجه اجسام میباشد و این اختلاف وزنها است که باعث میشود چوب روی آب شناور بماند و سنگ در آب فرو رود و همین اختلاف را میتوان تحت عنوان چگالی و وزن مخصوص شناخت و به هر جسم رقمی متناسب با آن داد.

الف : وزن مخصوص

وزن مخصوص یک جسم را میتوان بر حسب پاند در یک فوت مکعب و یا گرم در یک سانتیمتر مکعب بحساب آورد. برای مثال وزن یک فوت مکعب آب 4/62 پاند است و یا در سیستم متریک،یک سانتیمتر مکعب آب یک گرم وزن دارد و وزن مخصوص جیوه 6/13 گرم در یک سانتیمتر مکعب اندازه گیری شده است که این رقم نشان میدهد که جیوه 6/13 مرتبه از آب سنگین تر است.

ب : چگالی

چگالی یک جسم به حالت جامد یا مایع عبارت است از نسبت وزن مخصوص آن جسم به وزن مخصوص آب میباشد.در این محاسبات وزن مخصوص آب را یک در نظر گرفته اند و برای بدست آوردن وزن مخصوص یک جسم کافی است که وزن حجم معینی از آن جسم را بر وزن آب هم حجم آن تقسیم نمائیم.

ج : وزن مخصوص گازها

برای اندازه گیری وزن مخصوص گازها،وزن معینی از یک حجم معین آن گاز را بر وزن هم حجم "از هیدروژن در شرایط ثابت ( فشار و حرارت ) تقسیم میکنیم. در بعضی شرایط بجای هیدروژن این مقایسه با هوا انجام میگیرد و گاهی هم این مقایسه را با اکسیژن محاسبه میکنند در این صورت لازم است هنگام نوشتن وزن مخصوص گازها تذکر داده شود که ماخذ مقایسه و محاسبه چه نوع گازی بوده است. و باید بخاطرداشت که وزن مخصوص گازها را نسبت به آب محاسبه نمی کنند.

در امور آتش نشانی آسانتر خواهد بود اگر ماخذ محاسبه و تعیین وزن مخصوص گازها را هوا قرار دهیم و بخاطر داشته باشیم وزن مخصوص هوا تقریبا"4/14 میباشد. بعنوان مثال اگر گازکربنیک را با هیدروژن مقایسه کنیم وزن مخصوص آن 22 میشود و در صورتی که با هوا مقایسه کنیم وزن مخصوص آن تقریبا"53/1 است.یعنی گاز کربنیک 53/1 مرتبه از هوا سنگین تر است.

آشنائی به وزن مخصوص گازها میتواند برای کلیه آتش نشانان یک کلید راهنما باشد که آیا درصد غلظت آن گاز در هوا در سطوح پایین بیشتر است یا در ارتفاع بالاتر از ساختمان.

برای گازها نسبت وزن یک گاز به حجم معادل هوای خشک در همان دما و فشار میباشد همچنین وزن مخصوص گازی از فرمول زیر محاسبه میگردد:

               وزن مولکولی گاز

                                         =     وزن مخصوص گاز

29                                                 

( 29 نماینگر وزن مولکولی ترکیب هوای خشک میباشد )

وزن مخصوص گازها و مایعات

شاید در زندگی عادی اوزان مخصوص گازها و مایعات حائز اهمیت نباشد ولی برای سازمانهای آتش نشانی و خدمات ایمنی و بویژه آتش نشانان صنعتی باید به اهمیت وزن مخصوص گازها و مایعات واقف بوده و آشنایی کامل داشته باشد،چون دانستن وزن مخصوص یک مایع در حال اشتعال میتواند آتش نشانان را در جهت اخذ تصمیم در مورد نحوه اطفاء حریق یاری نماید که آیا این آتش را باید با اب خاموش کرد یا از کف شیمیائی یا مکانیکی و یا سایر مواد خاموش کننده استفاده نمود. در چنین مواردی حتی داشتن نسبت حلالیت آن مایع در آب میتواند کاملا"مفید باشد

آتش چگونه روشن می شود؟

آتش سوزی برای بوجود آمدن یا روشن شدن به چند عامل نیاز دارد که به آنها عوامل اساسی و حیاتی ایجاد آتش سوزی می گویند. این عوامل عبارتند از :سوخت ، حرارت و هوا .

منظور از هوا همان گاز اکسیژن است که به نسبت 21 درصد در هوای اتمسفر زمین موجود است و حیات جانداران و گیاهان به آن است . شرکت این سه عامل در فعل و انفعالات زنجیره ای تولید آتش به صورت یک مثلث نشان داده میشود،این مثلث در تمام نقاط جهان به نشانه سمبل آتش شناخته شده است. بنابراین نتیجه فعالیتهای این سه عامل آتش سوزی گرمای زیاد ، دودهای تند و غلیظ و گازهای مسموم کننده است که به شکل زیر ترسیم میشود:

حرارت

هوا

سوخت

سو ختها چگونه موادی هستند؟

کلیه سوخت های روی کره زمین و پیرامون زندگی انسان از لحاظ شکل ظاهری در قالب های زیر می گنجد:

1) جامدات یا مواد خشک : مانند لوازمات اولیه خانگی از قبیل چوب ، پشم ، پنبه و ... این نوع سوخت ها عمدتا"ریشه های گیاهی و بخصوص سلولز دارند و در هر ظرف یا محلی که قرار داده شوند در شکل ظاهری آنها تغییر و دگرگونی رخ نمی دهد.

2) مایعات یا مواد روان : مانند فرآورده های مختلف نفت از قبیل انواع روغن ها ، گریس ، بنزین ، گازوئیل و ...شکل ظاهری این گونه مایعات بستگی به شکل ظاهری ظرفشان دارد . در هر ظرف که ریخته شوند شکل آن را به خود میگیرند .

3) گازها یا مواد فرار : مانند گازهای طبیعی از قبیل اکسیژن ، هیدروژن ، متان و سایر گازهای ساختگی مثل اتان ، پروپان ، بوتان و ... این نکته را باید همواره در نظر داشت که هنگام روشن کردن آتش باید به سوخت های جامد و مایع آن قدر حرارت داد تا به سوخت هایی از نوع سوم یعنی گاز تبدیل شوند تا آتش بگیرند و روشن شوند . به عبارت دیگر هر گاه جسمی یا مایعی در اثر دادن گرما به بخار تبدیل نشود ، آن جسم یا مایع آتش نمیگیرد و نمی سوزد .

البته پاره ای از خصوصیات بارز فیزیکی و شیمیائی سوخت ها نظیر نقطه شعله زنی ، نقطه آتش گیری ، نقطه ذوب ، نقطه جوش و سایر ویژگی های دیگر در آتش گیری ، زود آتش گیری ، دیر آتش گیری و اصولا" آتش نگیری آنها دخالت مستقیم دارد .

چند نوع آتش سوزی وجود دارد؟

تا قبل از سال 1970 میلادی در کشور انگلستان ، جدا از سایر کشورهای اروپا ، آتش سوزیها بر پایه سوختهایی مثل مواد سلولزی ، کربنی ، مایعات آتش گیر ، ادوات برقی و فلزات کمیاب به طور غیر رسمی به چهار گروه تقسیم کرده بودند . در سال 1970 برای یکسان کردن تمام آتش سوزی ها بین اکثر کشورهای اروپایی توافق به عمل آمد و در نتیجه بریتیش استاندارد به شماره 4547  BS  تدوین شد که به موجب آن قرار شد کلیه آتش سوزیها بر حسب مواد سوختی آنها به انواع مختلف زیر تقسیم شوند :

نوع اول ( CLASS A )

سوخت این گونه آتش سوزیها را اغلب مواد جامد و خشک از ترکیبات مختلف کربنی تشکیل میدهد .این آتش سوزیها به دو نوع وجود دارند : بصورت شعله دار و بدون شعله یا گدازه .

 نشانه شناسایی استاندارد این گونه آتش سوزیها به این شکل است :     

 A

نوع دوم (  CLASS B)

دراین نوع آتش سوزی ها مایعات مختلف آتش گیروجامدات نرم و تبدیل شونده به مایع مثل گریس و وازلین و روغن های نباتی جامد میسوزند  .                                                   

نشانه شناسائی این گونه آتش سوزی هابه این شکل است  :                

نوع سوم ( CLASS C )

سوخت این نوع آتش سوزی هاعبارتنداز :گازهایی نظیر متان،بوتان،پروپان،استیلن وسایرگازهایی که درزندگی روزمره مردم و صنایع به کارمی روند .                                        

علامت شناسائی این گونه آتش سوزی ها به این شکل است  : 

C 

نوع چهارم ( CLASS D ) 

سوخت این قبیل آتش سوزی ها ازفلزات کم یاب مانند :  سدیم ، پتاسیم  ، منیزیوم ، تیتانیوم ، زیرکانیوم ، اورانیوم وپلوتونیم است.                       

علامت شناسائی این گونه آتش سوزی ها به این شکل است :       

D

نوع پنجم ( CLASS E )

این نوع آتش سوزی ها اغلب دردستگاههای برقی و وسایل انتقال نیرو،نیروگاههای بزرگ وکوچک شامل : ترانسفورماتورها ، الکتروموتورهاولوازم برقی خانگی مثل     سیم کشی ساختمان،تلوزیون،بخاری، اتو و اجاق های برقی رخ می دهند.

علامت سناسائی این آتش سوزی ها به این شکل است :

E 

این پنج نوع آتش سوزی را چگونه باید خاموش کرد ؟

دربحث "آتش چگونه به وجود می آید" نوشتیم که آتش سوزی باحضورسه عامل یعنی سوخت، حرارت و هوا به وجودمی آید. این نکته را نیزبایدبه این مطلب افزودکه هرکدام ازاین سه عامل اساسی در صحنه حضور نداشته باشد ،به وجود آمدن یا روشن شدن آتش مطلقا"ممکن نیست .

معنی دیگراین عبارت آن است که هرگاه یکی ازاین عوامل را از ریشه آتش قطع کنیم ، آتش نیز خاموش می شود . برای قطع هر کدام ازاین سه عامل و فرونشاندن آتش سوزی روش هایی ابداع شده که به شرح یک یک آنها می پردازیم :

روشهای خاموش کردن آتش سوزیها کدامند :

برای خاموش کردن آتش سوزیهای پنج گانه سه روش ابداع شده است ، این        روش ها ازمعمولی ترین و متداول ترین روش های فرونشاندن آتش سوزی هاست که دراصول ومبانی آتش نشانی های جهان پذیرفته شده است . 

1- خنک کردن یا قطع حرارت ازکانون آتش سوزی : اگر مثلث آتش رادرنظربگیریم خواهیم دیدکه یکی ازاضلاع آن نماینده حرارت است. اکنون اگراین حرارت راحذف کنیم ،مانندآن است که یک ضلع مثلث راشکسته ایم . این مثلث فرومی ریزد و آتش سوزی خاموش می شود .

2-خفه کردن یا قطع اکسیژن هوا ازکانون آتش سوزی : معنی این کارآن است که با حذف هوا ضلع دیگرمثلث آتش راکه نماینده هواست شکسته ایم . باانجام این کارآتش سوزی فرومی نشیند .

3-گرسنگی دادن یا قطع سوخت ازکانون آتش سوزی : دراین روش با حذف سوخت وممانعت ازقرار گرفتن سوخت دردسترس آتش ، ضلع دیگرمثلث راکه نماینده سوخت است واین ماده پایه واساس آتش سوزی ها را تشکیل می دهد شکسته ایم با این کارآتش سوزی خاموش می شود .

یادآوری این نکته ضروری است که درخاموش کردن بعضی ازآتش سوزی ها هرسه روش با هم و همزمان صورت می گیرند ودرپاره ای دیگریکی ازاین روش ها اعمال می شود . ضمنا"بایدتوجه داشت که گرسنگی دادن یا قطع کامل سوخت دربعضی ازآتش سوزی هابه علت حاکم بودن موقعیت ویژه وپیچیده درمحل آتش سوزی امکان پذیرنیست وبه ناچار بایدازروشهای دیگر استفاده کرد .

این سه روش برای خاموش کردن کامل آتش سوزی های پنج گانه ابداع شده اند ،ولی نکته بسیار مهم و ظریفی دربکارگیری این شیوه ها وجود داردکه شایسته دقت وتامل است . این نکته ظریف چیست ؟

تحقیق در مورد آتش سوزی

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 6

آتش سوزی یکی از مواردی است که هر روزه در گوشه و کنار شهرها اتفاق می‌افتد. آتش، زمان و مکان نمی شناسد و مهم نیست که شما چقدر برای آن آمادگی دارید.

او هر وقت که بتواند حضور می یابد و این شمایید که باید از این مهمان ناخوانده پذیرایی کنید. حال فکر می کنید آمادگی مقابله با آن را دارید؟ مهمانی ناخواسته و مخرب.

چند اقدام احتیاطی ساده می‌تواند خطر آتش سوزی را در خانه کاهش دهد.

در بدترین حالت و هنگام رخ‌دادن آتش‌سوزی، یک طرح فرار کاملا تمرین ‌شده می‌تواند به پیشگیری از آسیب‌ها و مرگ کمک کند.

برای جلوگیری از آتش سوزی راه های زیادی را شنیده یا آموخته ایم.اما ممکن است در میان آموخته های ما بسیاری از موارد از قلم افتاده باشند. پس توصیه های ما را جدی بگیرید:

1- اگر بچه دار هستید، یک کمد مخصوص برای اجناس خطرناک و قابل احتراق خود در نظر بگیرید که قفل مطمئنی داشته باشد و هر چند وقت یک بار برای مطمئن شدن از گرم نشدن کمد به آن سر بزنید.

2- هیچوقت به رابط های لوازم برقی چندین دو شاخه وصل نکنید و مراقب پریدن فیوز منزلتان باشید.

3- سیم های لوازم برقی خود را از زیر فرش ها و موکت ها رد نکنید، زیرا سیم ها به راحتی پاره می شوند و ممکن است باعث آتش سوزی شوند.

4- برای وصل کردن سیم ها به دیوار از چسب استفاده کنید، زیرا اجناسی همچون سوزن های ته گرد می توانند باعث پارگی سیم ها شده و خطرآفرین باشند.

5- سیم های فرسوده را قبل از ایجاد آتش سوزی تعویض کنید.

6- مواد قابل احتراق را از نزدیک محل های گرم همچون اجاق گاز دور کنید.

7- اجناس برقی که به طور غیر عادی داغ شده اند را هر چه سریع تر از برق بکشید و به یک برقکار نشان دهید.

8- لامپ های پر نور قوی که گرمای زیاد تولید می کنند را استفاده نکنید، زیرا داغی زیاد آنها باعث آتش سوزی می شوند، خصوصا اگر سقف منزلتان چوبی است.

9- حتما قبل از خواب یا خروج از منزل، آتش های روشن سیگار یا شومینه را خاموش کنید.

10- لوازم برقی موجود در حمام را هنگام خروج از منزل، از برق بکشید.

این فقط قسمتی از متن مقاله است . جهت دریافت کل متن مقاله ، لطفا آن را خریداری نمایید

NFPA 20:2016-Standard for the Installation of Stationary Pumps for Fire Protection

176 صفحه فایل pdf

NFPA 20:2016-Standard for the Installation of Stationary Pumps for Fire Protection

نجات زندگی گیاهی

در این مقاله که 9 صفحه بوده و به زبان انگلیسی می باشد در مورد خاصیت گیاهان و درختان و سطح اثر انها در اتش سوزی توضیحاتی داده شده است

تحقیق جامع درباره بررسی و ارزیابی احتراق در محیط زیست

فرمت فایل : word (قابل ویرایش) تعداد صفحات : 56 صفحه

مقدمه

آتش خطرناک ترین دشمن جنگل می باشد. یک آتش سوزی محدود نیز همواره خسارات قابل ملاحظه ای را موجب می گردد به طوری که ممکن است حتی تخریب نهایی و کلی از آن ناشی شود. سطح وسیعی از جنگل های به علت ازدیاد جمعیت به مناطق مسکونی، مراتع و زمین های زراعتی تبدیل گردیده است.  انسان اولیه به علت نداشتن وسایل لازم جهت توسعه سطح زمین های کشاورزی و مرتع مجبور بود         از روش سهل و ساده آتش زدن جنگل استفاده نماید. میزان خسارتی که حریق به جنگل ها وارد می آورد برحسب نوع درختان                           و محیط متفاوت است. درجه شدت حریق و در نتیجه خسارت وارده در جنگل های سوزنی برگ به مراتب بیشتر از جنگل های پهن برگ           می باشد. ولی چون اکثر جنگل های ایران از گونه های پهن برگ تشکیل یافته است، خطر توسعه حریق در آنها به میزان جنگل های سوزنی برگ اروپا و یا جنگل های وسیع سوزنی برگ سایر مناطق دنیاست. حریق و آتش گرفتن جنگل و مرتع، چه عمده و چه غیر عمد صورت گیرد باعث از بین رفتن جنگل ها و مراتع می شود و قبل از آنکه توسعه یابد، باید از ایجاد آن جلوگیری شود.

حریق اصولاً بر اثر مختلف به وجود می آید. گاهی یک جرقه آتش در جنگل خصوصاً درفصلی که برگ درختان خزان کرده یا علوفه یک مرتع که در اواخر تابستان کاملاً خشک شده و سطح زمین را پوشانیده است، به ویژه هنگامی که باد با آن همراه باشد، ممکن است حریق مدهشی پدید آورد و دامنه آن به نقاط دور دست کشد و خسارات هنگفتی متوجه کشور سازد. کبریت، ته سیگار و لقایای آتشی که از یک کوره زغال باقیمانده یا رهگذران و چوپان و خوش نشینان در جنگل فراهم می کنند و براثر بی احتیاطی آن را خاموش نمی کنند، ممکن است رفته رفته برگ های خشک اطراف خود را مشتعل سازد و حریقی دامنه دار را ایجاد کند. بشر در ادوار گذشته، به وسیله بسیار ساده، یعنی با آتش زدن جنگل ها و افروختن شاخ و برگ های خشک، بر وسعت اراضی زراعی می افزوده و هنوز هم این رسم در کشور ما برقرار است و آتش زدن جنگل های مخروبه و تبدیل آنها به زمین های زراعتی را احیای جنگل می دانند، در صورتی که در حقیقت احیای جنگل بهبود و آبادانی جنگل است و آتش زدن جنگل را باید صرفاً تخریب جنگل نامید.

از آنجایی که منابع طبیعی یکی از مهمترین و با ارزش­ترین سرمایه­ ملی هر کشوری محسوب شده و نقش آن در حیات اقتصادی و اجتماعی انسانها بسیار مهم است و از اهمیت ویژه­­ای در رابطه با کشاورزی و محیط زیست برخوردار است. لذا حفظ منابع­طبیعی با توجه به افزایش جمعیت بیش از پیش ثابت می­شود. عوامل چندی موجب تغییرات کمی و کیفی درجنگل­ها شده که برخی از آنها عبارتند از : انقراض طبیعی بلایای طبیعی همچون آتش­سوزی ، سیلاب، تراکم جمعیت، آفات و بیماری­های گیاهی در میان عوامل مخرب ، آتش­سوزی یکی از عوامل اصلی تخریب اکوسیستم­ها شناخته شده است که سالانه خسارت قابل ملاحظه­ای را وارد می­سازد.

بروز اولین آتش­سوزی­های طبیعی به حدود 300 میلیون سال پیش در رسوبات زغال سنگ­ های قهوه­ای تخمین زده می شود. رعد و برق اولین علت این آتش­سوزیها قبل از پیداش انسان بوده است. سالیانه 50000 آتش سوزی بر اثر رعد و برق اتفاق می­افتد. بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان خوار و بار جهانی (فائو) در یک دوره 18 ساله (1998-1980) به طور متوسط در اروپا سالیانه 42100 فقره آتش­سوزی صورت گرفته است. میانگین سالیانه حریق در جنگل­های جهان 2 میلیون هکتار تخمین زده شده است. آتش در جنگل­های طبیعی، گذشته از نابودسازی ذخایر ژنتیکی، سیر تکاملی جنگل را در رسیدن به کلیماکس به تأخیر می­اندازد و در جنگل­های طبیعی یا دست­کاشت علاوه بر تخریب محیط­زیست که موجب بروز ناهنجاریهائی در موجودات زنده می­شود هزینه سنگین بازسازی را بر جامعه تحمیل می­کند.

به طورکلی علل آتش­سوزی­ها را می­توان به دو دسته انسانی و غیرانسانی تقسیم­بندی کرد. عوامل انسانی نیز به دو دسته عمدی و غیرعمدی تقسیم می­شود که از دلایل عمدی می­توان به فعالیت­های کشاورزی، دامپروری و اختلاف با نهادهای دولتی و از دلایل غیرعمدی می­توان به بی­احتیاتی مردم اشاره کرد. در مطالعه­ای درباره تأثیر متغیرها بر آتش­سوزی بیان نمود که در جنگل­های جلگه­ای عامل مؤثر در آتش­سوزی گرما می­باشد. همچنین در جنگل­های جلگه­ای میان­بند، کاهش رطوبت مواد سوختی و در جنگل­های کوهستانی کاهش بارندگی موجب  آتش­سوزی می­گردد. بیان نمود که جاده­ها از عوامل اصلی در پارسل­بندی جنگل هستند لذا با ساخت و طراحی دقیق جاده­ها و پارسل­بندی مناسب می­توان از گسترش آتش از پارسلی به  پارسل دیگر جلوگیری کرد. جاده­ها درجنگل­ علاوه براهمیت­شان در بهره­برداری و حمل و نقل چوب در تفریح و تفرج و جلوگیری از آتش نقش مهمی دارند. نشان دادند که اهمیت قابل توجهی در یبن اکولوژیست­ها و جنگل­ بانان درباره تأثیر آتش روی جمعیت­ها، جوامع و اکوسیستم­ ها وجود دارد ولی توجه کمتری درباره عواملی که باعث این اثر شده­اند انجام شده است.

جنگل در سرزمین کهن ایران

در ادبیات سرزمین ما، «سرو کاشمر» شهرت بسیار دارد و مردم معتقد بودند که زرتشت پیامبر آن را با دست خود کاشته است. از جمله در «تاریخ بیهقی» و «معجم‌البلدان» از علاقه ایرانیان به سرو کهن کاشمر سخنان بسیاری به میان آمده است. «ابوریحان بیرونی» هر یک از برجهای شمسی را منتسب به درختان معینی دانسته است مثل حمل (فروردین) به معنای هر کشتی که آب نیابد و آنکه تخم ندارد؛ ثور (اردیبهشت) به معنای درختان بلند و میوه‌های شیرین. 

تعریف جنگل

در زبان عام جنگل (forest) به منطقه ای گفته می شود که از درختان خودرو تشکیل یافته و ضمنا زیستگاه جانوران وحشی است ولی باید در نظر داشت که هر منطقه پوشیده از درخت یا درختچه را نمی توان جنگل دانست. از این رو جنگل را می توان به این صورت تعریف کرد : جنگل عبارت است سطح وسیعی پوشیده از درخت ، درختچه و سایر گیاهان که همراه با جانوران اشتراک زیستی پیشرفته آن بین عناصر تشکیل دهنده آن (گیاهان و جانوران ) به وجود آورد و تحت تاثیر عوامل محیطی قادر به ادامه حیات به طور مستقل ( بدون دخالت انسان ) می باشد. دانشمندان صفات و خصوصیات بارزی برای جنگل قائل هستند تا بتوان آنها را از سایر نباتات موجود و مورد استفاده بشر در            روی زمین تمیز داد. سه بعد عمده از مشخصات جنگل عبارت است از :

1ـ زیست شناسی :  باید گفت که جنگل مانند اجتماعی نباتی است که تحت عوامل محیط متعادل یا کم و پیش ثابتی قرار دارد.

2ـ اقتصادی : چوب از محصولات اصلی جنگل است. وقتی که درخت قطع شود، بر خلاف املاک زراعی بهره و سرمایه یک مرتبه به دست می‌آید. برای اینکه بتوان مقدار چوبی را که در طول صدسال در جنگل تولید می‌شود به حال ثابت نگه داشت، بی‌آنکه در آن کاهشی              روی دهد، نظم اقتصادی باید به مرحله اجرا در آید؛ و فقط در جنگلهایی که طبق اصول منظمی بهره برداری می‌شود می‌توان از سرمایه           بهره سالیانه به دست آورد.