
اخبار آل برمکنویسنده: محمد بن حسین بن عمر هرویبه کوشش: مایل هروی
برمکیان
« 132-187 ق / 749-803م»
خلفای عباسی موالی «ایرانیان» را از نزدیکان خود به حساب آوردند و جایگاه بزرگی در حکومت به آنان واگذار کردند. به این ترتیب وزیران و والیان را از بین آنان برگزیدند که در نتیجه آن ایرانیان به اندیشه بلند پروازی افتادند تا شاید دوباره دوران کسری را زنده کنند.
هم زمان با اعتلای تدریجی خاندان برمک، منصب وزارت در دستگاه خلافت نیز اهمیت ویژهای پیدا کرد که ظاهراً قسمتی از قدرت اجرایی «بزرگ فرماندار» عهد ساسانی را شامل می شد. اعتلاء این خاندان که جد آن ها خالد بن برمک، بعد از واقعه کشته شدن ابوسلمه خلال وزیر آل محمد، مدت ها متولی دیوان جند و دیوان خراج خلیفه بود و همچنین در ولایات ایران به عنوان حاکم خلیفه اشتغال به کار داشت، تدریجاً به آنچه که شغل وزارت خوانده میشد، حیثیت و اعتباری خاص بخشید. با آن که در پارهای از روایت های مربوط به عهد هارون اجداد آنها «گبر» خوانده شدهاند و حتی معبد نوبهار «بلخ» که اجداد برمک با نام عمومی برمک - مأخوذ از ریشه سنسکریت به معنی مهتر و رئیس یا از «پرنگ» از ریشه زبان پهلوی - متولی آن بودهاند، و در واقع معبد بودایی به شمار میرفته است، هیکل مجوس و معبد زرتشت پنداشتهاند. گفته شده که جد یا پدر خالد، ظاهراً از آیین بودای به اسلام گرویده است که به احتمال قوی اعتراضی که «نیزک طرخان / مقتول در 92 ق / 710 م» به سبب ترک آیین اجداد بر جد خالد کرده،به احتمال زیاد همین ترک آیین بودایی بوده است که در آن زمان در بین طوایف ترک، هیاطله طخارستان و سغد نیز رایج بوده است.
