دانلود مقاله کامل در مورد مراحل اخلاق
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 55
فهرست و توضیحات:
فصل اول: موانع نظری و علمی سیر و سلوک
- ضرورت آشنایی با موانع سیر................ 2
- غفلت..................................... 2
- فضول و عقول.............................. 3
- زمینه ساز غفلت........................... 4
- راه حل مشکل.............................. 5
- راه غفلتزدایی............................ 6
- دم مسیحایی ذکر........................... 6
- مراتب بیداری............................. 7
- سوء ظن به خود............................ 8
فصل دوم: وسوسه ی علمی
- قیاس رهزن............................... 11
- حرم امن اخلاص............................. 11
فصل سوم: پندارگرایی
- زندگی پنداری............................. 14
- منشأ پندارگرایی.......................... 14
- آثار پندارگرایی.......................... 15
- نمونهای از پندارهای رهزن................. 15
فصل چهارم: عقل متعارف
- عقال عقل................................. 18
- جنگ عقل و عشق............................ 18
فصل پنجم: هوسمداری و خودبینی
- جهاد اصغر، مقدمه جهاد اکبر............... 21
- پیروزی در جهاد اصغر و اکبر............... 21
- آثار کوتاهی در جهاد اکبر................. 22
- لزوم تحصیل فقه جامع...................... 23
- نتیجه شناخت دشمن......................... 24
- حق مداری نه خود محوری.................... 25
- آزمون حق مداری........................... 25
- رژیم ارباب رعیتی فرهنگی.................. 26
- رژیم ربانی مردمی......................... 26
- خود بینی یا خدابینی؟..................... 27
- آثار خدابینی............................. 28
- حمق خودبینی.............................. 28
- ولایت خدا و ولایت شیطان.................... 29
- سرانجام خودبینی و خودستایی............... 29
- فیض الهی................................. 30
فصل ششم: کمین های شیطان
- صف آرایی در برابر شیطان.................. 32
- آزادی شیطانی............................. 35
- نشانه پیروزی در مصاف با شیطان............ 36
- خاطرات شیطانی............................ 36
- زندگی دروغین............................. 37
- روح وعید و تهدید الهی.................... 38
شاگرد و استاد شیطان........................ 39
فصل هفتم: بازیگری و دنیاگرایی
- پرهیز از آب شور.......................... 41
- بزرگترین مانع سالک....................... 42
- آمادگی برای سفر آخرت..................... 42
- فرشته خویی............................... 43
- میلاد و زندگی جدید........................ 44
- قطع علایق از غیر خدا...................... 44
- زندگی در خانه امن........................ 45
- شرایط زندگی در خانه امن.................. 46
- استادان ناشناخته انسان................... 46
- دنیای ناپایدار........................... 47
- معیار دنیاگرایی.......................... 47
- شرط آسایش در جهان پر آشوب................ 48
فصل اول:
موانع نظری و علمی سیر و سلوک
ضرورت آشنایی با موانع سیر
صاحب نظران علم اخلاق بر آنند که بخشهای آغازین علم اخلاق را آشنایی با رذایل اخلاقی و راههای زدودن آنها تشکیل میدهد؛ انسان، نخست باید رذایل اخلاقی و نفسانی را شناسایی و آنها را دفعا یا رفعا طرد کند؛ به این معنا که، اگر ندارد، بکوشد به آنها مبتلا نشود و اگر به آنها آلوده است، تلاش کند آنها را برطرف کند.
بسیاری از بزرگان علم اخلاق گفتهاند: ترک رذایل و اجتناب از آن تخلیه ، یعنی خالی کردن نفس از رذایل اخلاقی است و بر تحلیه ، یعنی آراستن نفس به زیورهای فضایل اخلاقی، مقدم است. تخلیه از رذایل با تحلیه به فضایل کاملا فرق دارد؛ زیرا فضایل در نهاد آدمی ریشهدار است، لیکن رذایل، امری عارضی است؛ در حالی که انسان از نظر علوم حصولی، نادان به دنیا آمده است.
غفلت
در فن اخلاق، غفلت به عنوان مانع ، و بیداری به عنوان شرط لازم تهذیب نفس و سیر و سلوک شمرده شده است. مقدمه واجب سیر و سلوک آن است که انسان توجه کند که ناقص است و باید کامل شود و مسافر است و به زاد و راحله و راهنمانیاز دارد و بدیهی است که اگر کسی غافل باشد و نداند مسافر است، در جای خود میماند، چنانکه جناب مصلحالدین سعدی گفته است: حرم در پیش است وحرامی در پس؛ اگر رفتی، بردی و اگر خفتی، مردی کسانی که اهل سیر و سلوک نیستند به عنوان خوابیده یا مست یاد میشود. به هر تقدیر، کسی که نداند ناقص است و کاملی باید او را تکمیل کند و یا نداند نیازمند است و بی نیازی باید نیازش را رفع کند و یا نداند مسافر است و باید حرکت کند، او در خواب است و سهمی از اخلاق ندارد و در حالت خواب هم میمیرد و در همان حال او را به جایی که نمیخواهد، میبرند؛ چون حرکت ضروری و یقینی است. انبیا هم آمدهاند تا مردم خوابیده را بیدار کنند، ولی اگر خواب کسی، سنگین باشد، صدای انبیا هم چنین انسان خوابیده را بیدار نمیکند. غفلت درون ماست و اگر در درون ما قلعه اعتقاد و التفات وجود داشته باشد آسیبی به ما نمیرسد؛ چون: هر آن غافل زید غافل خورد تیر. غفلتهایی که در مورد حفظ مال و مانند آن است، ضرر دنیایی دارد؛ ولی غفلت از تزکیه و نزاهت روح، غفلت از جان است و خسارت بزرگی در پی دارد؛ چون سرمایه از دست میرود.
فضول و عقول
یکی از موانع مهم تهذیب نفس و سیر و سلوک الی الله آن است که ما همواره به بیرون از خود مینگریم و از خود غافلیم و در حقیقت فضول هستیم نه عقول. انسان عقول، ابتدا به درون و آنگاه به بیرون، ولی انسان فضول، همواره به بیرون از خود مینگرد.
امام علی (ع) می فرماید: فضول کسی است که کار زاید میکند؛ ولی اگر عقل حاکم باشد و انسان خود را اصلاح کند، اصلاح دیگران، جزو حسن خلق میشود. ما وقتی موظفیم دیگران را اصلاح کنیم که خود را اصلاح کرده باشیم؛ اما این، مقدمهای تحصیلی است نه حصولی و بهانه به دست تارکان امر به معروف و نهی از منکر نمیدهد؛ هیچ کس حق ندارد بگوید: چون خود را اصلاح نکردهام نباید جامعه را اصلاح کنم؛ زیرا انسان، موظف است هر چه سریعتر خود را اصلاح کند.
اصلاح نفس، آسان است و انسان میپندارد دشواراست.از این رو وجود مبارک امیرالمؤمنین ( علیه السلام) میفرماید: آیا دیدهاید هیچ عاقلی به حال دیگران گریه کند و به حال خود ننالد؟
زمینه ساز غفلت
غفلت عوامل گوناگونی دارد و یکی از مهمترین عوامل آن خاطرات ناخوانده است. غفلت در عبادت بهترین وسیله برای ندا و نجوای بنده با خداست، متوجه نیست که چه میگوید. او نه تنها از معارف نماز، آگاه نیست و نه تنها مفاهیم آن را در ذهن نمیگذراند بلکه به خارج از آن میپردازد. تأمین حضور قلب در نماز، بسیار مشکل است. با این که هر نماز چند دقیقه، بیشتر طول نمیکشد، این هنر در نمازگزار نیست که موقع نماز خود را ضبط کند . اگر انسان همان چند دقیقه، خود را ضبط کند و بداند با چه کسی سخن میگوید، بقیه امور او تأمین است؛ اما چون در همان چند دقیقه، قدرت حضور و ضبط ندارد، سایر امور او هم ناکام است.
نماز، صراط است و صراط با غفلت سالک نمیسازد؛ زیرا اگر انسان غفلت کند، از صراطی که از مو باریکتر و از شمشیر تیزتر است، سقوط میکند. نماز درست، انسان را از زشتیها باز میدارد و اعمال زشت هم انسان را از انجام صحیح نماز و سایر عبادات باز میدارد. غفلت به تعبیر ائمه چرک روح است.
راه حل مشکل
آنچه گفتیم تحلیل درد بود؛ راه درمان را نیز باید بشناسیم. چون تهذیب روح، بدون شناخت درد و آشنایی با راه درمان آن ممکن نیست. راه حلی که قرآن ارائه میدهد یکی مراقبت از خود ، و دیگری یاد خدا است؛ انسان باید اولا مواظب جلسات، خواندنیها، شنیدنیها، خوردنیها وپوشیدنیهای خود باشد؛ مواظب باشد چه سخنی را میشنود و چه میگوید، دقت کند که در کنار سفره غذای حلال مینشیند یا حرام؟ لباسی را که بر تن میکند باید گذشته از حلال بودن، لباس شهرت نباشد. گاهی شخص لباسی میپوشد تا مشهور شود و هنگامی که از کوی و برزن میگذرد لباسش جلب توجه کند. این نشان میدهد که او گرفتار خود بینی است.
