پروژه بررسی راهکارهای توسعه نیروی انسانی نخبه و پیشگیری از فرار مغزها. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 95 صفحه

چکیده:

 عنوان تحقیق «راهکارهای توسعه نیروی انسانی نخبه و پیشگیری از فرار مغزها» است که با روش فراتحلیل (Meta-Analysis) انجام شده است.

 هدف فراتحلیل حاضر نیل به نتایج کلی و کاربردی از طریق ترکیب منابع و مطالعاتی است که در داخل کشور در زمینة « توسعه نیروی انسانی نخبه و پیشگیری از فرار مغزها» صورت گرفته است.

  این فراتحلیل که از طریق بررسی و ارزیابی 48 اثر علمی انجام شد دو بُعد روش شناختی و محتوایی را مد نظر قرار داد. در بُعد روش شناختی نتایج نشان داد که مطالعات مورد بررسی در عین حال که انباشت خوبی از ایده‌های نظری و راهکارهای عملی را ارائه می‌کنند دارای اشکالات و نواقص متعددی هستند از جمله عدم سازگاری بین اهداف، چارچوب نظری، روش تحقیق، نتایج و راهکارها- بدیهی بودن بسیاری از فرضیه‌ها- عدم استفاده از تکنیک‌های پیشرفتة تجزیه و تحلیل- مناسب نبودن حجم نمونه – اتکا به روش‌های نظری و …

  از جنبة محتوایی نیز این فراتحلیل پس از آسیب شناسی مختصر مطالعات و مشخص نمودن مشکلاتی چون عدم تناسب نتایج با اهداف پژوهش، ضعف ارتباط و تناسب راهکارها با هدف تحقیق و … در جستجوی تئوری مشترک و بنیادین تحقیق برآمد. در این بررسی مشخص گردید 6/39 آثار مبتنی بر تئوری جاذبه- دافعه و 4/37 درصد مبتنی‌بر آموزه‌های نظری مشابه و مرتبط با آن بوده‌اند. در درجه سوم 6/16 درصد آثار به سایر تئوریها تکیه کرده‌اند که آنها نیز عمدتاً تعارضی با گروه اول و دوم نداشته و به دلیل وسعت و قابلیت فراگیری که تئوری جاذبه- دافعه دارد می‌توان از آموزه‌های آنها چون مبحث «چرخش مغزها» به عنوان مکمل بهره گرفت.   در زمینة راهکارهای پیشنهادی، این تحقیق نشان داد که 72% از 255 پیشنهاد ارائه شده، غیر شفاف و کلی و تنها 28% آنها قابل اجرا و شفاف‌اند.

 سپس این راهکارها به چهار سطح بین‌المللی، ملی (کلان) میانی ( سازمانی) و خُرد (بازیگران) تقسیم گردید. در این میان تأکید اصلی محققان بر راهکارهای سطح ملی (جامعه – کشور- دولت) بوده است.   در بخش پیشنهادات تلاش شد ضمن استفاده از پیشنهادات محققان، الزامات اجرایی تئوری محوری تحقیق را در قالب پیشنهاد هفت سیاست‌ و 9 برنامة عملی بیان کنیم.

مقدمه:

در سالهای اخیر گرایشها و اقدامات جدیدی به منظور حفظ سرمایه انسانی نخبگان در کشور ظهور یافته است. از آنجا که نگاه غالب در این موارد نگاه دستگاهی و بخشی بوده است، برنامه‎ریزی‎ها در این زمینه فاقد جامع‎نگری است. موضوع تحقیق حاضر بررسی راهکارهای توسعه منابع انسانی نخبه و پیشگیری از مهاجرت نخبگان است. در حقیقت هم وجه ایجابی (جذب و توسعه منابع انسانی نخبه) و هم وجه سلبی پدیده (مهاجرت نخبگان) مورد نظر قرار گرفته است. از ‎آنجا که این مسأله‎ دارای ابعاد فرهنگی، اجتماعی سیاسی و اقتصادی و مدیریتی و حقوقی و… است پژوهش حاضر تلاش دارد با نگاهی همه سونگر ضمن بهره‎گیری از مطالعات انجام شده در همة حوزه‎های تخصصی به مجموعه‎ای از راهکارهای معین دست پیدا کند.

فهرست مطالب:

چکیده تحقیق

فصل اول- کلیات وروش تحقیق

فصل دوم- بررسی ادبیات تحقیق

فصل سوم- یافته‌های پژوهشی

فصل چهارم – نتیجه گیری و پیشنهادات

منابع و مآخذ

پیوست‌ها

پیوست 1- تلخیص داده‌های روش‌شناسی و محتوایی

منابع و مأخذ:

-           ارشاد، فرهنگ، (1380) - مبانی نظری فرار مغزها برحسب شکل‎های مختلف آن در شرایط کنونی، مقالات دومین همایش مسایل اجتماعی ایران.

-           ارشاد، فرهنگ (1380)- مبانی نظری فرار مغزها برحسب شکل‌های مختلف آن در شرایط کنونی، فصلنامه انجمن جامعه‌شناسی ایران- شماره5

-           الهیان، علوان – بررسی شیوه‌های جذب و نگهداری جهادگران متخصص- پایان نامه کارشناسی‌ارشد رشته مدیریت

-           آراسته ، حمیدرضا (1380) - بررسی رضایت شغلی و عوامل مهاجرت اعضای هیأت علمی فارغ‌التحصیل خارج از کشور و راهکارهای کاهش آن – وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

-           آراسته، حمیدرضا (1379)- جمعیت یک تا دو میلیونی مهاجران ایرانی در ایالت متحده آمریکا و جذب نیروهای متخصص- همایش بررسی و شناخت مسایل ایرانیان مقیم خارج ازکشور

-           آراسته، حمیدرضا (1378)- عوامل مؤثر در جذب و دفع نیروهای متخصص- مجموعه مقالات همایش بررسی مشکلات و چشم‌انداز اشتغال دانش‌آموختگان آموزش‌عالی- پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی

-           ابراهیمی، یزدان (1380)-  بررسی تمایل دانشجویان دانشگاههای تهران و صنعتی شریف در رشته‌های برق و کامپیوتر به خروج از کشور – مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش‌عالی

-           ابراهیمی، یزدان (1383)- اقتصاد و خروج دانش آموختگان – نامه آموزش‌عالی شماره2

-           احمدی گلشانی، خدیجه (1379)- کنکاشی پیرامون علل و پیامدهای فرار مغزها در ایران- مجموعه مقالات همایش بررسی مشکلات و چشم‌انداز اشتغال دانش آموختگان آموزش‌عالی- پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی

-           امیرخانی ، رضا (1384)- نشت نشاء، جستاری در پدیده فرار مغزها- انتشارات قدیانی

-           امیرلطفی، الهام و کلاهدوز، سیما (1381) – فرار مغزها- مرکز آموزش فرزانگان گرگان

-           افتـخاری، اصغر ‌(1381) – ظهور دانشگاه شبکه‌ای،  بررسی ابعاد تحول فرهنگی نخبگان در قرن 21- پژوهشکده مطالعات راهبردی

-           اصفهانیان، محمد (1381)- چرا باید با استعدادترین افراد برای شما کار کنند؟ فصلنامه علم و آینده- سال اول – شماره 1

-           بپتیـسیت، می‎یـر و دیگران، مهاجرتهای علمی رویکردی جدید به مسأله فرار مغزها، مترجم فتح‌الله پورموسوی ، فصلنامه مطالعات راهبردی، شمارة 14، زمستان 80.

-           تیموری درشکی، عباس (1379)- بررسی و مقایسه نگرش متخصصان تعلیم و تربیت و مجریان «آپ» نسبت به پدیدة نخبـه‌ پـروری پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روان ‌شناسی دانشگاه تربیت معلم

-           جان بخش، جواد (1353)- علل مهاجرت پزشکان به خارج از کشور از سال 1321 لغایت 1353- پایان نامه کارشناسی‌ارشد  دانشکده بهداشت دانشگاه تهران

-           حسین عباسی و همکاران (1380)- بررسی پدیدة فرار مغزها، برآورد ابعاد کمی مهاجرت متخصصان – مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش‌عالی

-           حسن‌زاده، محمد – بررسی عوامل مؤثر بر کسب موفقیت و پیشرفت شغلی کارمندان متخصص- پایان نامه کارشناسی‌ارشد – دانشگاه آزاد اسلامی کرمان

-           خسرو خاور، فرهاد و همکاران (1383)- بررسی جامعه‌شناختی کنشگران علمی در ایران- مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور

-           خدادوست، علی اصغر (1379)- مقوله‌ای در کمک به بازگشت سرمایه‌های ملی- مجموعه مقالات همایش بررسی و شناخت مسایل ایرانیان مقیم خارج از کشور- انتشارات کمیل

-           مسی و دیگران، (1364) نظریه‎های مهاجرت بین‎المللی، بازنگری و ارزشیابی، ترجمه پریدخت وحیدی، گزیدة مسایل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، شمارة 143.

-           راجرز دانیل سی. و راچلین هرش اس. (1370) اقتصاد آموزش و پرورش. ابوالقاسم حسینیون، آستان قدس رضوی.

-           رشنو، نبی‌ا… (1382)- ژئوپولتیک نخبگان- انتشارات کویر

-           زارع، بیژن (1380)- فرار مغزها و چگونگی جذب مجدد آنها- د انشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم

-           زلفی گل، محمد (1383)- مهاجرت ژنها- فصلنامه رهیافت  –  شماره 24

-           زند ، حبیب اله (1374)- اجتماع علمی- فصلنامه راهبرد- شماره 8- مرکز تحقیقات استراتژیک

-           هیکس ان ال (1380)- آموزش و درآمد. پریدخت وحیدی. در عبدالحسین نفیسی، دانشنامه‎ اقتصاد آموزش و پرورش، ج اوّل، پژوهشکده‎ی تعلیم و تربیت.

-           هسلبین، فرانسیس و گلداسمیت، مارشال (1996) سازمان فردا، جلد دوم، مترجم، فضل الله امینی، نشر فرا، 1378.

-           دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی (1380)- علل مهاجرت نخبگان به خارج

-           داوری اردکانی، رضا (1382)- مهاجرت دانشمندان بی‌اهمیت نیست- نامة فرهنگ- شماره 48

-           دلاور، علی (1374)- مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی – انتشارات رشد

-           ذاکرصالحی، غلامرضا (1379)- مهاجرت نخبگان، دفتر مطالعات فرهنگی وزارت علوم، ‌تحقیقات و فنّاوری.

-           ریتزر، جورج (1379)- نظریه جامعه‎شناسی در دوران معاصر به انضمام دو فصل تازه. ترجمه‎ی محسن ثلاثی، علمی.

-           سبحانیان، محمد (1381)- چگونه از پدیده جریان معکوس استعدادها استفاده کنیم. مجموعه مقالات اولین همایش ملی استعدادهای درخشان- دانشگاه شیراز

-           سرگزی ، حمیدرضا ((1376)- بررسی عوامل مؤثر در جذب و نگهداری نیروهای انسانی متخصص در سازمان جهاد سازندگی – پایان نامه کارشناسی ارشد- دانشگاه آزاداسلامی کرمان

-           سهراب پور، سعید و دوامی، پرویز (1380)- نقش توسعه علمی در جلوگیری از مهاجرت نخبگان- مجموعه مقالات چهل و چهارمین نشست رؤسای دانشگاهها و مراکز علمی تحقیقاتی کشور

-           شارع‎پور، محمود (1380) فرسایش سرمایه اجتماعی و پیآمدهای آن، نامه انجمن جامعه‎شناسی ایران، شماره 3

-           شعبانلو، رحیم (1380)- بررسی گرایش دانشجویان به مهاجرت از کشور – پایان نامه کارشناسی‌ارشد – دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس

-           صانعی ، احمد (1375)- بررسی مشکلات روشهای جذب و نگهداری نیروی انسانی متخصص در بخش عملیات پرواز هواپیمایی جهوری اسلامی – پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم اداری دانشگاه تهران

-           صادقی، عباس و افقی، نادر (1383)- نقش دانشگاهها در کاهش مهاجرت نخبگان – گروه علوم تربیتی دانشگاه گیلان

-           صدیق سروستانی، رحمت‌الله (1380)- هم پژوهی و هم نویسی در ایران- فصلنامه نامة علوم اجتماعی- شماره 18 – دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

-           طایفی، علی و فراهانی راد، مجید (1380)- بررسی علل خروج نیروهای متخصص از کشور و راهکارهای کاهش آن – وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

-           طباطبایی، سیدمحمد (1382)- فرار مغزها تهدید یا فرصت- فصلنامه علم و آینده- شماره 6

-           طیبی نیا، موسی (1380)- بررسی نگرش اعضای هیأت علمی نسبت به مهاجرت مغزها مطالعه موردی دانشگاه شیراز – پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز

-           فاضل، ایرج (1379)- فرار مغزها- مجموعه مقالات همایش بررسی و شناخت مسایل ایرانیان مقیم خارج از کشور- انتشارات کمیل

-           فریدمن میلتون ورز (1368)- آ‎زادی انتخاب. حسین حکیم‎زاده. جهرمی، پارسی.

-           فراستخواه مقصود (1380)- اصلاحات و سنگلاخ‎های ساختاری، در همایش آسیب‎شناسی  فرایند اصلاحات از نظر جامعه‎شناسی. دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی

-           فراستخواه مقصود (1382) بررسی افزایش دسترسی به آموزش عالی. وزارت علوم، تحقیقات و

     فنّاوری، مؤسسه پژوهش و برنامه‎ریزی آموزش عالی.

-           فرار مغزها، انتقال معکوس تکنولوژی، عسکری، کامینگز، شیائوهانگ، هابرس و … (1376) ترجمه مجید محمدی، انتشارات قطره ، 1376

-           فکور، بهمن (1383)- حفاظت و مدیریت دارایی فکری- فصلنامه رهیافت- شماره 33

-           قاسمی، معصومه (1378)- سیستم نگهداشت نیروی انسانی متخصص دانشگاه تهران و بهسازی آن – پایان نامه کارشناسی‌ارشد – دانشگاه تهران

-           قانعی‌راد، محمد امین (1383)- توسعه ناموزون آموزش‌عالی، بیکاری دانش آموختگان و مهاجرت نخبگان – مرگز تحقیقات سیاست علمی کشور

-           قانعی‌راد، محمدامین (1381)- نهادینه شدن علم، ‌نگهداری و استقرار مغزها- فصلنامه رهیافت- شماره 28

-           قلی‌زاده، احد- دولت و قوانین مربوط به نخبگان – فصلنامه رهیافت- شماره 24

-           کاظمی پور،‌شهلا (1379)- زمینه‌ها و بسترهای علمی فرار مغزها، بررسی آثار و پیامدهای آن- مجموعه مقالات همایش بررسی مشکلات و چشم‌اندازاشتغال دانش آموختگان – پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی

-           کارنوی ام (1380)- دانشنامه‎ی اقتصاد آموزش و پرورش. مرتضی امین‎فر، پژوهشکده‎ی تعلیم و تربیت.

-           کوشکی، محمد صادق (1376)- نخبگان از دیدگاه امام خمینی (ره)- پایان نامه کارشناسی‌ارشد دانشگاه امام صادق (ع)

-           لهسایی‎زاده، عبدالعلی (1368)- نظریات مهاجرت، انتشارات نوید شیراز

-           محسنی، رضاعلی (1381)- پدیدة مهاجرت و فرار مغزها، علل و جنبه‎های آسیب‎شناختی آن، اطلاعات سیاسی اقتصادی شماره 176-175.

-           مشرف جوادی، محمدحسین (1382)- فرار مغزها ماهنامه تدبیر- شماره 132

-           محمدی، علی (1373)- جذب و نگهداری نیروی انسانی متخصص در شرکت منطقه‌ای گیلان- پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت- دانشگاه تهران

-           مرجایی، سیدهادی (1383)- نقش محوری سرمایه و شرایط اجتماعی در حفظ و نگهداشت نخبگان، منوگراف

-           منصوری، رضا، (1375) – توسعه علمی ایران

-           وقوفی، حسن (1380)- فرار مغزها ، بررسی مهاجرت نخبگان از زوایای گوناگون- انتشارت زهد

-           وود هال ام (1380)- گذشته و حال اقتصاد آموزش و پرورش. ترجمه مرتضی امین‎فر. در عبدالسین نفیسی، دانشنامه‎ی اقتصاد آموزش و پرورش. ج اوّل. پژوهشکده‎ی تعلیم و تربیت.

-           نایبی، محمدمهدی و برقعی فاطمه (1381)- مهاجرت مغزها و اثر عوامل فرهنگی و سیاسی- مجموعه مقالات اولین همایش ملی استعدادهای درخشان – دانشگاه شیراز

-           نراقی، احسان، (1356) جامعه، جوانان، دانشگاه، شرکت سهامی کتابهای جیبی، چاپ سوم.