مقاله بررسی ضایعات گندم در اثر حمله آفات انباری در سیلوها و انبارهای غلات در استانهای کشور

فرمت فایل : word (قابل ویرایش) تعداد صفحات : 22 صفحه

چکیده

آفات انباری علاوه بر خسارت کمی، زیانهای کیفی به محصولات انبار شده وارد می‎آورند. آلوده شدن گندم انبار شده به مدفوع و جلدهای لاروی حشرات و کنه‎ها، از بین رفتن عناصر اصلی و ویتامین‎ها، از عوامل مهم کاهش کیفیت گندم می‎باشند. زیان‎های بهداشتی ناشی از فعالیت آفات انباری در سیلوهای گندم قابل توجه می‎باشد. تجمع لمبه گندم در گندم انبار شده در سیلو سبب می‎گردد که آرد تهیه شده به موهای بلند لاروهای این حشره آلوده گردد و در دستگاه گوارش     مصرف کنندگان اختلالات شدید گوارشی بوجود آورند.

در بررسی آفات انباری سیلوها و انبارهای غلات در ورامین - گلستان - تهران و کرمانشاه از تاریخ 1/8/80 لغایت 30/1/82 موارد زیر مورد توجه و بررسی قرار گرفت و در جداولی که با فاکتورهای زیر تهیه شده بود:

نوع انبار (سیلوی استوانه‎ای - سوله و انبار روباز ) - ظرفیت - درجه حرارت و رطوبت انبار ، مدت زمان نگهداری در انبار - نوع رقم گندم تحویلی (داخلی و خارجی) - مبداء محصول (داخلی و خارجی) میزان گندم تحویلی (داخلی و خارجی)، وضعیت محصول در زمان تحویل از قبیل رطوبت - افت محصول - درجه سن‎زدگی - نوع آفت - روش استفاده از آفت‎کش‎ها، نوع و میزان مصرف آنها ذکر گردید.

از مجموع آفات انباری جمع آوری شده از سیلوها و انبار‎های مورد مطالعه 5 گونه حشره از ردیف سخت‎بالپوشان(coleoptera) و دو گونه از ردیف پروانه‎ها ((Lepidoptera و دو گونه از کلاس کنه‎ها (Acarina) به عنوان گونه‎های غالب در  سیلوها و انبارهای گندم مورد بررسی مشخص گردید و طبق پرسشنامه‎های تکمیل شده توسط 1500 نفر گندمکار از چهار استان کشور (تهران - گلستان - خوزستان و کرمانشاه) 9 فاکتور مؤثر در کاهش ضایعات گندم در زمان انبار نمودن (کم بودن رطوبت گندم - انباشته کردن گندم حداکثر تا 5/1 متر ارتفاع - تهویه شدن انبار - زیر و رو کردن گندم در انبار هر چند روز یکبار - حداکثر حرارت 18 درجه سانتیگراد در داخل انبار - خشک بودن محیط انبار - غیر قابل نفوذ بودن کف انبار - بوجاری و ضدعفونی) تجزیه و تحلیل آماری گردید و تمامی 9 عامل مؤثر در کاهش ضایعات گندم در زمان انبار نمودن همبستگی مثبت و بسیار معنی‎داری (با احتمال 1%) نشان دادند. هم چنین در زمینه داشتن آشنایی گندمکاران با روش‎های مبارزه با آفات سن، ملخ و شته‎های گندم زیاد و با آفات دیگر نظیر پروانه‎ها، تریپس، زنبور و مگس‎های مضر گندم خیلی کم و یا هیچ بوده است ولی رویهم رفته تعداد گندمکاران موافق با کنترل آفات زیادتر می‎باشند.

  مقدمه      خسارت کمی و کیفی غلات انبار شده در اثر حمله آفات و نشو و نمای میکروارگانیسم‎ها و یا به علت افزایش رطوبت و گرما در انبارها و سیلوها می باشد و لذا تغییرات مهمی در جهت کاهش ارزش غذائی و صنعتی این محصولات پدید میاید، چنانچه ترکیب شیمیائی، رنگ و مزه محصولات دگرگون شده و در نتیجه ارزش تجارتی آنها به شدت کاهش می یابد و چنانچه شرایط محیطی برای فعالیت آفات فراهم باشد محصول به مدفوع و پوسته‎های لاروی حشرات و کنه‎ها و یا به فضولات جوندگان و سایر موجودات زیان‎‎آور آلوده شده و از مرغوبیت آن کاسته میگردد. دانه‎های گندمی که مورد حمله آفات مختلف قرار می گیرند در اثر اکسیداسیون و واکنش‎های شیمیائی مقدار اسید چرب آزاد آنها افزایش مییابد و در نتیجه محصول ترش مزه می‏شود، نان پخته شده از آردی که از گندم آلوده به لمبه گندم به دست آمده و در نتیجه آلوده به موهای بلند لاروهای این آفت است، در دستگاه گوارش مصرف کنندگان اختلالات شدید گوارشی ایجاد میکند و هم چنین دام‎هائی که از محصولات آلوده به آفات انباری تغذیه کنند به ناراحتی‎های گوارشی و خونی مبتلا میشوند و کارگرانی که در هوای انبارهائی که محصولات آفت زده نگهداری میشوند تنفس میکنند اغلب به عوارض تنفسی و آلرژیهای پوستی دچار میشوند. علاوه بر حشرات، برخی از موش‎های خانگی و انباری گاهی بطور غیرمستقیم بهداشت انسانی را به مخاطره میاندازند و در واقع این موش‎ها حامل میکروب های بیماریهای واگیردار هستند، چنانچه به بیماری‎های عفونی سالمونلوز (salmonelloses) مبتلا باشند، مواد انباری آلوده به فضولات و ادرار  این موش‎ها باعث تب، اسهال و درد شدید شکم در اشخاص مصرف کننده از این مواد انباری میگردد