لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 14
فهرست و توضیحات:
سرقفلی و حق کسب چیست؟
سرقفلی
تعاریف ذیل در کتب حقوقی مشاهده می شود :
آیا حق کسب و پیشه و تجارت در حال حاضر وجود دارد؟
سرقفلی و حق کسب چیست؟
سرقفلی یک حق عرفی است که در املاک استیجاری تحت شرائطی ایجادمیشود ومنع شرعی ندارد در قانون نیزمورد حمایت قرار گرفته است این حق معمولادر املاک تجاری بین مالک ومستاجر رد وبدل میشود(منظور ازمالک اعم از مالک ملک است یا مالک منافع)عبارت سرقفلی کنایه از این است که مالک در قبال گرفتن مبلغی کلید ملک را تحویل میدهد ویا بعارت دیگر قفل محل کسب را می گشایدتا مستاجر در آن مستقر شود.
سرقفلی یا حق کسب یا پیشه یا تجارت ، قانونگذار در قوانین روابط مالک و مستاجر مصوب 1339 و روابط موجر و مستاجر مصوب 1356 و نیز در لایحه قانونی اصلاح قسمتی از مقررات قانون نوسازی و عمران شهری مصوب 1358 و برخی مقررات دیگر به جای کلمه رایج (سرقفلی) از اصطلاح (حق کسب یا پیشه یا تجارت ) استفاده کرده است امکان دارد گفته شود که این دو اصطلاح یکی نیستند و دومی اعم از اولی است بدین توضیح که سرقفلی اختصاص به بازرگانان دارد ولی حق کسب یا پیشه به غیر تجاری یعنی کسبه و پیشه وران و صاحبان حرف و مشاغل تعلق می گیرد این برداشت صحیح به نظر نمی رسد زیرا مطابق بند 1 ماده 2 قانون تجارت کاسب تاجر محسوب می شود و آوردن عبارت ( حق کسب ) در کنار عبارت ( حق تجارت) لزومی ندارد و معنای جدیدی را هم به دست نمی دهد در حقوق کنونی, شخص را به لحاظ میزان سرمایه , داشتن دفتر کار و یا کارت بازرگانی تاجر نمی شناسند هرکس به کار خرید و فروش سود روی آورد تاجر محسوب می شود اگرچه کم بضاعت و فاقد محل خاص کسب باشد در رابطه بااصطلاح حق پیشه نیز باید گفت که منظور مقنن از آوردن این عبارت شناختن حقی شبیه حق سرقفلی برای صاحبان حرف و مشاغل غیر تجاری نبوده بلکه او با این کار درصدد بوده است که پیشه وران به معنای اخص کلمه را از حیث مقررات اجاره و سرقفلی در شمار بازرگانان محسوب نماید . بسیار بعید برای دارندگان برخی مشاغل و پیشه ها مثل حرف پزشکی, وکالت و سردفتری باشد زیرا در این قبیل موارد بدون تردید مراجعان با شخص صاحب پیشه کار دارند و عناصری که موجب پیدایش سرقفلی اماکن تجاری می گردد مثل موقعیت محل و نوع تزئین بنا و تابلو و غیره , در جلب ارباب رجوع اثر محسوس و مستقیمی ندارد. با توجه به آنچه گفته شد کلمه (سرقفلی) که در حال حاضر شهرت و مقبولیت بیشتری هم دارد از هر واژه و عبارت جانشین مناسب تر بنظر می رسد و عملاً نیز برای فهماندن مفهوم اصطلاحات معادل از کلمه سرقفلی کمک گرفته می شود. اصطلاح سرقفلی بسیاری دیگر از اصطلاحات حقوقی از طرف قانونگذار مورد تعریف قرار نگرفته است این خلا از جانب حقوق دانان پر شده است و هر کدام از بعد خاصی تعریفی ارائه داده اند
تعاریف ذیل در کتب حقوقی مشاهده می شود :
تعریف سرقفلی به اعتبار تقدم مستاجر متصرف در اجاره محل کسب: در این تعریف گفته شده است : (سرقفلی حقی است که به موجب آن مستاجره متصرف در اجاره کردن محل کسب خود بر دیگران مقدم شناخته می شود) همانطور که ملاحظه می شود در تعریف مزبور فقط به تقدم مستاجر متصرف اجاره محل کسب تاکید شده و به دیگر مفاهیم سرقفلی , بالاخص به سرقفلی شخص در غیر رابطه استیجاری یعنی حق مالک سازنده مغازه توجهی معطوف نگردیده است. نقص دیگر این تعریف عدم تاکید بر قابلیت معامله بودن حق است در حالی که این ویژگی به مستاجر اجازه معامله و یا اسقاط حق را در قبال اخذ مال می دهد.
البته در اینخصوص نظریه ای نیز بشرح ذیل منتشر شده است:
شماره : 1/1680/ الف ح مورخ : 27/7/1368
مطابق نظریه شماره 1488 مورخ 9/5/1363 شورای محترم نگهبان ، اولا"حق کسب وپیشه وتجارت وجهه شرعی ندارد ثانیا"اگر مقصود ازحقوق مزبورسرقفلی باشد مطابق نظر حضرت امام رضوان ا...تعالی علیه درصورتی مستاجر مستحق دریافت سرقفلی است که وجهی به عنوان سرقفلی به مالک داده باشد.
در قوانین مدون، ما با دو کلمه روبرو می شویم:سرقفلی و حق کسب و پیشه و تجارت.
در جامعه ما گاه این دو به یک معنی به کار رفته و گاه از هم تفکیک شده اند و با معانی مختلف مطرح شده اند.اما سرقفلی وجهی است که مالک (خواه مالک عین باشد یا منفعت) در ابتدای اجاره و جدای از مال الاجاره از مستاجر می گیرد تا محل را به وی اجاره بدهد و واگذار کند.
در حالی که حق کسب و تجارت حقی است که به طور تدریجی و به مرور زمان برای مستاجر محل کسب و پیشه و تجارت به وجود می آید. درنتیجه بعد از اینکه مستاجر کار و فعالیت کرد و مشتری و اعتبار بدست آورد، حقی برای او به وجود می آید که به آن حق کسب و پیشه و تجارت می گویند. پس این دو در ماهیت کاملا باهم متفاوت هستند.
نوع فایل: word
قابل ویرایش 163 صفحه
مقدمه:
جرمانگاری جرائم رایانهای
گفتار اول: تعریف جرائم رایانهای
ارائه تعریف دقیق و به نحوه جامع و مانع مشکل به نظر میرسد و دلیلش هم به خاطر این است که موضوع جدیدی است و هنوز تمام ابعاد و جهات آن شناخته نشده است و به همین خاطر متخصصان امر نتوانستهاند تاکنون تعریف جامع از جرائم رایانهای ارائه دهند به گونهای که تمام مصادیق جرائم را شامل گردد. در اینجا به تعریف جرم رایانهای و اینترنتی و جرم مجازی به نقل از هفتهنامه ارتباط میپردازیم: راهنمای سازمان ملل پیرامون جرائم کامپیوتری اینگونه تعریف کرده است:
جرائم کامپیوتری میتواند شامل فعالیتهایی مجرمانهای باشد که ماهیت سنتی دارند. از جمله سرقت، کلاهبرداری، جعل و سوءاستفاده از سند مجعول که همگی بهطور معمول در ضمانت اجراهای کیفری هستند. کامپیوتر نیز فرصتهای تازهای برای سوءاستفاده بهوجود آورده است که میتوانند و یا باید جرمانگاری شوند.
یکی از نویسندگان رهنمود شواری اروپا جرم کامپیوتری را اینگونه تعریف کرده است:
هر عمل غیرقانونی که کامپیوتر ابزار یا موضوع جرم باشد به عبارت دیگر هر جرمی که ابزار یا هدف آن تأثیرگذاری بر عملکرد کامپیوتر باشد.
قانونگذاران فلاند جرم کامپیوتری را به این ترتیب تعریف کردهاند: جرمی است که دربر گیرنده سیستمهای نرمافزار به عنوان یک هدف و یا یک ابزار یا یک رکن عمل مجرمانه است.
در ایالات متحده آمریکا تعریف وسیعی از جرم کامپیوتری به عمل آمده است: هر اقدام غیرقانونی که با یک کامپیوتر یا سیستم کامپیوتر یا بهکارگیری آن مرتبط باشد را جرم کامپیوتری میگویند. هر اقدام عمومی که به هر ترتیب با کامپیوتر مرتبط بود و موجب ایجاد خسارت به بزهدیده شده و مرتکب از این طریق منافعی را تحصیل کند جرم کامپیوتری است.
وزارت دادگستری آمریکا هر اقدام غیرقانونی که برای ارتکاب پیجویی یا پیگرد قضائی آن بهرهبرداری از دانش فنآوری کامپیوتر ضروری باشد را جرم کامپیوتری دانسته است. بنابراین دانش کامپیوتر برای ارتکاب جرم ضروری است. در حقوق کانادا جرم کامپیوتری شامل هر فعالیت مجرمانهای است که دربر گیرنده کپی، استفاده جابجا، مداخله، دسترسی یا سوءاستفاده از سیستمهای کامپیوتری عملکرد کامپیوتر دادهها یا برنامه کامپیوتر است.
در آلمان گروه کاری پلیس جنایی فدرال و ایالتی اینگونه تعریف کردهاند: جرائم کامپیوتری شامل همه شرایطی است که پردازش الکترونیکی جرائم متضمن اعمال توأم با بیمبادلاتی یا حوادثی که موجب تخریب عملکرد سیستم کامپیوتر با استفاده غیرقانونی از آن باشد.
در این میان اصطلاح جرم سایبر به جرائم جنایی ارتکابی با استفاده از اینترنت یا سایر شبکههای کامپیوتری اطلاق میشود و این اصطلاح ارتباط مستقیم با فضای سایبر دارد.
جرائم علیه تکنولوژی اطلاعات از زمان پیدایش و شروع یعنی دهه 60 میلادی تا امروزه گسترهای از جرائم کامپیوتری تا جرائم سایبری را شامل میشود و اکنونه در فضای حاکمیت جرائم سایبری هستیم. جرائم کامپیوتری تا قبل از پیدایش و تکامل آناتومی و تکنیک فضای سایبر حدوداً شامل 16 عنوان مجرمانه میشد، اما در فضای سایبر این جرائم چند ده عنوان مجرمانه را شامل میشود. جرائم سایبری یا به تعبیر قدیمتر آن جرائم کامپیوتری و به تعبیر نادرست یا مسامحهگونه آن جرائم اینترنتی (زیرا اینترنت مفهوم اساسی نیست بلکه یک ابر شاهراه الکترونیکی و واسط است) شامل طیف وسیعی از اعمال مجرمانه میشود که برخی عنوان سنتی مدرن دارند. مثل جعل سایبری، کلاهبرداری سایبری، پولشویی در فضای سایبر، قمار اینترنتی (از جمله کازینوهای سایبری/ مجازی)، جاسوسی سایبری و برخی علیه محتوا میباشند. مانند پورنوگرافی و محتواهای مضر دیگر. برخی جرائم مخابراتی (مخابرات با ویژگی سایبری و نه مخابرات در دهه 40 تا 70 میلادی) برخی جرائم علیه تکنولوژی اطلاعات (جرائم دستیابی و....)، برخی جرائم با مبنای غیر جزایی مانند جرائم بانکداری الکترونیک، جرائم مالکیت فکری سایبری، جرائم حمایت از داده، جرائم تجارت الکترونیک و.... میباشند.
به خاطر داشته باشیم جرائم در هر گروه شامل جرم اصلی یا مادر، جرائم زیر گروه و جرائم مرتبط میشوند. مثلاً بازیهای اینترنتی که یک گروه آن قمار اینترنتی و زیر گروه قمار اینترنتی، جرائمی مانند شرطبندی و.... و نیز جرائم مرتبط با این گروه نظیر کلاهبرداری در حین شرطبندی آنلاین، پولشویی و... است. از این رو به عقیده برخی محققان تعداد جرائم سایبری بیش از دویست عنوان مجرمانه است.
در بند 8 گزارش توجیهی کنوانسیون جرائم سایبر نیز به این موضوع اشاره شده است. فضای سایبر با پیدایش شبکههای رایانهای بهوجود آمد و با پیدایش اینترنت گسترش و تعمیم پیدا کرد. بنابراین بهطور طبیعی باید اصطلاح جرم سایبر نیز بعد از شناخت فضای سایبر توسط متخصصین امر و نامگذاری آن تحت این عنوان بهوجود آمده باشد.
اولین اقدام رسمی که در آن صراحتاً به اصطلاح «جرم سایبر» اشاره شده است، اقدام شورای اروپا در نوامبر 1986 مبنی بر تشکیل «کمیته کارشناسان برخورد با جرائم سایبر» است.
شورای اروپا در اقدام دیگری در سال 1997 کمیته جدیدی به نام «کمیته متخصصان جرم در فضای سایبر» به منظور تهیه کنوانسیون جرائم سایبر تشکیل داد.
جدیدترین سند بینالمللی که در آن اصطلاح جرم سایبر مورد اشاره قرار گرفته است، کنوانسیون جرم سایبر (مصوب 23 سپتامبر 2001 بوداپست) است. تنظیم کنندگان و تصویب کنندگان کنوانسیون جرم سایبر بدون اینکه توضیحی در مورد اصطلاح جرم سایبر بدهند آن را به عنوان نام آن کنوانسیون برگزیدهاند. علیرغم اینکه تنظیم کنندگان کنوانسیون جرم سایبر اصطلاح جرم سایبر را به عنوان نام کنوانسیون برگزیدهاند. در کنوانسیون مذکور و گزارش توجیهی آن از اصطلاحات جرم رایانهای و جرائم مرتبط با رایانهاینترنتی نیز استفاده شده است. به عنوان مثال یک دسته از جرائم موضوع کنوانسیون جرائم مرتبط با رایانهاینترنتی نامیده شدهاند.
به موجب مواد 7 و 8 کنوانسیون مزبور، جعل و کلاهبرداری رایانهای زیرمجموعه جرائم مرتبط با رایانه محسوب میشوند. همچنین در بند 33 گزارش توجیهی این کنوانسیون آمده است: «هدف بخش اول این کنوانسیون ارتقاء و پیشرفت وسایل پیشگیری و متوقف ساختن جرائم رایانهای یا جرائم مرتبط با رایانه از طریق ایجاد حداقل استانداردهای مربوط به این جرائم است.»
سکوت کنوانسیون جرائم سایبر در خصوص معنی و مفهوم اصطلاح «جرم سایبر» و بهکارگیری اصطلاحاتی مانند «جرائم رایانهای» و «جرائم مرتبط با رایانه» در این کنوانسیون و گزارش توجیهی آن موجب برداشتهای متفاوت از اصطلاح جرائم سایبر شده است. بدین تریب که عدهای اصطلاح «جرم سایبر» را صرفاً شامل جرائمی میدانند که از طریق شبکههای رایانهای و اینترنت ارتکاب یافته باشند. اما دسته دیگر این اصطلاح را برای تمام جرائم فنآوری اطلاعات بهکار میبرند.
با این وصف به نظر میرسد که جرائمی که از طریق رایانه در دنیای مجازی اینترنت صورت میپذیرد از دو شکل خارج نیست:
شکل اول: این جرائم دارای ماهیت سنتی است ولی نحوه ارتکاب و شکلگیری آن با استفاده از ابزار مترقیتر صورت میگیرد ولی اصل جرم با آن تفاوتی ندارد. به عنوان مثال در سرقتهای سنتی سارق مباشراً با انجام دادن عملیات فیزیکی مخفیانه مثل بالا رفتن از روی دیوار، شکستن قفل و کلید و در و پنجره، ربودن و فرار کردن و استفاده از ابزارهای ملموس سنتی و معمولی مانند چاپو، خنجر، میله آهنی، طناب ماشین و غیره مرتکب سرقت میشود اما در سرقت رایانهای نوع ابزار و نحوه چگونگی دزدی تغییر کرده است. یعنی از تکنولوژی جدید استفاده میکنند و از ابزار الکترونیکی جهت رسیدن به نیت پلید خویش استفاده میکنند. یعنی نیت و هدف سارق ربودن مال غیر است و از هر راهی که ممکنالحصول باشد استفاده میکند.
به عبارت دیگر در اصل جرم تغییری حاصل نشده است و نفس جرم همان سرقت میباشد و جنس سرقت رایانهای همان جنس سنتی است و میتوان اینگونه نتیجه و بیان کرد که هرگاه عناصر عمومی و اختصاصی جرم محقق گشت عنوان جرم تام میشود. یعنی اگر عنصر قانونی روانی و مادی جرم سرقت کامل شد و عناصر اختصاصی جرم سرقت مثل شکستن حرز و مال غیر بهطور پنهانی کامل گشت در این صورت میتوان گفت مجرم، مرتکب جرم «سرقت» شده، چون ملاکهای این جرم با ملاکهای جرم سنتی وحدت دارند و یکی هستند.
فهرست مطالب:
جرمانگاری جرائم رایانهای
گفتار اول تعریف جرائم رایانهای
گفتار دوم- ماهیت جرائم رایانهای
گفتار سوم- چالشهای ماهیتی
تعریف جرم خاص و عناصر تشکیل دهنده عام و خاص آن
قاعده تفسیر مضیق و تفسیر به نفع متهم
گفتار چهارم- چالشهای شکلی
ارائه کردن ادله در فضای سایبر علیه مجرم
پیگیری و تعقیب مجرم
کمبود نیروی متخصص و کارآمد
گفتار پنجم- اینترنت، محلی برای ارتکاب جرم
جرائم کلاسیک یا مرسوم اینترنتی
جرائم خاص اینترنتی
گفتار ششم- صلاحیتهای کیفری اینترنت
صلاحیت خاص
صلاحیت جزئی
مبحث دوم- مصادیق جرائم رایانهای
گفتار اول- هرزهنگاری رایانهای
گفتار دوم- بزهکاری انفورماتیک
گفتار سوم- نقض حاکمیت ملی
گفتار چهارم- قتل از طریق رایانههای متصل به شبکه اطلاعرسانی
گفتار پنجم- نقض حقوق مالکیت فکری
گفتار ششم- همجنسبازان و نژادپرستان
گفتار هفتم- سرقت اینترنتی
گفتار هشتم- اتلاف رایانهای
گفتار نهم- کلاهبرداری رایانهای
گفتار دهم- جعل رایانهای
مبحث سوم طبقهبندی جرائم رایانهای
گفتار اول- طبقهبندی مک کانل
گفتار دوم- طبقهبندی OECD
گفتار سوم- طبقهبندی شورای اروپا
گفتار چهارم- طبقهبندی سازمان پلیس جنایی بینالمللی (اینترپل)
گفتار پنجم- طبقهبندی شورای عالی انفورماتیک ایران
گفتار ششم- طبقهبندی شورای عالی انقلاب فرهنگی
گفتار هفتم- طبقهبندی کنوانسیون بینالمللی جرائم رایانهای (بوداپست 2001)
فصل سوم
ابعاد فقهی- حقوقی جرائم رایانهای
مبحث اول- قتل رایانهای
گفتار اول- عنصر قانونی
1- آیات قرآنی و روایات
2- ماده قانونی
گفتار دوم- عنصر مادی
گفتار سوم- نتیجه
مبحث دوم- اتلاف رایانهای
گفتار اول- عناصر عمومی اتلاف سنتی و رایانهای
1. عنصر قانونی
1-1- آیه
1-2- سنت
1-3- مواد قانونی
2. عنصر مادی
3. عنصر روانی یا معنوی
گفتار دوم- عناصر اختصاصی اتلاف سنتی و رایانهای
1. تلف
2. مال
3. ضامن
4. واسطه یا بیواسطه
مبحث سوم سرقت اینترنتی
گفتار اول- عناصر عمومی جرم سرقت سنتی و اینترنتی
1.عنصر قانونی
2. عنصر مادی
3. عنصر روانی یا معنوی
گفتار دوم- ارکان اختصاصی جرم سرقت سنتی و اینترنتی
1. نظر اکثریت فقهاء
2. نظر اقلیت فقهاء
3. دلیل عقلی
گفتار سوم- نتیجه
مبحث چهارم- کلاهبرداری رایانهای
گفتار اول- عنصر قانونی
1. ماده قانونی
2. آیه
گفتار دوم- عنصر مادی
1. ررفتار مرتکب
2. موضوع جرم
3. وسیله ارتکابجرم
4. نتیجه جرم
گفتار سوم- عنصر معنوی
1. علم مرتکب
2. سوءنیت عام
3. سوءنیت خاص
گفتار چهارم- نتیجه
مبحث پنجم- توهین، افتراء و هتک حرمت رایانهای
گفتار اول- عنصر قانونی (مواد قانونی و روایات فقهی)
گفتار دوم- عنصر مادی
گفتار سوم- نتیجه
مبحث ششم- جعل رایانهای
گفتار اول- مفهوم جعل رایانهای
گفتار دوم- انواع جعل رایانهای
1.جعل علائم تجاری
2. جعل پول الکترونیکی
گفتار سوم- عنصر قانونی جعل رایانهای
گفتار چهارم- عنصر مادی جعل رایانهای
1.قلب و مخدوش کردن حقیقت داده پیام
1-1- ورود، تغییر، محو و توقف د
1-2- مداخله در پردازش داده پیام و سیستم رایانهای
1-3- صدور و تولید جعلی امضای اشخاص
1-4- اخذ گواهی صحت و اصالت امضای الکترونیکی به طرق مجعول
2. لزوم وجود ارزش مالی و اثباتی داده پیام در مراجع اداری، قضایی، مالی و نظایر آن
3. اضرار به غیر
گفتار پنجم- عنصر روانی جعل رایانهای
گفتار ششم- دیدگاه فقه
گفتار هفتم- نتیجه
فهرست منابع
منابع و مأخذ:
. منابع فارسی
الف- کتابها
امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، جلد اول، نشر میزان امانی، تقی، 1383، قوانین و مقررات حقوق مالکیت فکری، تهران، انتشارات بهنامی بجنوردی، سیدمحمدحسین، 1377، قواعد فقه، جلد دوم، نشر هادی جباری، علیرضا و... ، 1380، رایانه کار (کاربر) اینترنت، انتشارات ادبستان جعفری لنگرودی، محمدجعفر، 1370، حقوق اموال، تهران، انتشارات گنج دانش جعفری لنگرودی، محمدجعفر، 1378، ترمینولوژی حقوق، تهران، انتشارات گنج دانش دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، جلد 14 شامبیاتی، هوشنگ، 1371، حقوق جزای عمومی، جلد اول، انتشارات مؤسسه انتشاراتی ویستار شامبیاتی، هوشنگ، 1376، حقوق کیفری اختصاصی، تهران، جلد اول، انتشارات پیام فیض، علیرضا، 1381، مقارنه و تطبیق در حقوق جزای عمومی اسلام، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران کاتوزیان، ناصر، 1377، اموال و مالکیت، نشر دادگستر کاتوزیان، ناصر، 1376، دوره مقدماتی حقوق مدنی، تهران، انتشارات میزان کاتوزیان، ناصر، 1378، حقوق مدتی (اصول مالکیت)، تهران، انتشارات میزان گرباود، 1380، الفبای حقوق پدیدآورنده، ترجمه: غلامرضا لایقی، انتشارات خانه کتاب گرجی، ابوالقاسم، مشروعیت حق با تأکید بر حق معنوی مانسفلید، ریچارد، 1381، حمله هکرها، ترجمه: محمودرضا ذوقی و وحیدرضا ذوقی، انتشارات ناقوس محمدی، ابوالحسن، 1382، قواعد فقه، انتشارات دانشگاه تهران محمدی فرد، محمدرضا، 1380، فرهنگ معاصر واژهنامه انگلیسی فارسی کامپیوتر، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران مشیریان، محمد، 1339، حق مؤلف و حقوق تطبیقی، انتشارات دانشگاه تهران مطهری، مرتضی، 1370، نظری به نظام اقتصادی اسلام، انتشارات صدرا موسوی، سیدعلی و...، 1380، اپراتوری مقدماتی، انتشارات صفار میرحسینی، حسن، 1384، مقدمهای بر حقوق مالکیت معنوی، تهران، انتشارات میزان میرمحمدصادقی، حسین، 1372، جرائم علیه اموال و مالکیت، انتشارات مجد میرمحمدصادقی، حسین، 1372، جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی، نشر میزان نپلوپ، لارنس، 1383، کاربرد اینترنت در حقوق، ترجمه: سیدقاسم زمانی و مهناز بهراملو، تهران، انتشارات میزان وکیل، امیرساعد، 1383، حمایت از مالکیت فکری، سازمان جهانی تجارت و حقوق ایران ولیدی، محمدصالح، 1375، حقوق جزای عمومی، جلد اول و دوم، انتشارات دفتر نشر داد یزدی، سیدمحمدکاظم، حاشیه بر مکاسب، جلد دوم
ب- جزوات
پاد، ابراهیم، جزوه درسی کلاهبرداری درس حقوق کیفری دوره دکتری، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق دزیانی، محمدحسن، 1376، جرم رایانهای، گزارش دستاوردهای شورای اروپا در ارتباط با توصیهنامه 9 (89)، (ترجمه)، جزوه جرائم رایانهای، جلد اول، شورای عالی انفورماتیک دزیانی، محمدحسن، 1376، جزو جرائم کامپیوتری، جلد دوم، شورای عالی انفورماتیک زیبر، اولریش، 1376، پیدایش بینالمللی حقوق کیفری اطلاعات، ترجمه: محمدحسن دزیانی، جزوه جرائم کامپیوتری، جلد سوم، شورای عالی انفورماتیک
ج- مقالات
امیری، حسینعلی، 1386، پیشدرآمدی بر مالکیت معنوی، منبع: www.vekalat.org پرویزی، رضا، 1384، جرمهای رایانهای در ایران، هفتهنامه ارتباط پاکزاد، بتول، 1384، اقدامهای سازمانهای بینالمللی و منطقهای در خصوص جرمهای رایانهای، مجموعه مقالههای همایش بررسی جنبههای حقوق فنآوری اطلاعات، معاونت حقوقی و توسعه قضایی قوه قضائیه، تهران، سلسبیل، چاپ اول جینا دی، آنجلیز، جرائم رایانهای – عصر اطلاعات، ترجمه: سعید حافظی، منبع: www.itiran.com خرمآبادی، عبدالصمد، 1384، تاریخچه تعریف و طبقهبندی جرمهای رایانهای، مجموعه مقالات همایش بررسی جنبههای حقوقی فنآوری اطلاعات، معاونت حقوقی و توسعه قضایی قوه قضائیه، تهران، سلسبیل، چاپ اول داوود راد، اعظم، 1384، مسائل اجتماعی زنان در اینترنت، فصلنامه ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات دزیانی، محمدحسن، 1383، شروع جرائم کامپیوتری/ سایبری، خبرنامه انفورماتیک، شورای عالی انفورماتیک، سال نوزدهم، شماره 93 زرکلام، ستار، ترجمه اصلاح قانون مدنی فرانسه راجع به ادله الکترونیکی و مصوبه امضای الکترونیکی فرانسه، ضمیمه شماره 3 طرح توجیهی قانون تجارت الکترونیکی زرکلام، ستار، 1382، امضای الکترونیکی و جایگاه آن در نظام ادله اثبات دعوا، منبع: www.SID.ir سبحانی، جعفر، 1371، تهذیبالاحکام، فصلنامه رهنمون، مدرسه عالی شهید مطهری، شماره 2 و 3 صفایی، سیدحسین، حقوق مالکیت ادبی و بررسی قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان، نشریه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 6 طارمی، محمدحسین، طبقهبندی و آسیبشناسی جرائم رایانهای، منبع: www.pegahhowzeh.com کاوس، بریش، 1380، طراحی مالکیت معنوی در اینترنت، ترجمه: محمدهادی بهرامی، همایش بینالمللی تجارت الکترونیک و مالکیت فکری، تهران، فصلنامه کتابهای اسلامی، شماره 9 لنکرانی، فاضل، فصلنامه رهنمون، مدرسه عالی شهید مطهری، شماره 2 و 3 مکارم شیرازی، فصلنامه رهنمون، مدرسه عالی شهید مطهری، شماره 2 و 3 موسوی بجنوردی، سیدمحمد، 1371، کپی رایت، فصلنامه رهنمون، مدرسه عالی شهید مطهری، شماره 2 و 3 وزیری فرد، سیدمحمدجواد، مبانی وضعشناسی در الموضوعات ابن جوزی، فصلنامه علوم حدیث، شماره 12 یزدانی، عباس، 1381، حق مؤلف در اندیشههای فقهای معاصر امامیه، فصلنامه کتابهای اسلامی، شماره 9
د- پایاننامهها
چیتسازان، مرتضی، 1375، حقوق مالکیت فکری، رساله دکتری، دانشگاه تهران، دانشکده الهیات خرمآبادی، عبدالصمد، 1384، جرائم فنآوری اطلاعات، رساله دکتری حقوق جزا و جرمشناسی، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق قناد، فاطمه، 1385، ابعاد کیفری حقوق تجارت الکترونیکی، رساله دکتری حقوق جزا و جرمشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق
ه - قوانین
قانون مجازات اسلامی، مصوب 1370 قانون مطبوعات، مصوب 1364 (اصلاحی 1379) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، مصوب 17/1/1379 قانون تجارت، مصوب 13/2/1311 قانون تجارت الکترونیکی، مصوب 17/10/1382 قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرمافزارهای رایانهای، مصوب 4/10/1379 قانون ترجمه، تکثیر و نشریات و آثار صوتی، مصوب 26/9/1352 قانون حمایت از حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان، مصوب 3/9/1348 قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری، مصوب 29/11/1386 پیشنویس لایحه قانونی مجازات جرائم رایانهای، تهیه شده توسط کمیته مبارزه با جرائم رایانهای، وابسته به شورای توسعه قضایی در خرداد 1383 و تجدیدنظر شده در فروردین 1384 توسط ریاست قوه قضائیهمنابع عربی قرآن کریم ابن حسن، حسن الطوسی، النهایه فی مجرد الفقه والفتاوی، بیروت، جلد 23، چاپ دارالتراث الاسلامیه ابن حسن الحلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفر، مختصر النافع فی فقه الامامیه، نشر مؤسسه مطبوعاتی دینی ابن حسین مسعودی، علی، 1385 هجری قمری، مروج الذهب والمعادن الجواهر، بیروت، جلد 1، دارالاندلس ابن عبدالله، فاضل مقداد، 1422 هجری قمری، کنزالعرفان فقه القرآن، ترجمه: سیدمحمد قاضی، قم، نشر مکتب نوید اسلام ابن قدامه، شیخ موفق الدیم احمد، الکافی فقی فقه ابن خبل، بیروت، جلد 38، چاپ دارالتراث الاسلامیه ابن محمد شیرازی، شیخ ابواسحاق ابراهیم، المهذب، بیروت، جلد 38، چاپ دارالتراث الاسلامیه روحانی، سیدمحمدصادق، 1414 هجری قمری، المسائل المستحدثه، قم، دارالکتاب زحیلی، وهبه، 1418 هجری قمری، الفقه الاسلامیه و ادله، جلد هفتم السرخسی، احمد ابن ابی اسهل، 1412 هجری قمری، المبسوط، بیروت، جلد 9، دارالکتب العلمیه شیخ انصاری، مطارح الانظار شیخ الصدوق، 1385، علل الشرایع للشیخ الصدوق، نجف، چاپ الحیدریه شیخ طوسی، الخلاف، اقتباس از کتابخانه کاظمین بروجردی، قم، جلد سوم، دارالمعارف شیخ طوسی، المبسوط فی فقه الامامیه، جلد هفتم، تهران، چاپ المکتبه المرتضویه صدر، سیدمحمدباقر، اقتصادنا، بیروت طباطبائی، سیدمحمدحسین، 1390 هجری قمری، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد پنجم، انتشارات مؤسسه دارالکتب الاسلامیه العاملی، زین الدین الجبعی، 1398 هجری قمری، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، قم، جلد دوم، نشر مکتب نوید اسلام عوده، عبدالقادر، التشریع الجنائی الاسلامی مقارناً بالقانون الوضعی، بیروت، جلد اول و دوم، انتشارات مؤسسه دارالکتاب العربی المراغی، احمد مصطفی، تفسیر المراغی، بیروت، جلد 13، چاپ دارالاحیاء التراث العربی مصطفوی، سیدمحمدکاظم، 1412 هجری قمری، القواعد، انتشارات مؤسسه النشر الاسلامیه موسوی الخمینی (ره)، سیدروحالله، 1408 هجری قمری، تحریر الوسیله، قم، جلد 2، دارالکمتبه العلمیه نوری طبری، میرزاحسن، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، جلد 18، نشر مؤسسه آل بیت الاحیاء التراث
منابع اینترنتی
86- http://www.itna,ir/archives/intervoew/001208.php
87- http://www.eybercrime gar/agcppsi.gtm
88-www.SID.ir
89- www.ido.ir
90- http://mirzajzni.hoqooqdan,com/1386/01/25/droit-penal-internet/#respond
91- http://www.Iesid.Org/about/about/articles37.htm
92- http://en.wikipedia-org/siki/industrial-design
93- http://wwwvekalat.org
94- http://www.ghavanin.ir
95-http://ulead.com
96-http://www.tigteam.com
97-http://www.itiran.com
98-http://www.hawzah.vet
99-http://convention.coe,int
100-http://www.iranbar.org
101-http://www.itnewsway.com
102-http://www.hamshahrionline.ir
103-http://www.un.org
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 29
ماهیت حقوقی اسناد تجاری
مقدمه
در تجارت الکترونیک تبادل اسناد الکترونیکی، امری فراگیر میباشد. این اسناد اغلب حاوی اطلاعات حساسی مانند قراردادهای حقوقی، فناوریهای محرمانه و یا تبادلات مالی میباشند. برای ممانعت از دستبرد سارقان کامپیوتری که در فضای الکترونیکی همواره مترصد دستاندازی و خواندن مستندات میباشند لازم است این اسناد به رمز درآورده شوند. اگر میخواهیم که اسناد ما واقعاً در امان باشند باید آنها را بصورت دیجیتالی امضا کنیم. امضای دیجیتالی تضمینکننده اصالت، کامل بودن و عدم وجود خدشه در داده میباشد.
با توجه به سرعت جریان امر تجارت و توسعه روزافزون تجارت الکترونیک در سطح داخلی و بینالمللی آنچه که به عنوان اهم موضوع در مباحث امضای الکترونیکی مطرح است را میتوان به شکل زیر بیان نمود.
الف: بررسی اعتبار امضای الکترونیکی
ب: بررسی امنیت امضا و چگونگی کنترل امن سیستم امضای الکترونیکی
ج: بررسی چگونگی احراز هویت در فضای سایبر و نقش مراجع گواهی امضای الکترونیکی
د: بررسی مجریان امضاهای الکترونیکی و آثار عملکرد آنان در اسناد
هـ : بررسی اشکال مختلف امضای الکترونیک در اسناد تجاری و آثار هر یک از آنها.
آنچه که به عنوان اعتبار از آن نام میبریم در واقع نوعی هویت قانونی است که بوسیله مرجع صلاحیت دار به امضا اعطا شده است. با توجه بهاین که امضا در حیطه کدام کشور اعمال گردد،این مقررات شکل ویژهای به خود میگیرد. برخی از کشورها امضای الکترونیکی مطمئن را به طور مطلق پذیرا شدهاند و به آن قابلیت استناد در محاکم اعطا نمودهاند، ولی در بسیاری از کشورها این اطمینان در قالب نوعی از امضا بیان شده است که غیر قابل جعل و نفوذ میباشد که البته هر کدام از این تعابیر، مزایا و مضرتهای خاص خود را داراست.
با توجه به فراگیر بودن دنیای الکترونیک و همگانی بودن تجارت به شکل مزبور استفاده از یک امضای الکترونیکایمن که اشخاص در استفاده از آن دارا بودن قابلیت تعاملایمن را پذیرا باشند، نکته خوبی است اما با توجه به نفوذ پذیری فضای سایبر و سرعت پیشرفت تکنولوژی، این امر جز در یک محیط کاملاً واقعی و امن به وجود نخواهد آمد و احساسایمنی و تلقی کفایت امنیت از سوی استفاده کنندگان کافی براین امر نیست.
از سویی اجبار قانونی اشخاص به استفاده از نوع خاصی از امضای الکترونیک که از نظر قانون، قابلیت استناد داشته باشد نیز امری خلاف قاعده است، زیرا با توجه به عام بودن فضای سایبر و استفاده همگانی ازاین تکنولوژی هزینه سنگینی را در استفاده از مورد فوق طلب میکند که جز برخی اشخاص حقوقی عمده از پس آن برنخواهند آمد و از طرفی دایره را به نفع قانون شکنان و هکرهای رایانهای تنگ میکند.
سیستم قانونی برخی کشورهای اروپایی مثل اتریش و هلند امضاهای الکترونیکی را با تعریف الگوریتمهای مناسب و پارامترهای ایمن طبقه بندی کردهاند و این امر شرایطی را به وجود میآورد که اگر یک امضا ارزش اثباتی خود را در یک حالت ریاضیاتی و فنی غیر قابل پیش بینی از دست دهد هنوز در سیستم قانونی، دارای اعتبار میباشد واین یک نقطه ضعف بزرگ است. از سویی برخی کشورها مثل آلمان متفاوت عمل کردهاند. بدین ترتیب که نشر الگوریتمهای مناسب و پارامترهای مربوط را به عنوان یک وظیفه به مرجع خاصی واگذار کردهاند. دراین صورت ایمنی از یک حالت مطلق خارج شده و قدری تعدیل میشود، اما حتیاین راه حل نیز به دلیل پرهزینه بودن و متغیر بودن از امنیت مبادلات اشخاص به طور عام حمایت نمیکند.
بنابراین به نظر میرسد مناسب ترین راهحل، ایجاد و تاسیس دفاتر گواهی امضای الکترونیکی و ساماندهی مراجع گواهی امضا میباشد به شکلی که با آسانترین روش و کمترین هزینه امکان مبادلات ایمن را در سطح فضای مجازی برای عامه مردم فراهم نموده و در عین حال مجری سیستمهای برتر امضا نیز باشند.
در این تحقیق پس از مرور اجمالی بر اسناد الکترونیکی و بررسی وابستگی غیر قابل انکار آنها به امضای الکترونیک و نقش مراجع صدور گواهی در اعتبار بخشی به اسناد، به معرفی انواع امضا و بررسی نوع تاثیر هر کدام در اسناد به کاوشی در سیستم حقوقی امضای الکترونیک پرداخته و اشکالاتی که یک مبادله امن تجاری اسناد را مورد خدشه قرار میدهد و اعتبار حقوقی آنها را از بین میبرد، مورد بررسی قرار میدهیم و در این مسیر بررسی اجمالی بر قانون کشورهایی که در این مورد پیشرو بودهاند، خواهیم داشت.
فصل اول: اسناد
در تجارت الکترونیک و به تبع آن مبادلات اسناد و دادههای تجاری اشخاص باید مطمئن باشند که انتقالها، ایمن و قابل اثبات و مشروع هستند. تنها با این دلگرمیاشخاص میتوانند در تجارت الکترونیکی فعالیت کنند، زیرا عدم وجود هر یک از خصیصههای فوق در انتقال دادهها میتواند آسیبهای عمدهای به اشخاص حقیقی یا حقوقی وارد کند. مفاهیمیکه در ذیل بررسی میشود هر کدام در تجارت جهانی حقیقی همتاهایی دارند، اما در دنیای الکترونیکی باید دقیقتر مورد ارزیابی واقع شوند.
گفتار اول: مفهوم سند و اسناد الکترونیکی
در دنیای تجارت الکترونیکی اسناد الکترونیکی از جایگاه ویژهای برخوردارند و بدون وجود آنها تجارت در دنیای مجازی هیچ مفهومینخواهد داشت و از طرفی بهاین دلیل که امضای الکترونیکی را تنها میتوان بر روی مدارک الکترونیکی- و نه کاغذی- انجام داد، ضرورت دارد که مفهوم اسناد الکترونیکی بررسی شود.
قانون تجارت الکترونیک تعریفی از مدرک الکترونیکی به دست نمیدهد و تنها در بند«الف» ماده۲ در تعریف داده پیام چنین مقرر میدارد: هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم است که با وسایل الکترونیکی، نوری و یا فناوری جدید اطلاعات تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش میشود. باید افزود که ق.ت.ا همواره از ایمنی و اطمینان سیستمهای اطلاعاتی و رایانهای سخن به میان میآورد.این تصریح فی نفسه دارای اهمیت است. زیرا بدونایمنی و اطمینان، داده پیام و امضای الکترونیکی از هر نظر فاقد اعتبار خواهد بود. بنابراین، چنانچه قانون مذکور نیز به حق تصریح دارد، قابلیت پذیرش اسناد الکترونیکی نیازمند وجود رکن اساسی اطمینان و ایمنی میباشد. به همین دلیل است که ق.ت.ا از موجودیت کامل و بدون تغییر داده پیام به مفهوم عدم خدشه به تمامیت داده پیام در جریان اعمال تصدی سیستم از قبیل ارسال، ذخیره یا نمایش اطلاعات، سخن به میان میآورد. بند«هـ» ماده۲ یا در بندهای «ح»و«ط» به ترتیب سیستمهای اطلاعاتی ایمن و رویه ایمن را تعریف میکنند. اما میتوان گفت که اسناد الکترونیکی دادههاییهستند که در مواردی مثل اسناد تجاری خاص با فرمتهای ویژه و در موارد دیگر بدون توجه به فرمت و قالب آنها و فقط با توجه به محتوای سند در شکل الکترونیکی بوسیله دستگاههای پردازشگر مثل رایانه بوجود آمدهاند، پیش نویس لایحه اصلاح قانون تجارت در بخش اسناد الکترونیکی، اسناد الکترونیکی تجاری را به دو نوع اسناد الکترونیکی اصل و جایگزین تقسیم میکند که منظور از سند اصل را، همان سند اصیل پردازش شده در دستگاه و سند جایگزین را رونوشت مصدق آن میداند.
البته اسناد الکترونیکی در فضای مجازی مسائل زیادی را به خود اختصاص میدهند که امضای الکترونیکی فقط مشکل امنیتی و اسناد آنها را به اشخاص، حل کرده است. حائز اهمیت است که اسناد نیازمند ثبت و ذخیره برای مراجعه جهت توجیه یا استناد به عنوان ادله میباشند و میدانیم که هیچ مدرکی را نمیتوان بر یک دستگاه پردازشگر برای مدت طولانی بدون تغییر نگهداری نمود. زیرا جریان پیشرفت تکنولوژی و به روز رسانی سخت افزار و نرمافزارهای پشتیبانیکننده از اسناد، موجب میشود که اسناد، غیر قابل دسترس و ناخوانا گردند واین معضلی است که امروزه حقوق با آن دست به گریبان است. زیرا برای این که اسناد برای همیشه در دسترس باشند، باید آنها را نیز به همراه آلات وابسته به آن به روزرسانی کرد و این امر موجب میشود که اسناد قابلیت حقوقی خود را از دست بدهند، زیرا چنین سندی دیگر یک سند اصل نیست واین مشکل اهل فن و حقوقدانان را واداشته تا وارد یک مسئله جدید تحت عنوان آرشیوهای الکترونیکی شوند.
قابلیت نگهداری و ثبت اسناد تجاری الکترونیکی
به همان دلایلی که اسناد تجاری در دنیای تجارت حقیقی نگهداری و ثبت میشوند، لازم است در مورد اسناد تجاری الکترونیکی نیز این امر انجام گیرد. در حقیقت عوامل غیر قابل پیش بینی و منافع طرفین معاملات و اشخاص ثالثایجاب میکند که آرشیوی در این مورد وجود داشته باشد. اسناد با ارزش قانونی ذخیره میشوند بدین منظور که احتمالاً در آینده به دلالت آنها نیاز شود.
به طورکلی در آرشیو اسناد چهار نکته اساسی وجود دارد:
۱- ایجاد امضا:
بدین منظور که امضا بوسیله دارنده قانونی کلید (امضاکننده) به وجود آمده است. در ثانی پس از امضا، سند برای طرف مقابل ارسال و توسط وی دریافت شده است.
۲- اثبات امضای اولیه:
بدین معنا که امضا در زمان تولید یک امضای قانونی بوده و به جهات خاصی مثلاً ابطال یا تعلیق کلید از اعتبار نیفتاده است.
۳- ذخیره سازی:
بدین معنا که اسناد باید در موقعیت و مکان مناسب به منظور حفظ قابلیت قانونی آنها نگهداری شوند.
۴- ترافع:
اگر در مورد اسناد فوقالذکر ترافعی حاصل شد، باید هویت امضاکننده و صحت امضای وی مجدداً بررسی گردد.
به منظور رسیدن به نکته چهارم است که آرشیو امضاهای الکترونیکی معنا مییابد و اهمیت حفظ امضاهای الکترونیکی در آرشیوها مشخص میشود. یکی از خصوصیات اسناد تجاری الکترونیکی قابلیت حفظ آنها با حجم اندک و برای یک دوره طولانی است و در این مورد امضاهای الکترونیکی نقش مهمی ایفا میکنند که در بررسی ذیل بدان میپردازیم.
الف: نگهداری اسناد الکترونیکی اصیل
اولین بار موسسه استاندارد سازی اتحادیه اروپا دست به یک بررسی گسترده در مورد فعالیتهای امضای الکترونیکی زد و اولین نتیجه این فعالیتها یک گزارش کارشناسی در مورد استاندارد سازی امضاها در آینده بود. این گزارش تصدیق میکند که آرشیوهای ایمن نقش بسیار مهمی در پشتیبانی امضای الکترونیکی بازی میکنند. چنانچه ممکن است مدتها بعد از ایجاد امضا برای گواهی یا تعیین هویت به آنها نیاز شود. بنابراین فقط کافی نیست که یک سند در زمان حاضر قابل دسترسی و استناد باشد، بلکه باید برای سالهای آینده ذخیره شود و قابل استناد گردد. به منظور قابلیت استناد آن باید گواهینامهای که امضاکننده از آن استفاده کرده است در زمان ایجاد امضا معتبر بوده باشد. هر چند که ممکن است مدتی از آن زمان باطل شده یا معلق شده باشد. زمان ایجاد امضا که بوسیله مهرهای زمان نگار ثبت شدهاند ارزش بسیار مهمیدر بایگانی دادهها ایفا میکنند. زیرا بوسیله این زمان بسیاری از مسایل حقوقی اثبات میشود. مثل اهلیت اشخاص در زمان امضای سند و یا اعتبار کلید خصوصی در همان زمان و... تمام اشخاصی که به این آرشیو مراجعه میکنند با مراجعه به مهرهای زمان که بر اسناد الصاق شده است ازاین مورد اطمینان حاصل میکنند.
در کنار اسناد الکترونیکی، امضاهای الکترونیکی نیز نگهداری میشوند، زیرا برای تطبیق اسنادی مطابق با اسناد ذخیره شده در آرشیو دادههای دیجیتالی امضا قطعاً لازم است. اما این تنها شرط ممکن نیست، زیرا به هر حال دادههای الکترونیکی تحت تاثیر گذر ایام و تغییرات فرمتهای برنامهها و بسیاری عوامل دیگر قابلیت خود را از دست داده و از بین میروند. بدین منظور این دادهها همواره باید به روزرسانی شوند. به روزرسانی این دادهها باید همراه با راهحلهایی باشد که مشکلات حقوقی در پینداشته باشد. مثلاً اگر امضاکننده برای بازسازی امضا و سند سابق خویش سالها بعد با یک کلید خصوصی که به روز رسانی شده امضا و سند را به روز رسانی کند این یک مثال غیر قابل قبول در دنیای حقوق است، زیرا این یک سند جدید است که با تغییر در دادههای سند سابقایجاد شده است.
حتی توافقات طرفین مبادله نیز نمیتواند سند و امضای سابق را بدین شکل تغییر دهد. به هر حال این وظیفه علم حقوق نیست که راهحلی برای این مشکلات پیدا کند، اما قطعاً این راه حلها نباید به گونهای باشند که معضلات حقوقی ایجاد کنند. زیرا اولین وظیفه هر علم توسعه آرامش و آسایش انسانهاست. اما میتوان گفت که سرویس دهندگان آرشیوهای الکترونیکی در نگهداری اسناد و امضاهای الکترونیکی وظایف و تعهدات خاصی دارند و از آنجا که نگهداری این امور مهم بدانها واگذار شده است، باید مسئولیت هرگونه آسیب و صدمه ناشی از فعالیت و سیستم آرشیو را به اسناد، امضاها، اشخاص حقیقی و حقوقی که به آنها اعتماد نمودهاند بپذیرند. در حقیقت این آرشیوها در حفظ و نگهداری دادهها تعهد دارند و برای تضمین این امر نیاز به بیمههای قوی دارند. در حال حاضر شاید بهترین راه برای حفظ امنیت دادهها در بلند مدت تولید امضاهایی با قابلیت ماندگاری طولانی باشد.
ب: نگهداری اسناد الکترونیکی جایگزین
یکی از مزایای مبادله الکترونیکی اسناد تجاریاین است که در عین مبادله سریع، دادههای الکترونیکی قابل چاپ و دریافت در عالم حقیقی تجارت هستند به همین منظور قانون یوتا مقرر میدارد:«اگر فرستنده یک سند الکترونیکی از ذخیره یا پرینت بوسیله دریافتکننده جلوگیری کند، آن سند علیه دریافتکننده سندیت نخواهد داشت». پیشنویس لایحه اصلاح قانون تجارت در ماده ۴۱۳ اعلام میدارد: «سند تجاری الکترونیکی به دو روش به وجود میآید. سند تجاری الکترونیکی اصل و سند جایگزین آن که منظور از سند جایگزین را در ماده ۴۱۴ قانون فوق همان سند پرینت شده میداند. به هر حال آنچه مورد بحث است اسنادی است که پس از دریافت از خروجی یک دستگاه الکترونیکی صادر شدهاند.»
نگهداری این گونه اسناد به معنای حفاظت عملی آنها برای یک مدت طولانی است. اما به راستی نگهداری این گونه اسناد که بافت الکترونیکی دارند، چگونه است؟ این اسناد کاغذی شامل دادههای دیجیتالی هستند. پس باید با روشی امضا شده باشند که مناسب با اسناد کاغذی باشد. زیرا دادههای دیجیتالی در بسیاری موارد بر روی کاغذ نامفهومند و تطبیق آنها دشوار و یا ناممکن است. هر چند که برخی از امضاهای الکترونیکیاین خواسته را تامین میکنند اما در مقابل، کاستیهای بسیاری در فضای سایبر دارند که مبادله اسناد را به خطر میاندازند. سسیتم قانونی فعلی فقط در مورد اسناد کاغذی و ثبت و بایگانی آنها تدوین شده است، در حالی کهاین یک نیاز روز افزون است که نحوه ثبت و اعتبار بخشی از آنها در دنیای کاغذ به شکل قانونی بیان شود.
امروزه تکنولوژی درایجاد دستگاههایی برای حفظ دادههای دیجیتالی پس از پرینت گام مهمیبرداشته است. فناوریهایmedia sec سیستمهایی را توسعه دادهاند که در مدارک الکترونیکی که به شکل چاپ شده ظاهر میشوند اصالت را به ثبوت میرسانند. اما با تمام این موارد باز هم همان روش سنتی برابر با اصل کردن دفاتر اسناد رسمی درصورتی که یک سردفتر برایجاد این اسناد نظارت داشته باشد راه حل معتدلانهای به نظر میرسد.
گفتار دوم: انتساب اسناد تجاری
آنچه از لحاظ حقوقی موضوعیت دارد آن است که بتوان عمل یا سندی را به شخصی منتسب نمود. به همین دلیل امروزه امضای الکترونیک یکی از عوامل مهم و تعیینکننده در اعتبار اسناد شناخته میشود. اما واضح است که هرگونه امضای الکترونیکی قدرت اعتبار بخشیدن را به اسناد ندارد و شرایط خاصی در مورد این فناوری وجود دارد که فقط با جمع بودن کلیه شرایط امضای الکترونیکی به سند اعتبار خواهد بخشید.
بند۱: قابلیت امضای الکترونیک
برای جلوگیری از بروز مشکلات و حملات اینترنتی و ایمن سازی فضای مجازی وب، مراکزی در جهان بوجود آمدهاند که خدمات گواهینامههای امضا و اسناد الکترونیکی را انجام میدهند. قانون تجارت الکترونیک ایران در این مورد اصول وحدت کلید امضاکننده و انحصار کلید خصوصی و قابلیت تشخیص وضوح تغییرات در دادهها را پذیرفته است. اما حقیقت این است که بین کلید امضا و مالک آن ارتباط بسیار ضعیفی وجود دارد، زیرا به راههای مختلف این احتمال وجود دارد که امضاکننده، مالک کلید نباشد. بنابراین بسیار مهم است که امضای استفاده شده در سند به وسیله یک نرمافزار ایمن بوجود آمده و اثبات این امضا بر مبنای یک گواهی معتبر از مرجع صدور گواهینامه صورت گرفته باشد.
الف: اعتبار کلید خصوصی
به منظور ایمنی امضا، تنها اطمینان از این امر که مالک کلید خصوصی شخص خاصی است کافی نیست، بلکه باید ازاین امر اطمینان حاصل شود که تنها کسی که کلید را مورد استفاده قرار میدهد، شخص مزبور است. این همان قاعدهای است که در تمام قوانین امضاهای جهان پذیرفته شده است و قانون تجارت الکترونیک ایران نیز از آن با عنوان انحصاری بودن یاد میکند. عوامل مختلفی اعتبار کلید خصوصی را به خطر میاندازد. مثلاً مالک کلید ممکن است با بیدقتی رمز کلید را برای شخص باهوشی آشکار کند و یا دستگاهی که کلید بر روی آن ذخیره شده مورد سرقت واقع شود و یا از کلید خصوصی کپی برداری شود. در موارد بسیار استثنائی این امکان وجود دارد که سازنده نرمافزار کلید خصوصی مشابه آن را تولید کرده و در اختیار دیگران قرار دهد یا خود از آن استفاده کند. در این بین نرمافزارهای تولید امضا مهمترین بخش تولید امضا را به خود اختصاص دادهاند. این نرمافزارها هم برای تولید امضا و هم برای اثبات امضا توسط اشخاص مورد استفاده قرار میگیرند. منظور از اعتباراین نرمافزارها این است که به طوری طراحی شده باشند که ضریب دقت و ایمنی امضا را در طول ایجاد و استفاده از دادههای الکترونیکی از لحاظ فنی تضمین نمایند.
ب: اعتبار و قابلیت گواهینامه
قانون نمونه آنسیترال گواهینامه را به یک پیام اطلاعاتی یا هر رکورد دیگری اطلاق میکند که ارتباط بین فرد صاحب امضا و اطلاعاتی که بر اساس آن، امضا ایجاد میشود را تایید میکند. ارائه دهنده خدمات مربوط به گواهینامه به شخصی گفته میشود که گواهینامههای مربوطه را صادر نموده و ممکن است دیگر خدمات مرتبط با امضای الکترونیکی را نیز ارائه نماید. متناظر با هر گواهی یک کلید خصوصی وجود دارد. پیامهایی را که با یک گواهی رمز شدهاند، تنها با کلید خصوصی مربوط به همان گواهی میتوان رمزگشایی کرد و بالعکس. گواهی قابل جعل نمیباشد، یعنی دارنده گواهی، کلید خصوصی متناظر با آن را در اختیار دارد، علتاین امر امضای مراکز گواهی است که تولید آن بدون دسترسی به کلید خصوصی مرکز، غیر ممکن است. مالک گواهینامه، نباید کلید خصوصی آن را در اختیار دیگران قرار دهد، اما خود گواهی یک سند عمومی است که میتوان آن را به همه نشان داد. مرکز گواهی فقط پس از اطمینان از صحت هویت فرد و تحت قوانین معینی برای وی گواهی صادر میکند. در صورتی که دارنده گواهی قوانین استفاده از آن را نقض کند یا کلید خصوصی وی افشا شود، گواهی او توسط مرکز گواهی باطل میشود. یک گواهینامه باید عناصر ذیل را در خود جای دهد:
• نام مراجع صدور گواهینامه
• نام شخصی که گواهی برای او صادر شده است
• نوع گواهینامه که محدودیتهای گواهینامه را برای مالک آن نشان میدهد
• دوره اعتبار گواهینامه
• شرایط گواهینامه مثلاً این که گواهینامه حداکثر برای صدور چند سند تجاری قابل استفاده است
بند۲: مشکلات تبادل اسناد تجاری
مشکلات تجارت الکترونیک و به تبع آن تبادل اسناد در فضای سایبر بسیار زیاد است. در این بحث تلاش شده است تا بارزترین و مهم ترین این مشکلات مطرح شوند.
الف: سرقت اطلاعات
مهمترین مشکل در تبادل دادههای الکترونیکی سرقت اطلاعات یا دریافت غیر مجاز دادهها میباشد. واضح است که این امر چه اختلال عظیمی در دنیای تجارت و روابط تجاری و خصوصی افراد در بر خواهد داشت. بسیاری از اشخاص از تبادل دادهها دراین فضا وحشت دارند که مبنای آن ترس از لو رفتن اطلاعات شخصی آنها و یا شماره کارتهای اعتباری آنها و... به دست هکرهای رایانهای و شیادان و استفاده غیر مجاز از آنها میباشد. البته امروزهاین نگرانی با ظهور روش رمزنگاری کلیدهای عمومی و به کارگیری آن در امنیت جاواها کمتر شده و روش فوق نفوذ در تبادلات را تقریباً غیر ممکن میکند.
ب: برنامههای فریبنده
همیشهایجاد رمزهای خوب نمیتواند به معنای ایجاد امنیت خوب باشد، بخصوص در یک سیستم تجاری وسیع نقاط حساس بسیار زیادی وجود دارند که ممکن است به وسیله برنامههای فوق مورد تعرض و بهره برداری واقع شوند، مثل جاواهای فریبنده. بدین طریق که شخصی با استفاده از آن خود را سرویس دهنده قانونی معرفی کرده و از مشتریان سرویس دهنده حقیقی هزینههای غیر قانونی دریافت کند. این امر کاملاً امکانپذیر است مگر این که تمهیدات پیشگیریکنندهای انجام شده باشد.
ج: پروتکلهای خاص
مشکل دیگر در تبادل اسناد تجاری وجود پروتکلهایی است که هر کدام فرمتهایی را برای مبادله پیامها تعریف میکنند. چرا که برنامه نویسان حرفهای همیشه سعی کردهاند برنامههایی را برای هدایت تجارت الکترونیکیایجاد کنند. اغلب این برنامهها هزینه بسیار زیادی را در این نوع تجارت طلب میکنند و از طرفی این پروتکلها در بعضی از سیستمهای تجاری عملاً پاسخگو نیستند.
مثلاً بسیاری از شرکتها برای انتقال سند تجاری و کارتهای اعتباری پروتکلهای خاص خود را دارند و در برخی موارد این پروتکلها با سیستم شرکتهای دیگر سازگاری ندارند. به هر حالایجاد یک پروتکل که همه شرکتها را پوشش دهد هم بسیار حجیم است و هم مدیریت آن بسیار سخت و غیر قابل تصور میباشد.
گفتار سوم: نقش اشخاص ثالث در مبادلات اسناد تجاری الکترونیکی
هرگاه صاحب امضا آن را به سندی ضمیمه کند، بدینمعناست که قصد امضای آن سند را داشته و محتویات سند را پذیرفته است. دراین حالت امضاکننده، امضای خود را با انتخاب از یک دکمه یا منوی دستگاهی که کلید امضا در آن ذخیره شده، اعمال میکند اما یک امضای الکترونیکی به تنهایی برای اثبات سه دلیل فوق کفایت نمیکند. زیرا در دنیای مجازی که اشخاص قادر به دیدن یکدیگر نیستند و موضوعات به طور ملموس نزد آنها موجود نیست، اعمال یک کلید به تنهایی نه هویت و نه قصد طرف مقابل را اثبات میکند. از طرفی دریافتکنندگان اسناد نیز نیاز به طرف مورد اعتمادی دارند تا دعاوی احتمالی ناشی از مبادله اسناد را تضمین کند.
بند۱: مراجع صدور گواهینامه و وابستههای آن
برای اینکه به یک گواهی اعتماد کنیم،این گواهی باید توسط شخصی که مورد اعتماد ماست امضا شده باشد. مبنای ایجاد اعتماد سراسری وجود یک شخص ثالث مورد اعتماد همگان میباشد. این شخص را مرجع صدور گواهیCA مینامیم. گواهی مستند رسمیبرای تضمین تعلق شناسه به کلید است. گواهی میتواند شامل اطلاعات مربوط به:
۱. کلید
۲. شناسه صاحب کلید
۳. نوع کاربرد کلید
۴. دوره اعتبار سند
۵. اطلاعاتی که میتواند برای بررسی صحت شناسه و کلید استفاده شود.
معمولاً امضای الکترونیکی به همراه یک گواهینامه تشخیص هویت که از سوی مرجع گواهینامه صادر میشود، پیش بینی شده است. در این میان مراجعی حضور دارند که مرجع صدور گواهینامه را در تولید و کنترل یک امضا پشتیبانی میکنند. به طور خلاصه میتوان آنها را به شرح ذیل نام برد:
الف: سرویس اصلی
برای از بین بردن جعل هویت و جعل کلید عمومی افراد به طرف سوم مطمئنی نیاز است تا وظیفه تشخیص و تایید هویت را به عهده داشته باشد. به این طرف سوم که وظیفه اصلی را در هدایت و مدیریت کلیدها بر عهده دارد، مرکز صدور گواهی یا Certificate Authority و اختصاراً CA گفته میشود.
این مرکز برای صدور گواهینامه و تایید هویت سرویس گیرنده و سرویس دهنده میباشد و بدین صورت عمل میکند که پس از درخواست گواهینامه از طرف کاربر، CA به آن دو کلید خصوصی و عمومی میدهد که کلید خصوصی در اختیار کاربر قرار میگیرد و باید در جای امنی ذخیره شود. CA با استفاده از کلید عمومی و مشخصات کاربر برای آن گواهینامهای صادر میکند، که این گواهینامه شامل مشخصات کاربر و تاریخ اعتبار آن و امضای صادرکننده گواهینامه میباشد.
ب: سرویسهای فرعی
سرویسهای فرعی سرویسهایی غیر از مرکز صدور گواهینامه هستند که امور امضای دیجیتال و مسایل مربوط به تجارت الکترونیک و انتقال اسناد تجاری را پشتیبانی میکنند. این خدمات جزء وظایف اصلی یک مرکز صدور گواهی نیستند، اما این امکان وجود دارد که مراکز صدور گواهی چنین خدماتی را نیز تقبل کنند. به هر حال این سرویسها موسسات یا شرکتهای امین و قابل اعتمادی هستند که باید بر اساس اصول امنیتی فعالیت کنند و همین امنیت میتواند موجب تکامل خدمات این سرویسها گردد. در ذیل به انواع این مراجع که در طی فعالیت یک امضای الکترونیک بدانها نیاز است و مسئولیتهای ناشی از خدمات آنها میپردازیم:
• سرویس بایگانی: مرجعی است که ثبتها را برای یک مرجع گواهی امضا نگهداری میکند. این ثبتها ممکن است به منظور امور بازرگانی و به درخواست اشخاص و یا بر طبق قانون نگهداری شوند. این بایگانیها برای اثبات امور مربوط به امر امضای الکترونیک و گواهینامه مثلاً در موارد تعلیق یا ابطال گواهینامه و... قابلیت استناد دارند. طبعاً تنها نگهداری ایمن این اسناد میتواند آنها را به عنوان ادله الکترونیکی مطرح سازد.
• سرویس تایید اطلاعات: مرجعی است که به مرجع صدور گواهینامه در امر تایید اطلاعات مربوط به امضاها مساعدت میکند. این مرجع وظیفه دارد صحت اطلاعات امضاها و گواهینامهها را بررسی و در صورت درستی آنها را تایید کند.
• سرویسهای فنی برای پیشگیری از جرائم: مرجعی است که مطلوبیت و کفایت سیستمهای فنی را بررسی و حراست میکند. پشتیبانی از مسائل فنی امضاهای دیجیتال و دستگاههای مهر زمان و امور فنی گواهینامهها در ارتباطات مهم تجاری و معاملات مهم و اسناد تجاری و... بر عهده این مرجع میباشد.
فراهم کردنایمنی فنی از سویاین مرجع اعتماد اشخاص را به انتقال دادهها و یا اسناد تجاری خود از طریق فرمهای الکترونیکی زیاد میکند.این مرجع میتواند تایید کند که آیا در اسناد مبادله شده امضای الکترونیکی وجود داشته یا خیر؟ این که آیا گواهینامههای مورد استفاده اعتبار دارند یا خیر؟ این که آیا امضاهایی که مورد استفاده واقع شدهاند در زمان اعتبار گواهینامه مورد استفاده واقع شدهاند و مطابقت با کلید عمومیامضا دارند یا خیر؟ این که آیا گواهینامه اشخاص معلق یا باطل شده است یا خیر؟ در نهایت همین مرجع است که به دادههای اطلاعاتی معاملات تجاری که امضای دیجیتالی شده و مهر زمان به آنها الصاق شده است را به طور مناسبی در محفظههای الکترونیکی قرار میدهد.
• سرویس بیمه: مرجعی است که مرجع صدور گواهینامه را در امر مسئولیتهای مالیش پشتیبانی میکند.
• سرویس تولید کلیدها: مرجعی است که کلیدهای خصوصی و عمومی امضای الکترونیک را که اصطلاحاً به آنها کلیدهای جفتی گفته میشود، تولید میکند. این مرجع وظیفه بسیار حساسی در تولید کلیدها بر عهده دارد، چون از هر زوج کلید فقط باید یک نوع تولید شود. پس به کار گرفتن اشخاص کاملاً امین و مورد اعتماد نقش اساسی دراین امر دارد.
• سرویس تایید پیامها: مرجعی که دادهها را به تابعهای هش تبدیل میکند، برای این که دادهها در طول مبادله تغییر نکنند. تایید الصاق مهر زمان به دادهها از وظایف این مرجع میباشد.
• سرویسهای مهر زمان: مرجعی که مهر زمان را به امضاهای الکترونیکی و دادههای مبادلاتی و ثبتهای الکترونیکی و ... ضمیمه میکند. این سرویسها ازبعد اینکه نظارت بر تاریخ ارسال و دریافت دارند که اهم مسایل حقوقی را در بر میگیرد. مثلاً مسایل مربوط به اهلیت اشخاص و یا اعتبار کلید امضا، نقش بسیار مهمی در تبادل اسناد ایفا میکنند. بنابراین جداگانه به آنها میپردازیم:
۱- سرویسهای دیجیتال زمان نگار
در بحث امضاهای سنتی، سر دفتر اسناد رسمی بسیاری از مشکلات حقوقی را با ثبت امضاها و اسناد و تاریخنگاری آنها حل میکند. این در حالی است که در فضای گسترده سایبر امضاهای دیجیتال و حتی مراجع صدور گواهینامه بدون پشتوانههای خاص قادر به حل این مشکلات نیستند.
مشکل بزرگی که در امضاهای الکترونیکی وجود دارد مسئله مدیریت کلید خصوصی میباشد. زیرا اگر کسی غیر از مالک به کلید دسترسی پیدا کند قادر خواهد بود اسنادی را به عنوان مالک امضا کند. بعلاوه اگر شخص مالک نیز در مواردی بخواهد امضای خود را انکار کند میتواند از مسئله فاش شدن هویت کلید استفاده کند، حتی اگر حقیقتاً این طور نباشد. در این جاست که مسئول کنترل امضاهای الکترونیک باید بتوانداین امر را اثبات کند که آیا امضاکننده حقیقی بوده است یا خیر؟ سرویسهای دیجیتال زماننگار، این مشکل را حل میکنند.
میتوان گفت که مهر زمان به طور ساده قسمتی از وظایف سر دفتر اسناد رسمی را انجام میدهد و نقش بسیار عمدهای در تامین امنیت اسناد الکترونیکی دارد تا جایی که میتوان گفت اگر به یک سند الکترونیکی مهر ثبت زمان ضمیمه نشده باشد، آن سند اعتبار حقوقی نخواهد داشت.
۲- مهرهای ثبت زمان
مهمترین مزایای دادههای دیجیتالاین است که با حجم کم و سرعت انتقال زیاد قادر به ابقا و نگهداری برای مدت طولانی نیز میباشند. اما این امر را نیز نباید از نظر دور داشت که آنها معایب خاص خود را نیز دارند. روشهای معمول اثبات قانونی قضایا که در دنیای حقیقی رایج است اغلب در فضای الکترونیکی منجر به شکست میشود. اثبات زمانها و اثبات سن اشخاص و همچنین اثبات هویت اشخاص مشکل بزرگی است که در فضای تجارت الکترونیک همواره وجود دارد. با توجه به این قضایا میتوان گفت مهرهای ثبت زمان خدمت ویژهای به دنیای تجارت الکترونیک کردهاند.
۳- سیستم مهرهای ثبت زمان
در یک سند تجاری الکترونیکی در مورد امضای خاص آن چند مساله مهم وجود دارد که نیاز به اثبات دارد:
• سند بوسیله چه کسی امضا شده است؟(تشخیص هویت)
• سند در چه زمانی امضا شده است؟(تشخیص اهلیت شخص و تایید اعتبار امضا)
• سند در چه مکانی امضا شده است؟(تشخیص قانون حاکم)
به طورکلی پاسخ سوالات فوق در مرحله ایجاد امضا مجهول است، مگر این که شخص ثالث امینی بر این مرحله نظارت دقیق داشته باشد. در این مورد سرویسهای زمان نگار این وظیفه را بر عهده دارند. مهرهای ثبت زمان به وسیله این سرویسها به اسناد ضمیمه میشوند. بدینصورت که شخص قبل از امضای دادههای الکترونیکی خود از سرویس دهنده زمان نگار درخواست تاییدیهای میکند که نوعی نشانه الکترونیکی است و قبل از امضای دادهها باید به آنها ضمیمه شود. سپس شخص، دادههای الکترونیکی خویش را امضا کرده و در این بخش به دادههای هش شده بوسیله سرویس مزبور مهر ثبت زمان الصاق میگردد. زمان امضای سند معدلی است بین الصاق نشانه الکترونیکی اولیه و الصاق مهر ثبت زمان که غیر قابل تغییر است و این زمان بوسیله سرویس دهنده نیز ثبت میگردد.
هر چند در هر مباحثهای ازاین نوع، بحث ازاین مطلب نیز به میان خواهد آمد که آیا امنیت این سیستم به حدی است که بتوان بر آن تکیه کرد؟ اما به هر حال این تعیین زمان از نظر حقوقی اهمیت بسزایی در اسناد الکترونیکی دارد و با فرض یک سیستم امنیتی قوی این نوع سرویس در قسمت خاص وظایف خود میتواند همچون یک دفتر اسناد رسمیعمل نماید.
گفتار چهارم: تعهدات و مسئولیتهای مشتری و مراجع تایید اعتبار و مراجع خدمات مربوط به گواهینامه
به موجب قانون نمونه انسیترال، افراد فوق الذکر میبایستی مراقبتهای لازم و معقولی را بعمل آورند تا از خدمات مربوطه استفاده غیر مجاز نشود. در غیر این صورت، آن اشخاص مسئول تبعات و پیامدهای قانونی ناشی از قصور خود خواهند بود. طرف تاییدکننده اعتبار به درستی بایستی تبعات ناشی از قصورش را در تایید اعتبار امضای الکترونیکی (چنانچه آن امضا دارای اثر قانونی باشد) به عهده بگیرد.
این فقط قسمتی از متن مقاله است . جهت دریافت کل متن مقاله ، لطفا آن را خریداری نمایید
نوع فایل: word
قابل ویرایش 69 صفحه
مقدمه:
در جامعه فعلی از جمله مسائلی که ذهن هر حقوقدان و پزشکی را به خودمشغول میکند مساله قتل ترحم آمیز یا اتانازی است که از دو واژۀ یونانی «eu» به معنای خوب و راحت و «thanatous» یا «tanasia» به معنای گرد گرفته شده است.
این مبحث از جمله مباحث مشترک این دو رشته است که به تازگی بحث هایی در خصوص آن در دانشگاه ها و بین علمای این دو رشته مطرح شده است. و از جمله مباحثی می باشد که قدرت مانور زیادی دارد متاسفانه زیاد در خصوص آن توجه نشد و محدود مجموعه ها و کتابهایی در خصوص آن منتشر گشته است و مقالات زیادی در این باره در دسترس نیست و با این امید که این مجموعه بتواند مفهوم کلی این عمل را برساند دست به قلم می برم و خواهشمندم قصور و کاستی های این مجموعه را به دلیل نبود منابع کافی و عدم انجام کارهای تحقیقاتی و مطرح نشدن این امر در جوامع امروزی ببخشید.
در خصوص طرح مسئله اتانازی باید گفت که مرگ خوب یا راحت معنا می دهد. این واژه برای اولین بار توسط فرانسیس بیکن که مرگ بدون رنج را تبلیغ می کرد وارد فرهنگ پزشکی شد اتانازی عمل ایجاد مرگ با روشی نسبتا سریع و بدون درد به دلایل ترحم آمیز در فردی که بیماری لاعلاجی رنج می کشد است. البته اتانازی واژه ای کلی است و برای بهتر طرح کردن موضوع و دقیق تر کردن آن و مخصوصا از جنبه های حقوق این مجموعه گرد آوری شده است که امید آن می رود و مورد توجه شما قرار بگیرد.
فهرست مطالب::
مقدمه
فصل اول
حیثیت عمومی و خصوصی جرم
اثر رضایت مجنی علیه بر مسئولیت کیفری شریعت اسلامی
رضایت به قتل در حقوق اسلامی
علل اختلاف فقها در اذن به قتل
خودکشی و مسئولیت کیفری در اسلام
فصل دوم
گذشت متضرر از جرم
اتانازی یا مر گ ترحم آمیز
خودکشی به همراهی پزشک
اتانازی کودکان
بحث قساوت و سنگدلی
بحث عدم رضایت
بحث آخرین راه
جداسازی دوقلوهای به هم چسبیده ای که امید به زنده ماندن در آنها نیست.
بررسی پرونده بلاند
مصلحت: پایان درمان
آرزوها، احساسات و عوامل مهم
مسئله تخصیص منابع
مصلحت جامعه
تغییر و تحولات پس از قضیه آقای بلاند
تأثیر قوانین حقوق بشر مصوب 1998
فصل سوم
اتانازی در آمریکا
قضاوت در مورد کیفیت زندگی نوزادان و کودکان
معیار تشخیص مصلحت کودکان
فصل چهارم
مباحث اخلاقی اتانازی
مباحث حقوقی
اتانازی از دیدگاه اسلام
رویکرد اسلام نسبت به خودکشی و اتانازی
نجات زندگی
زندگی و مرگ در دستان خداست
انسان نباید نقش خداوند را ایفا کند
قداست زندگی بشر
جنبه های اقتصادی
نظر علمای شیعه در مورد اتانازی