پروژه بررسی حقوقی اسناد هویتی. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 317 صفحه

چکیده:

اسناد هویتی مدارکی هستند که برای احراز هویت و شناسائی افراد به کار می روند و شامل 6 سند ، شناسنامه ، کارت ملی ، پایان خدمت یا معافیت از خدمت‌، گذرنامه و مدارک شناسائی صنفی مانند کارت های شناسایی ادارات دولتی را شامل می شود .

این اسناد پایه و اساس سایر مدارک نیز قرار می گیرد و به همین لحاظ از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند و در جامعه نیز از اعتبار خاصی برخوردار هستند و به لحاظ موارد فوق الذکر مورد توجه مرتکبین جرائم گوناگون خصوصاً جرائم علیه اموال ( کلاه برداری  ، سرقت ، خیانت در امانت و چک پرداخت نشدنی ) قرار می گیرد و مرتکبین جرائم مذکور با جعل اسناد هویتی و با سوء استفاده از عملکردهای این اسناد به اهداف مجرمانه خود نائل می شوند .

در خصوص اینکه اسناد هویتی مجعول چه نقشی در وقوع جرائم علیه اموال ( کلاه برداری ، سرقت ، خیانت در امانت و چک پرداخت نشدنی ) دارند ، تحقیق حاضر به روش توصیفی طراحی گردیده و از نظرات اهل خبره با استفاده از ابزار پرسش نامه و مطالعه اسنادی پرونده های آگاهی تهران اجرا شده است.

این تحقیق مشتمل بر فصل می باشد که در فصل اول کلیات و ادبیات موضوع بیان گردیده است و در فصول بعدی به روش شناسایی تحقیق و تجزیه

و تحلیل یافته ها و نتیجه گیری و پیشنهادات پرداخته شده است .

مهمترین هدف این پژوهش ، شناسایی کم و کیف نقش اسناد هویتی مجعول در وقوع جرائم علیه اموال می باشد و در سیر دستیابی به این هدف ، آسیب پذیری های اسناد هویتی و شیوه های به کارگیری اسناد مجعول هویتی و راه کارهای علمی و عملی در مقابله با جعل این اسناد و استفاده از آن ها برای ارتکاب جرائم دیگر معلوم می گردد .

لذا فرضیه های تحقیق پیرامون چهار بعد اساسی به شرح ذیل می باشد :

نوع سند جعلی شیوه جعل اسناد هویتی نوع جرم به وقوع پیوسته اقدامات موثر در مبارزه با بکارگیری اسناد جعلی

ابعاد فرضیه های تحقیق به شرح فوق مورد بررسی قرار گرفته و با آزمون های آماری ارزیابی شده و نتایج حاصله از ارزیابی فرضیه ها نشانگر این است که :

الف ) در وقوع جرائم علیه اموال شناسنامه بیشتر از سایر اسناد هویتی مورد جعل قرار می گیرد .

ب ) جابجائی عکس در اسناد هویتی متداول ترین شیوه جعل اسناد برای ارتکاب جرائم علیه اموال است .

ج ) در مجموعه جرائم علیه اموال ، اسناد هویتی مجعول بیشتر برای ارتکاب کلاهبرداری مورد استفاده قرار می گیرند .

د ) برای مقابله با استفاده از سند هویتی مجعول تشدید مجازات مرتکبین و توجه به مبارزه سرکوبگرانه تاثیر چندانی نخواهد داشت و به تنهایی کافی نیست .

ضمن اینکه اصلاح قوانین در این خصوص از جنبه میزان مجازات که نشانگر میزان اهمیت این اسناد و میزان قباحت عمل جعل اسناد هویتی بوده باشد ، در کنار اقدامات پیشگیرانه موثر می باشد .

بر این اساس از مجموع چهار فرضیه تحقیق فرضیه های اول تا سوم اثبات شده و فرضیه چهارم تایید نگردیده است .

در نهایت با یک جمع بندی اجمالی دستاوردهای نظری و عملی تحقیق در دو بخش (1) مبارزه با جعل اسناد هویتی و (2) مبارزه با استفاده از سند هویتی تقسیم بندی شده و در هر بخش راه کارهای مناسب برای برنامه های بلند مدت و کوتاه مدت ارائه گردیده است که در برنامه های کوتاه مدت به استحکام بیشتر اسناد هویتی فعلی و رفع نواقص و ضعف های سیستم بررسی اسناد تاکید نموده و در برنامه های بلند مدت رویکرد بهره گیری از تکنولوژی پیشرفته امروزی با قابلیت های الکترونیکی هم در صدور اسناد و هم در بررسی اسناد مورد توجه قرار گرفته است و ماحصل نهایی تحقیق این است که برای اطمینان از احراز هویت فرد باید بانک متمرکز اطلاعات فردی با مشارکت تمامی ارگانها و نهادهای ذیربط به وجود آید و در شناسائی اشخاص به جای تکیه بر مندرجات ظاهری اسناد هویتی که می تواند غیر واقعی و منحرف کننده باشد به سوابق موجود در آن بانک که از اعتماد بیشتری برخوردار است ، تاکید نمود .

واژه های کلیدی :

جعل اسناد ، اسناد هویتی ، جرم ، جرائم اموال

مقدمه:

قبل از اینکه انسان پا به عرصه اجتماع بگذارد ، در هر کجا که با تهدیدی روبرو می شده ، خود به دفاع از خود پرداخته و علاوه بر دفاع از خود ، به تناسب پیشرفت و رشد عقلانی خود ، در جهت پیشگیری از خطرات احتمالی آتی نیز برآمده است . بر فرض مثال ، پس از پناه بردن به بالای درختان جهت در امان ماندن از شر حیوانات ، به غارها پناه برده و بعد از آن اقدام به احداث پناهگاه برای خود نموده است .

جوامع بشری هم از بدو تشکیل همواره در طول تاریخ با معضلات و تهدیدهایی روبرو بوده است که هم نظم و انضباط و بقاء جامعه و هم فرد فرد جامعه را تهدید نموده و موجب سلب آرامش و امنیت اجتماعی و اخلال در ادامه حیات اجتماعی و اقتصادی و ... انسان گردیده است و از وقتی هم که انسان پا به عرصه اجتماع گذاشته است ، تعرض به تمامیت و حقوق فردی هر کدام از افراد جامعه ، تعرض به جامعه و امنیت و آسایش آن را به دنبال داشته است .

جوامع بشری در مقابل این پدیده های تهدید آمیز و به منظور مقابله با آن، اقدام به وضع قواعد و مقرراتی می نماید که در ادبیات امروزی قانون نام گرفته است.

قانون موضوعه حافظ منافع فردی اجتماع و امنیت و آسایش عمومی جامعه بوده و مورد قبول اکثریت افراد جامعه بوده و از مجموع عرف و عترت و فرهنگ و اعتقادات مذهبی و دینی و ... آنان نشات گرفته است و وضع چنین قواعد و مقررات به تنهایی برای نیل به اهداف جوامع بشری کافی نبوده چرا که اقلیتی از افراد جامعه بنا به منافع و مصالح شخصی خود که با منافع سایر افراد جامعه و ارزش ها و هنجارهای مورد قبول عامه اجتماع تعارض دارد ، اقدام به نقض مقررات موضوعه می نمایند .

بنابراین جوامع بشری عکس العمل نشان داده و با این اعمال مجرمانه به مبارزه و مقابله پرداخته اند و عکس العمل جوامع انسانی به 2 شکل صورت میگیرد :

الف ) روش سخت افزاری که همان مقابله و سرکوبگری است که منظور برقراری و ایجاد امنیت که پدیده ها و اعمال مجرمانه ضد اجتماعی آسایش مردم را سلب کرده اند توسط نهادهایی که حسب مقررات دارای مسئولیت هستند اجرا می شود .

ب ) روش نرم افزاری که همان اقدامات پیشگیری کننده است که در این روش اقدام به شناسایی بسترهای وقوع جرم و از بین بردن این بسترها با توسل به شیوه های اصولی و منطقی می شود که کم هزینه نیز می باشد .

این دو روش نه تنها مغایرتی با هم ندارند ، بلکه مکمل همدیگر هم هستند و امروز نهادهایی مثل دادگستری ، نیروی انتظامی و ... عهده دار انجام این وظایف هستند . گرچه از مقررات کیفری ایران عکس العمل ها جنبه سرکوبگری به خود گرفته است ولی اقدامات پیشگری هم مد نظر بوده است. اخیراً در سایتهای کیفری وضع قوانین کیفری جرم زدایی از قوانین و حذف عناوین کیفری غیر موثر مورد توجه می باشد .

تنظیم اسناد هویتی بنام تک تک افراد جامعه جهت شناسایی آنان و برقراری نظم و انضباط و امنیت اجتماعی هم به عنوان یک نیاز به موازات پیشرفت جوامع انسانی احساس و اقدام به این امر شد . بنابراین تعرض به یک سند هویتی مثل شناسنامه نه تنها تعرض به حقوق صاحب آن و افراد دیگری که قربانی اعمال بزهکارانه می شوند محسوب می شود ، بلکه به لحاظ سلب اعتماد و اطمینان و اخلال در نظم و آسایش عمومی جامعه ، اجتماع نیز از آن متضرر می شود . پس جامعه با اقدامات سرکوبگرانه و با وضع قوانین کیفری درصدد مبارزه بر آمده و در این خصوص پیش بینی های لازم تا حدودی در قوانین کشور صورت گرفته است و با وجود وضع قوانین کیفری باز هم شاهد ارتکاب چنین جرائمی هستیم و به نظر می رسد که تنها مجازات کافی نبوده و توجه مضاعف به اقدامات پیشگیرانه و اتخاذ تدابیر اصولی و علمی و منطقی را می طلبد .

در جرم شناسی پیشگیری از وقع جرم به عنوان شاخه ای از جرم شناسی کاربردی مطرح است و موضوع آن تعیین موثرترین وسایل برای تامین و پیشگیری از جنایت در مقیاس کل جامعه یا یک جمعیت محدودتر مانند شهر یا ناحیه ای از شهر و غیره بدون ارعاب عمومی بوسیله تهدید کیفری است  .

پیشگیری وضعی از اشکال گوناگون پیشگیری می باشد و منظور از آن عبارت است از اقدامات پیشگیرانه معطوف به اوضاع و احوالی که جرائم ممکن است در آن وضع به وقوع بپیوندند یا به عبارتی پیشگیری شامل اقدامات غیرکیفری است که هدفشان جلوگیری از به فعل در آمدن اندیشه مجرمانه یا تغییر دادن اوضاع و احوالی است که یک سلسله جرائم مشابه در آن به وقوع پیوسته و یا ممکن است در آن اوضاع و احوال ارتکاب یابد  این نوع پیشگیری هم در جعل اسناد و استفاده از سند مجعول و هم در جرائم علیه اموال که هر دو جزء آماجهای مادی محسوب می شوند می تواند موثر باشد و به عبارتی با اتخاذ تدابیر پیشگیرانه وضعی ، می توان از وقوع جعل در اسناد و همچنین بکارگیری سند مجعول و به دنبال آن وقوع انواع مختلف جرائم علیه اموال جلوگیری کرد .

یک از اقداماتی که در رابطه با پیشگیری وضعی جعل اسناد که مقدمه ای برای وقوع جرائم شدیدتر بعدی است می توان مورد استفاده قرار داد ، در مرحله اول شناسائی بسترهای وقوع جرم جعل اسناد است ، زمینه هایی مانند آسیب پذیری های اسناد و عدم استحکام آنها که شیوه های مختلف جعل را برای تبهکاران مسیر ساخته و می تواند به عنوان بستری مناسب برای جعل اسناد محسوب گردد . و در مرحله بعدی می توان با تعیین روش ها و راه کارهای بهره گیری مجرمین از اسناد جعلی در ارتکاب جرائم تمهیدات لازم را به عمل آورد و فرصت سوء استفاده از اسناد مجعول را از آن ها سلب نمود .

در این تحقیق با توجه به وسعت و گستردگی بحث جعل اسناد و تنوع جرائمی که با استفاده از اسناد مجعول به وقوع می پیوندند ، شاخه ای از اسناد تحت عنوان اسناد هویتی ( مدارک و اسنادی که برای احراز هویت و شناسایی افراد در جامعه کاربرد دارند ) مورد بررسی قرار گرفته و نقش آنها در گروهی از جرائم مهم و شدید ، تحت عنوان جرائم علیه اموال مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.

فهرست مطالب:

فصل اول : کلیات و ادبیات موضوع

بخش اول : کلیات

اول : مقدمه

دوم : بیان مسئله

سوم : سوالات تحقیق

چهارم : اهمیت موضوع

پنجم : انگیزه انتخاب موضوع

ششم : اهداف موضوع

هفتم : فرضیات تحقیق

هشتم : نوع و روش تحقیق

نهم : موانع و محدودیت های تحقیق

دهم : پیشینه تحقیق

یازدهم : مفاهیم و اصطلاحات

بخش دوم : ادبیات موضوع

اول : مقدمه

دوم : سند

سوم : تاریخچه سند در حقوق ایران

الف ) در حقوق ایران قبل از اسلام

ب ) در حقوق ایران بعد از اسلام

چهارم : تعریف سند

الف ) تعریف لغوی سند

ب ) تعریف اصطلاحی سند

پنجم : انواع سند

ششم : هویت و تعریف آن

الف ) تعریف لغوی هویت

ب ) تعریف اصطلاحی هویت

ج ) تعریف حقوقی هویت

د ) هویت در تحقیق حاضر

هفتم : تاریخچه اسناد هویتی

الف ) در ایران قبل از اسلام

ب ) در ایران بعد از اسلام

هشتم : تعریف اسناد هویتی

نهم : وجوه افتراق و اشتراک اسناد سجلی با اسناد هویتی

دهم : انواع اسناد هویتی

الف ) شناسنامه

ب ) گذرنامه

ج ) گواهینامه رانندگی

د ) کارت پایان خدمت

ه ) ملاک شناسایی صنفی

یازدهم : تکنولوژی های پیشرفته اسناد هویتی

دوازدهم : تکنولوژی های کارت های هوشمند

سیزدهم : تکنولوژی نقطه هوشمند

چهاردهم : تکنولوژی هولوگرام

پانزدهم : تکنولوژی بارکد

بخش سوم : جعل سند و استفاده از سند مجعول

اول : مقدمه

دوم : تاریخچه جعل

الف ) در حقوق ایران

ب ) در حقوق اسلام

ج ) در حقوق جزای ایران قبل از پیروزی انقلاب

د ) در حقوق جزای ایران بعد از پیروزی انقلاب

سوم : تعریف و مفهوم جعل

الف ) معنی لغوی جعل

ب ) معنی اصطلاحی جعل

چهارم : صور مختلف جعل سند

پنجم : ارکان متشکله جرم جعل اسناد هویتی

الف ) رکن قانونی

ب ) رکن مادی

ج ) رکن معنوی

د ) رکن ضرری

1 ) ضررهای مادی و معنوی

2 ) ضررهای جعل در اسناد هویتی

ششم : روش های جعل در اسناد هویتی

الف ) ایجاد تغییرات در مندرجات متن سند

ب ) تغییر و جابجائی عکس

ج ) ارائه مدارک هویت غیر

د ) دخل و تصرف در امهار روی سند

ه ) ساخت و تکثیر سند

هفتم : استفاده از اسناد هویتی مجعول و غیر واقعی

هشتم : انواع مبارزه با جرم جعل

الف ) مبارزه کیفری با جرم

ب ) مبارزه غیر کیفری با جرم

نهم : شیوه مبارزه با جعل سند هویتی

دهم : شیوه مبارزه با استفاده از سند هویتی مجعول

یازدهم : روش مبارزه توامان با جعل سند و استفاده از سند مجعول

فصل دوم : جرائم متاثر از جعل اسناد هویتی

بخش اول : جرائم علیه اموال

اول : مقدمه

دوم : کلاه برداری

1) تاریخچه کلاه برداری

2 ) تعریف کلاه برداری

3 ) ارکان تشکیل دهنده کلاه برداری

4 ) شیوه های کلاه برداری با استفاده از اسناد هویتی مجعول

الف ) کلاه برداری از طریق افتتاح شرکت های واهی

ب ) افتتاح حساب بانکی برای کلاه برداری 

ج ) اخاذی تحت عنوان مامور دولت

د ) کلاه برداری از طریق وصول چک های تقلبی

ه ) کلاه برداری به منظور استفاده از امکانات ویژه دولتی

و ) کلاه برداری از طریق سوءاستفاده از موقعیت اجتماعی قشر خاص

ز ) کلاه برداری از طریق فروش مال غیر با جعل ملاک هویتی

سوم : خیانت در امانت

1 ) تاریخچه خیانت در امانت

2 ) تعریف خیانت در امانت

3 ) ارکان جرم خیانت در امانت

4 ) تاثیرگذاری اسناد هویتی جعلی در وقوع خیانت در امانت

الف ) خیانت در امانت در محموله های دولتی

ب ) فروش مال مورد امانت با جعل مدارک هویتی مالک اصلی

ج ) حضور شخص ثالث در بین امین و مالک و بهره گیری از سند هویتی مجعول

چهارم : سرقت

1 ) تاریخچه سرقت

2 ) تعریف سرقت

3 ) ارکان جرم سرقت

4 ) تاثیر اسناد هویتی در شیوه های مختلف سرقت

الف ) سرقت تحت عنوان مامور با ارائه کارت شناسائی جعلی

ب ) وصول چک های مسروقه با استفاده از اسناد هویتی جعلی

ج ) فروش اموال مسروقه با ملاک هویتی جعلی

پنجم : صدور چک پرداخت نشدنی

1 ) تاریخچه چک

2 ) تعریف چک و چک پرداخت نشدنی

3 ) ارکان متشکله جرم صدور چک پرداخت نشدنی

بخش دوم : سایر جرائم متاثر از جعل اسناد هویتی

اول : جرائم امنیتی 

الف ) اقدام علیه امنیت کشور

ب ) اختلاس و سوءاستفاده های کلان اقتصادی

ج ) خروج از کشور به صورت غیر قانونی

د ) اقامت غیر مجاز در کشور

دوم : جرائم غیر امنیتی

الف ) فریب در ازدواج

ب ) دریافت گواهی عدم سوءپیشینه جرائم فرار از خدمت سربازی

د ) تقلب در امتحانات علمی با استفاده از سند هویتی جعلی

ه ) تغییر هویت مجرمین فراری

فصل سوم : شیوه های تحقیق و تجزیه و تحلیل داده ها

بخش اول : روش های شناسایی تحقیق

اول : مقدمه

دوم : نوع و روش تحقیق

سوم : جامعه آماری

چهارم : تعریف عملیاتی متغیرها

پنجم : روش و ابزار جمع آوری اطلاعات ها

الف ) مصاحبه با صاحب نظران

ب ) طراحی و توزیع پرسش نامه

ششم : روایی

هفتم : پایایی

هشتم : روش های آماری و تجزیه و تحلیل داده ها

الف ) آزمون دو جمله ای

ب ) آزمون تحلیل واریانس فریدمن

بخش دوم : تجزیه و تحلیل داده ها

اول : مقدمه

دوم : بررسی جامعه آماری

سوم : بررسی نتایج آزمون دو جمله ای

چهارم : بررسی میزان اهمیت جعل هر کدام از اسناد هویتی در وقوع جرائم علیه اموال

پنجم : بررسی میزان اهمیت هر کدام از روش های جعل اسناد هویتی در وقع جرائم علیه اموال

ششم : بررسی میزان اهمیت هر کدام از روش های موثر در استحکام اسناد هویتی

هفتم : بررسی میزان اهمیت هر کدام از جرائم علیه اموال

هشتم : بررسی میزان اهمیت عوامل موثر در موفقیت مرتکبین جرائم در بکارگیری اسناد هویتی مجعول

نهم : بررسی میزان اهمیت هر کدام از اقدامات موثر در ممانعت از استفاده از اسناد هویتی مجعول

دهم : بررسی نتایج آزمون تحلیل واریانس فریدمن در مورد فرضیه های تحقیق

یازدهم : بررسی نوع سند هویتی و ارتکاب جرائم علیه اموال

الف ) تحلیل نتیجه آزمون فریدمن

ب ) تحلیل نتیجه مطالعه اسنادی

دوازدهم : بررسی شیوه های جعل اسناد هویتی برای ارتکاب جرائم علیه اموال

الف ) تحلیل نتیجه آزمون فریدمن

ب ) تحلیل نتیجه مطالعه اسنادی

سیزدهم : بررسی نوع جرم ناشی از بکارگیزی اسناد هویتی جعلی

الف ) تحلیل آزمون فریدمن

ب ) تحلیل نتیجه مطالعه اسنادی

چهاردم : بررسی اقدامات موثر بکارگیری اسناد هویتی مجعول

الف ) تحلیل تحلیل آزمون فریدمن

ب ) تحلیل نتیجه مطالعه اسنادی

پانزدهم : بررسی یافته های جانبی تحقیق

شانزدهم : بررسی روش های ایجاد استحکام در اسناد هویتی

هفدهم : بررسی عوامل موثر در موفقیت مرتکبین جرائم در بکارگیری اسناد هویتی جعلی

نتیجه گیری و پیشنهاد ها

اول : مقدمه

دوم : نتیجه ارزیابی فرضیات تحقیق

1 ) فرضیه اول

2 ) فرضیه دوم

3 ) فرضیه سوم

4 ) فرضیه چهارم

سوم : نتایج یافته های جانبی تحقیق

چهارم : روش های ایجاد استحکام در اسناد هویتی

پنجم : عوامل موثر در موفقیت مرتکبین جرائم در بکارگیری اسناد هویتی مجعول

ب : پیشنهادها

اول : مقدمه

دوم : راهبردهای مقابله با جعل اسناد هویتی

1 ) پیشنهاد برای برنامه های کوتاه مدت مقابله با جعل سند

2 ) پیشنهاد برای برنامه های بلند مدت مقابله با جعل سند

سوم : راهبردهای مقابله با سوء استفاده از اسناد هویتی مجعول

1 ) پیشنهاد برای برنامه های کوتاه مدت مبارزه با استفاده از سند هویتی مجعول

2 ) پیشنهاد برای برنامه های بلند مدت مبارزه با استفاده از سند هویتی مجعول

چهارم : پیشنهاد برای تحقیقات آینده

منابع و مأخذ:

الف ) قوانین

قانون مدنی ایران قانون مجازات اسلامی مجموعه قوانین و مقررات ثبت احوال قانون مجازات جرائم نیروهای مسلحقانون گذرنامه قانون تخلفات ، جرائم و مجازات‌های مربوط به اسناد سجلی و شناسنامه قانون صدور چک قانون ثبت اسناد و املاک قانون مجازات عبور دهندگان اشخاص غیر مجاز از کشور

ب ) کتب

امامی ، سید حسن ، حقوق مدنی ، جلد 6 ، انتشارات ابوریحان ، سال 1362 . آذر ، عادل مومنی ، منصور ، کاربرد آمار در مدیریت ، انتشارات سمت ، 1377 آشوری ، محمد ، آئین دادرسی کیفری ، جلد اول ، انتشارات سمت ، سال 1375 آخوندی ، محمود ، آئین دادرسی کیفری ، جلد اول ، انتشارات وزارت ارشاد ، سال 1368 . ایزاک ، استیفان ، راه‌های تحقیق و ارزشیابی در روان‌شناسی ، ترجمه علی داور ، نشر ارسباران ، سال 1377 . انوری ، حسن ، فرهنگ بزرگ سخن ، انتشارات کتابخانه ملی ایران ، 1381 . بهرامی ، بهرام ، اجری مفاد اسناد رسمی ، نشر آریان ، سال 1382 . پیمانی ، ضیاءالدین ، جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی ، نشر میزان ، چاپ اول ، سال 1374 . جعفری لنگرودی ، محمد جعفر ، ترمینولوژی حقوق ، انتشارات گنج دانش ، چاپ نهم ، سال 1377 . حافظ نیا ، محمدرضا ، مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی ، انشارات سمت ، چاپ هفتم ، سال 1381 . حبیب زاده ، محمد جعفر ، کلاهبرداری در حقوق ایران ، انتشارات دانشگاه شاهد ، سال 1374 . حبیب زاده ، محمد جعفر ، حقوق جزای اختصاص ( جرائم علیه اموال ) انتشارات سمت ، سال 1373 .حجتی ، ناصر ، راه‌های شناخت جعل مدارک ، معاونت آموزشی ناجا ، 1379 . خاکی ، غلامرضا ، روش تحقیق با رویکرد پایان نامه نویسی ، انتشارات مرکز تحقیقات علمی کشور ، سال 1378 . دهخدا ، علی اکبر ، لغت‌نامه دهخدا ، انتشارات دانشگاه تهران ، چاپ دوم ، از دوره جدید سال 1377 . ذاکری ، جلیل ، بررسی نحوه جعل شناسنامه ، مرکز تحقیقات و پژوهش‌های ناجا ، سال 1379 ریموند ، گسن ، جرم شناسی کاربردی ، ترجمه مهدی کی نیا ، انتشارات کی نیا ، سال 1370 راوندی ، مرتضی ، سیر قانون و دادگستری ایران ، نشر چشمه ، سال 1368 رحمتی راد ، محمد حسین ، مرزبانی ، گذرنامه و اتباع بیگانه ، معاونت آموزش ناجا ، سال 1374 سرمد ، زهره و بازرگان عباس و حجازی ، الهه ، روش‌های تحقیق در علوم رفتاری نشر 1378 ، آگاه ، سال 1376 سلیمان پور ، محمد ، جعل اسناد در حقوق ایران ، انتشارات گنج دانش ، سال 1341 ساروخانی ، باقر ، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی ، پژوهشگاه علوم انسانی ، سال 1378 ساده ، مهدی ، روش‌های تحقیق با تاکید بر جنبه‌های کاربردی ، انتشارات هما ، سال 1375 شهزادی ، رستم ، قانون مدنی زرتشتیان در زمان ساسانیان ، نشر انجمن زرتشتیان ، تهران ، سال 1365 صانعی ، پرویز ، حقوق جزای عمومی ، انتشارات گنج دانش ، سال 1371 صبری ، نور محمد ، جرم سرقت در حقوق کیفری ایران و اسلام ، انتشارات ققنوس ، سال 1378 صدر ، ضیاء ، کثرت قومی و هویت ملی ایرانیان ، انشارات پیام نور ، 1377 عمید ، حسن ، فرهنگ فارسی ، انتشارات امیرکبیر ، سال 1335عرفانی ، محمود ، حقوق تجارت ، جلد 2 ، انتشارات جهاد دانشگاهی تهران ، سال 1365 علی آبادی ، عبدالحسین ، حقوق جنایی ، جلد 1 ، انتشارات فردوسی ، 1367 عالمی ، زهرا ، فهرست تحلیلی مقالات حقوقی ، انشارات دانشگاه شهید بهشتی ، سال 1370 کیوی ، ریمون ، روش تحقیق در علوم اجتماعی ، ترجمه عبدالحسین نیک گهر ، نشر توتیا ، چاپ 6 ، سال 1381 کوشا ، جعفر ، جرائم علیه عدالت قضایی ، نشر میزان ، سال 1381 گلدوزیان ، ایرج ، حقوق جزای اختصاصی ، جلد اول ، انتشارات ماجد ، سال 1372 گلدوزیان ، ایرج ، حقوق جزای تطبیقی ، جلد 1 ، انتشارات جهاد دانشگاهی ، سال 1376 لارزژ ، کریستسن ، سیاست جنایی ، ترجمه نجفی ابرندآبادی ، نشر یلدا ، سال 1375 معین ، محمد ، فرهنگ معین ، جلد 4 ، انتشارات امیرکبیر ، چاپ هشتم ، سال 1371 منصوری ، جهانگیر ، قوانین و مقررات جزایی ، جلد 2 ، انتشارات دیدار سال 1378 میرمحمد صادقی ، حسین ، جرائم علیه اموال و مالکیت ، انتشارات میزان ، سال 1378 نفیسی ، علی اکبر ، ناظم الاطباء نفیسی ، انتشارات خیام ، سال 1319ولیدی ، محمدصالح ، حقوق جزای اختصاصی ( جرائم علیه اموال ) جلد 1 ، انتشارات امیرکبیر ، سال 1388 ولیدی ، محمد صالح ، حقوق جزای اختصاصی جرائم بر علیه امنیتی و آسایش عمومی ، انتشارات امیرکبیر ، سال 1379

پروژه وضعیت حقوقی زوجه غایب مفقود ا لاثر در حقوق ایران با مطالعه تطبیقی با فقه اسلامی (فقه عامه و فقه امامیه). doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 175 صفحه

مقدمه:

اهمیت خانواده و اثر انکار ناپذیر آن در سلامت انسان و اجتماع باعث شده است که تمامی علوم انسانی مانند جامعه شناسی ، فلسفه ی اخلاق، اقتصاد، تاریخ ، حقوق و حتی علوم دیگر مانند زیست شناسی و آمار از دیدگاه ویژه خود به آن بپردازند حقوق خانواده از پژوهشهای این علوم برای تنظیم قواعد حاکم بر آن کانون طبیعی و اجتماعی سود می برند.

در حقوق کنونی با اندکی مسامحه می توان در تعریف خانواده گفت: «گروهی است که به دلیل قرابت یا زوجیت، همبستگی حقوق و اجتماعی یافته و در رهبری و ریاست مقامی قرار گرفته است»

خانواده در معنی خاص و محدود خود شامل زن و شوهر و فرزندان آنها می باشد گروهی که هدایت و حمایت آنان با پدر است و همبستگی میان اعضای آن حقوق و تکالیفی به بار می آورد که در میان سایر خویشان وجود ندارد. در ماده 1105 قانون مدنی که ریاست خانواده را به شوهر اختصاص داده است خانواده به همین معنی محدود به کار رفته است.

تا زمانی که شوهر در محل زندگی و اقامت خود حضور دارد ، اموال، اولاد و همسر او تحت نظام حقوقی مشخصی قرار دارند ولی هرگاه این شخص ناپدید شد و اثری از او یافت نشد، نظام حقوقی حاکم بر اموال،اولاد و همسر او که هر کدام بحث مستقلی بوده و مباحث مربوط به خود را می طلبد به تبع آن تغییر خواهد کرد.

بنابراین باید ابتدا به بیان مفهوم غیبت بپردازیم تا مشخص شود که غایب مفقود الاثر چه کسی است؟ و سپس ببینیم که همسر او در دوران غیبت دارای چه حقوق و تکالیفی خواهد بود؟

نخستین عنصر تعریف حقوقی غایب ، غیبت است یعنی غیبت از اقامتگاه (محل سکونت یا محل کار) که همان مرکز مهم امور شخص می باشد.

ماده 1002 قانون مدنی قرار می دارد: اقامتگاه هر شخصی عبارت از محلی که شخص در آنجا سکونت داشته و مرکز مهم امور او نیز در آنجا باشد اگر محل سکونت مشخص غیر از مرکز مهم امور او باشد مرکز امور او اقامتگاه محسوب می شود.

ماده 1011 قانون مدنی نیز مقرر می دارد: غایب مفقودالاثر کسی است که از غیبت او مدت بالنسبه مدیدی گذشته و از او به هیچ وجه خبری نباشد.

در مورد انقضای مدت بالنسبه طولانی تشخیص موضوع باید به عرف واگذار شود و نظر عرف نیز نسبت به امر در شرایط مختلف و به اعتبار ازمنه و امکنه متغیر است بنابراین دادگاهها در خصوص مورد با توجه به عرف محل اظهار نظر خواهند نمود و تعیین زمان مشخص از پیش لازم و مناسب نیست.

غایب مفقودالاثر یک اصطلاح حقوقی است که مقنن مواد 1011 تا 1040 قانون مدنی و 126 تا 161 قانون امور حسبی را به این موضوع اختصاص و احکامی را بیان نموده است.

علاوه بر آن در فقه موضوع غیبت و غایب مورد بحث و بررسی قرار گرفته و چنین غیبتی را غیبت منقطعه و کسی را که به این نحوغیبت نموده غایب مفقود می نامند ولی در قانون مدنی چنین شخصی غایب مفقودالاثر نامیده شده که به نظر می رسد چون غایب دارای اموال و فرزندان و زوجه است و آثار و نشانه هایی از او بر جای مانده، اصطلاح مفقودالخبر مناسب تر از مفقود الاثر باشد.

در گفتگوهای روزانه غایب به کسی گفته می شود که در زمان معین در محلی که می بایست در آنجا یافت شود حاضر نیست بدین معنی دانشجویی که به جلسه درس نیامده یا کارمندی که به اداره نرفته و یا فردی که خانه خود را برای انجام کاری ترک گفته یا در مسافرت است ، هر کدام به نوبه خود غایب محسوب می گرداند.

اما از لحاظ حقوقی اصطلاح غایب دارای معنای دقیق تری است و از این رو باید میان مفهوم «غیبت» و عدم «حضور» فرق گذاشت. شخص «غیرحاضر» آن کسی است که در مورد وجود او هیچ گونه شکی در بین نیست و فقط در اقامتگاه و یا مسکن معمولی خویش حضور ندارد. اما مطابق ماده 1011 قانون مدنی : «غایب مفقودالاثر کسی است که از غیبت او مدات بالنسبه مدیدی گذشته و از او به هیچ وجه خبری نباشد».

بدین معنی که درباره ادامه حیات او دچار شک تردید گشته ایم به دیگر سخن نمی دانیم که او زنده است یا مرده زیرا مدت نسبتا درازی است که بدون بر جای گذاشتن نشانه تازه ای اقامتگاه و یا مسکن معمولی خود را ترک گفته و از آن پس نیز هیچگونه اطلاعی از او در دست نیست.

علت این که دراین ماده قانونگذار بر کلمه «غایب» وصف «مفقودالاثر» را اضافه کرده است متمایز ساختن مفهوم غیب از عدم حضور است.

آنچه مراد از این پژوهش است همانا بررسی وضعیت حقوقی زوجه غایب یا حقوق و تکالیفی است که نامبرده در خلال غیبت شوهر دارد درمورد چنین زنی ممکن است سوالات متعددی مطرح شود که هدف از این تحقیق پاسخگویی به این سوالات و بررسی تطبیقی مطالب مذکور می باشد. فرضا آیا نامبرده همانند زمان حضور شوهر خود حق نفقه دارد یا به علت عدم حضور نامبرده از چنین حقی محروم است؟

وضعیت مهریه وارث زوجه به چه صورت خواهد بود؟ آیا شخص غایب را باید مرده پنداشت یا زنده؟ چه آنکه حسب هر یک از دو مورد زوجه نسبت به ما ترک او محق یا غیر محق خواهد بود از سوی دیگر این سوالات پیش می آید که در دوران غیبت چه تکالیفی بر عهده زوجه قرار می گیرد؟

بالاخص در خصوص زوجه غایب این سوال مطرح می شود که آیا نامبرده کماکان ملزم به باقی ماندن در حلقه زوجیت غایب است یا چنین الزامی وجود ندارد و یا آنکه رعایت تشریفات خاصی در این مورد لازم است؟ و بسیاری سوالات دیگر که برای پاسخ دادن به این سوالات و ابهامات این تحقیق پدید آمده است.

هدف دیگر پژوهش بررسی تطبیقی بین مقررات حقوقی ایران و فقه اسلامی و بیان نظرات مشهور و غیرمشهور فقها و فحص و بررسی آنان و ذکر مطالب و استدلالات حقوقدانان و اهل فن درخصوص حقوق (مالی و غیرمالی) و تکالیف زوجه غایب مفقودالاثر می باشد ودر بخش آخر نیز به بررسی وضعیت ایشان درمیان اقلیتهای غیرمسلمان ایرانی اعم از زرتشتی ، مسیحی و کلیمی و برخی از کشورهای خارجی اسلامی و غیر اسلامی با استفاده از منابع و کتب و حقوقی مختلف خواهیم پرداخت که امید است این مولفه کوچک بتواند دریچه ای برای تحقیقات گسترده تر پیش روی دانشجویان و همکاران عزیز قرار بدهد.

فهرست مطالب:

چکیده

مقدمه

بخش اول: حقوقی مالی وغیرمالی زوجه غایب درحقوق ایران وفقه اسلام (عامه-امامیه)

فصل اول : حقوق مالی زوجه غایب در حقوق ایران و فقه اسلام

مبحث اول : نفقه زوجه غایب

گفتار اول : تعریف نفقه

بند اول : معنای لغوی نفقه

بند دوم : معنای اصطلاحی نفقه

الف - نفقه از نظر فقهی (عامه-امامیه)

ب - نفقه از نظر حقوقی

گفتار دوم : ادله وجوب نفقه

بند اول : در قرآن کریم

بند دوم : در سنت اسلام

بند سوم : اجماع فقهای اسلامی

گفتار سوم : ویژگیها و میزان نفقه زوجه

بند اول : ویژگیهای نفقه زوجه

الف - تقدم نفقه زوجه بر نفقه اقارب

1- از دیدگاه فقهای اسلام

2- از دیدگاه حقوق ایران

ب - تمکن مالی زوجین در ارتباط با نفقه

1- از نظر حقوق ایران

2-از نظر فقه اسلام

2-1-فقه عامه

2-2-فقه امامیه

ج - حق مطالبه نفقه زمان گذشته توسط زوجه

1- از نظر حقوق ایران

2- از نظر فقهای اسلام

2-1- فقهای عامه

2-2-فقهای امامیه

د - تقدم نفقه زوجه بر سایر دیون شوهر

1- از نظر حقوق ایران

2- از نظر فقه اسلام

ه - تبدیل شدن نفقه گذشته به دین

1- در حقوق ایران

2- در فقه اسلام

2-1- فقه عامه

2-2- فقه امامیه

بند دوم : میزان نفقه زوجه

الف - دیدگاه فقهای اسلام

1- فقهای امامیه

2- فقهای عامه

ب - دیدگاه قانونی

گفتار چهارم : بررسی فقهی و قانونی نفقه

بند اول : در صورت بقاء رابطه زوجیت

الف- از نظر فقهای امامیه

ب- از نظر فقهای عامه

ج- در حقوق ایران

بند دوم : در صورت انحلال نکاح

الف – نفقه زوجه در عده طلاق رجعی

1- در حقوق ایران

2- از نظر فقهای امامیه

3- از نظر فقهای عامه

ب – نفقه زوجه در طلاق بائن و فسخ نکاح

1- در حقوق ایران

2- از نظر فقهای امامیه

3- از نظز فقهای عامه

ج– نفقه زوجه در عده وفات

1- دیدگاه فقهای امامیه

2- در قانون مدنی ایران

3- دیدگاه فقهای عامه

مبحث دوم : مهریه زوجه غایب

گفتار اول : تعریف مهریه

بند اول : معنای لغوی مهریه

بند دوم : معنای اصطلاحی مهریه

الف – از نظر فقهی (عامه-امامیه)

ب – از نظر حقوقی

گفتار دوم : ادله وجوب مهر

بند اول : در قرآن

بند دوم : در سنت اسلام

بند سوم : اجماع فقهای اسلامی

بند چهارم : دلیل عقل

گفتار سوم : مالکیت زن بر مهریه و ضمانت اجرای آن

بند اول : مالکیت زن بر مهریه

الف- از نظر حقوقی

ب- از نظر فقهای اسلام

1- فقهای امامیه

2- فقهای عامه

بند دوم : ضمانت اجرای آن

الف- از نظر حقوقی

ب- از نظر فقهای اسلام

گفتار چهارم : مهریه زوجه قبل و بعد از انحلال نکاح

بند اول : مهریه زوجه غایب قبل از طلاق

الف- از نظر حقوقی

ب- از نظر فقهی

بند دوم : مهریه زوجه غایب بعد از طلاق

الف- از نظر حقوقی

ب- از نظر فقهی

بند سوم : مهریه زوجه غایب در صورت صدور حکم موت فرضی غایب

الف- از نظر حقوقی

ب- از نظر فقهی

مبحث سوم : میراث زوجه غایب و شرایط مربوط به آن

گفتار اول : تعریف ارث

بند اول : معنای لغوی ارث

بند دوم : معنای اصطلاحی ارث

الف – از نظر حقوقی

ب – از نظر فقهی (عامه-امامیه)

گفتار دوم : شرایط تحقق ارث زوجه غایب

بند اول : فوت غایب (حقیقی یا فرضی)

بند دوم : وجود علقه زوجیت

الف- از نظر حقوقی

ب- از نظر فقهی

بند سوم : بقاء زوجیت در زمان فوت

بند چهارم : دائمی بودن نکاح

الف – در فقه اسلامی

1- فقه عامه         

2- فقه امامیه

2-1-وجود توارث به طور مطلق        

2-2-وجود توارث در صورت انتفاء شرط عدم وراثت

2-3- وجود توارث با قراردادن شرط

2-4- عدم توارث به طور مطلق

ب- در حقوق ایران

بند پنجم : ممنوع نبودن از ارث

الف – کفر

1- از نظر فقه امامیه

2- از نظر حقوق ایران

3- از نظر فقه عامه

ب – قتل

1- از نظر فقه امامیه

2- از نظر حقوق ایران

3- از نظر فقه عامه

گفتار سوم : اموال و حقوق موضوع ارث

بند اول : اموال موضوع ارث

الف – از نظر فقهی

ب – از نظر حقوقی

1- اموال منقول

2- قیمت ابنیه و اشجار

بند دوم : حقوق موضوع ارث

الف – حق شفعه

1- از نظر حقوقی

2- از نظر فقهی

 ب – ارث زوجه از حق خیار

1- از نظر حقوقی

2- از نظر فقهی

گفتار چهارم : اثر بازگشت غایب نسبت به ارث زوجه

 گفتار پنجم : اجرت المثل ایام زوجیت زوجه

بند اول:در حقوق ایران

بند دوم:در فقه اسلام

بخش دوم : تکالیف زوجه غایب مفقودالاثر در حقوق ایران و فقه اسلام

(فقه عامه-فقه امامیه)

فصل اول : حضانت

مبحث اول : در حقوق ایران

مبحث دوم : در فقه اسلام

گفتار اول : از نظر فقهای امامیه

گفتار دوم : از نظر فقهای عامه

فصل دوم : عده زوجه غایب

مبحث اول : در فقه اسلامی

گفتاراول : فقه امامیه

گفتار دوم : فقه عامه

مبحث دوم : در حقوق ایران

بخش دوم : حق غیرمالی زوجه غایب مفقودالاثر در حقوق ایران و فقه اسلام  (حق انحلال نکاح)

مبحث اول : طلاق زوجه غایب در اسلام و حقوق ایران

گفتار اول : در فقه امامیه

گفتار دوم : در فقه عامه

گفتار سوم: در حقوق ایران

بند اول : طلاق زوجه به علت غیبت شوهر

الف- مقررات شکلی و تشریفات طلاق زوجه غایب

 ب- اثر عدم رعایت مقررات و تشریفات مربوط به طلاق زوجه غایب

ج- ابتداء مدت چهار سال انتظار برای صدورحکم طلاق

د- نمونه ای از آراء محاکم در خصوص طلاق زوجه به علت غیبت شوهر

بند دوم: طلاق زوجه غایب به علت عسر و حرج ناشی از غیبت

الف- مبنای فقهی قاعده

ب- معیار تمییز عسر و حرج برای زوجه غایب

1- عسر و حرج به دلیل عدم امکان انفاق

1-1- در فقه امامیه

1-2- در فقه عامه

1-3- در حقوق ایران

1-3-1- استنکاف شوهر از پرداخت نفقه زن حداقل به مدت شش ماه

1-3-2- عسر و حرج به دلیل عدم امکان انجام وظایف خاص زناشویی

ج- نمونه ای از آرای محاکم در خصوص عسر و حرج زوجه ناشی از غیبت زوج

بند سوم : طلاق زوجه غایب با استفاده از شرط وکالت در طلاق

الف - فقه امامیه

ب‌- فقه عامه

ج- در حقوق ایران

مبحث دوم : راههای دیگر انحلال نکاح برای زوجه غایب

گفتار اول : حق فسخ نکاح زوجه غایب

بند اول : در فقه اسلامی

بند دوم : در حقوق ایران

الف- موجبات فسخ نکاح

گفتار دوم:تأثیر صدور حکم موت فرضی بر رابطه نکاح(از نظر فقهی و حقوقی)

بند اول : نظریه سرایت حکم موت فرضی بر رابطه نکاح و انحلال آن

بند دوم : نظریه عدم سرایت حکم موت فرضی بر رابطه زوجیت

نتیجه گیری

رویه قضایی و قوانین مرتبط

منابع و مواخذ       

منابع و مأخذ:

الف- کتب( به فارسی )

اباذری فومشی، منصور، نحوه عملی رسیدگی به دعاوی خانوادگی در محاکم و دادسرا ،چاپ سوم، انتشارات خرسندی، سال 1387. امامی، حسن، حقوق مدنی ، جلد چهارم، تهران کتابفروشی اسلامی، چاپ ششم، سال 1370. امامی ، حسن، حقوق مدنی،جلد پنجم، تهران کتابفروشی اسلامی، چاپ پنجم اباذری فومنی، منصور ، 1377، انحلال نکاح دائم از نظر قانون مدنی ایران، نشر خیام، چاپ اول ، سال 1377. بهنود، یوسف، 1369، احوال شخصیه از دیدگاه قوانین، انتشارات انزلی، چاپ اول ، 1369. باباخانی، زرین، 1377، مهریه حقوق خاصه زوجه، نشر رامین، چاپ اول ، سال 1377. حائری، شیخ محمد باقر، ازدواج و طلاق در اسلام و سایر ادیان، نشر حائری، سال 1364. خامنه ای ، سید محمد، 1370، حقوق زن (مقایسه حقوق بشری و مدنی زن در اسلام و اعلامیه حقوق بشر)، انتشارات تک بهار، سال 1370. دیانی، عبدالرسول، حقوق خانواده (ازدواج و انحلال آن) ، نشر امور دانش، ‌چاپ اول، سال 1379. دانای علمی ، منیژه، موجبات طلاق در حقوق ایران و اقلیتهای مذهبی،‌چاپ نوظهور،چاپ اول، سال 1374. ساوجی، مریم، حقوق زن در اسلام و خانواده ، انتشارات مجرد، چاپ اول، سال1371. شهیدی، مهدی،ارث، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی، چاپ اول، سال1374. شایگان، علی، حقوق مدنی، انتشارات طه، چاپ اول، سال 1375. شیخ اسلامی، اسعد،ازدواج،‌ پایان آن در مذاهب چهارگانه اهل سنت، مرکز نشر دانشگاهی تهران، چاپ اول، سال 1370. شریف، علی، نفقه و تمکین در حقوق خانواده، انشارات بشارت، چاپ اول، سال 1376. شهری، غلامرضا و امیر حسین آبادی ، مجموعه نظرهای مشورتی اداره حقوقی دادگستری جمهوری اسلامی ایران، در مسائل مدنی از سال 1358 به بعد، ناشر روزنامه رسمی چاپ روزنامه رسمی کشور، بی‌تا. صفایی،حسین و اسدا... ، امامی ، 1379، حقوق خانواده ، جلد اول ، انتشارات دانشگاه تهران چاپ هفتم، سال 1379. طاهری، حسین، حقوق مدنی 1 و 2، دفتر نشر اسلامی، چاپ اول، سال 1375. عبادی، شیرین، حقوق کودک (نگاهی به مسائل کودکان در ایران) چاپ و صحافی بهمن، چاپ چهارم، سال 1375. فرشتیان، حسن، نفقه زوجه در حقوق ایران و مطالعه تطبیقی،مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول، سال 1371. کاتوزیان، ناصر ،ارث، نش بهنشر، چاپ اول ، سال 1367. کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی خانواده، جلد اول (نکاح و طلاق) ، ناشر شرکت انتشار با همکاری بهمن برنا، سال 1375. لنگرودی، محمدجعفر، ارث، انتشارات گنج دانش،‌چاپ دوم ، سال 1363. لنگرودی، محمد جعفر، 1376، حقوق خانواده ،‌چاپ احمدی، چاپ دوم، سال 1376. معین، محمد، فرهنگ فارسی، انتشارات امیرکبیر، تهران، چاپ چهارم، سال 1360. موگویی، علی، قاعده عروحرج و حق زنان در طلاق ، انتشارات اطلاعات، سال 1379. مکارم شیرازی، ناصر، جمعی از محققین، تفسیر نمونه، ج 3، چاپ 26، سال 1373، دارالکتب الاسلامیه، در 27 مجلد. مهرپور، حسین، مباحثی از حقوق زن ، چاپ موسسه (اطلاعات، چاپ اول)، سال 1379. مهرپور، حسین، بررسی میراث زوجه در حقوق اسلام و ایران (تحلیل فقهی و حقوق ارث زن از دارایی شوهر) انتشارات اطلاعات ، چاپ اول، سال 1368. مطهری، مرتضی ، 1373، نظامحقوق زن در اسلام، انتشارات صدرا، چاپ بیست و یکم، سال 1373. محقق، محمد باقر، حقوق مدنی زوجین، بنیاد قرآن، کتابخانه دانشگاه امام صادق. محقق داماد، مصطفی، بررسی فقهی حقوق خانواده ، نکاحو انحلال آن، چاپ و صحافی سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی، چاپ چهارم، سال 1372. نوین، پرویز ، حقوق مدنی ، کتابخانه گنج دانش ، چاپ اول، سال 1378.

ب) عربی:

1-         قرآن کریم.

2-         ابن با بویه قمی (شیخ صدوق)، محمد بن علی بن حسین، معانی الاخبار،‌چاپ سربی.

3-         ابن قدامه، عبدا... بن احمد بن محمود، المغنی، در فقه حنبلی و مقایسه آن با سایر مذاهب،‌ در ده مجلد، قاهره، 1390 به بعد.

4-         انصاری، شیخ مرتضی، مکاسب، کتب النکاح ، چاپ تبریز، سال 1375.

5-         الخطیب، انور، الزواج فی شرع الاسلامی و القوانین البنانیه ، چاپ بیروت، دارالعلم الملائین، الطبقه الاولی، 1960 میلادی.

6-         ابراهیم، انیس، عبدالحلیم، نظام النفقات ، چاپ قاهره، سال 1349.

7-         بدران، ابوالعینین بدران ، الفقه للاحوال الشخصیه،‌ دارالنهضه العربیه ، بی‌تا.

8-         بحرانی، حسن بن علی بن الحسین بن شعبه، نحف العقول ،‌ جلد چهارم، بی تا

9-         جزیری، عبدالرحمن ، الفقه علی المذاهب الاربعه، جلد چهارم، مصر مطبعه دارالامون، 1375 هـ .ق.

10-       حرعاملی، محمد حسن ، وسایل الشیعه الی حصول مسائل الشریعه ، جلد پنجم، انتشارات دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.

11-       خروفه، علاء الدین، شرح قانون احوال الشخصیه، عراق، مطبعه المعانی، 1959 میلادی.

12-       خوزی،‌اللبنانی، سعید، اقرب الموارد فی نصیح العربیه و الشواهد، ج2.

13-       خویی،سیدابوالقاسم، هـ.ق، منهاح الصالحین ، جلد دوم، نجف مطبعه النعمان، 1379 هـ.ق.

14-       خوانساری، احمد، هـ.ق جامع المدارک فی شرح المختصر، النافع، چاپ موسسه اسماعیلیان قم ، 1394 هـ . ق.

15-       زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی وادلته، ج 7، دارالفکر، دمشق، 1407 هـ . ق.

16-       شیخ طبرسی، ابوعلی الفضل بن الحسین ، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج3، انتشارات معارف اسلامی، در ده مجلد، با تعلیقات حاج سید هاشم رسولی محلاتی.

17-       شیخ طوسی، ابی جعفر بن محمد بن حسن ، الاستبصار،‌جلد سوم، بی تا.

18-       شیخ طوسی، ابی جعفر بن محمد بن حسن ، التبیان، جلد سوم، چاپ نجف، 1383هـ.ق.

19-       شیخ طوسی، ابی جعفر محمد بن حسن، وسایل الشیعه، ج 21، انتشارات مکتبه اسلامیه.

20-       شیخ طوسی، ابی جعفر بن محمد بن حسن ، الخلاف، چاپ سربی، انتشارات آیت ا... ، سید طاهر کاظمینی بروجردی، قم، در سه مجلد ، بی‌تا.

21-       شیخ طوسی ، ابی جعفر بن محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، جلد ششم المکتبه المرتضویه، چاپ سوم، 1388 هـ . ق.

22-       شهید ثانی، ز، بی تا، الروضهالبهیه،‌ فی شرح لحمه الدمشقیه، چاپ سنگی،‌عبدالرحیم مطبعه الجریره، ج 2، 1291 هـ .ق.

23-       شهید ثانی ، زین الدین الجبعی العاملی ، مسالک الافهام ،‌شرح به شرایع محقق، چاپ سنگی، در 3 مجلد.

24-       طباطبایی‌،سید علی ، 1261 هـ.ق، ریاض المسائل،شرح بر مختصر نافع محقق، معروف به «شرح کبیر»، بی‌تا ، 1261 هـ .ق.

25-       طباطبایی، سید محمدحسین ، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد چهارم انتشارات دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1376 هـ ق.

26-       طباطبایی یزدی، محمد کاظم ، عروه الوثقی، جلد دوم، انتشارات داوری قم، بی‌تا – همچنین ، ملحقات عروه الوثقی، جز 2 و 3، تهران، 1377، در یک مجلد.

27-       علم الهدی،ابوالقاسم سید مرتضی، الانتصار، چاپ سنگی،‌در یک مجلد، بی‌تا.

28-       علامه حلی، ابومنصور حسن سریربن یوسف بن مطهر حلی، جامع الشرایع، چاپ موسسه سیدالشهداء، 1405 هـ .ق .

29-       فخرالمحققین، ح، 1389 هـ.ق، ایضاح الفوائد، جلدسوم، موسسه اسماعیلیان،‌ چاپ اول

30-       فخرالمحققین، شیخ ابی طالب محمد بن حسن بن یوسف بن مطهر حلی، ‌شرح ایضاح الفوائد،‌جلد سوم ،‌ قم، چاپخانه علمی، بی‌تا.

31-       فیروز‌آبادی، مجد الدین ، القاموس المحیط، ج 3، تحقیق مکتبه تحقیق التراث ، فی موسسه الرساله، الطبعه الثالثه،‌بیروت، 1993 میلادی.

32-       کریمی ، حسین، موازین قضایی از دیدگاه امام خمینی، انتشارات شکوری ، قم، جلد اول، سال 1365.

33-       محقق حلی،‌ جعفربن حسن ،‌ شهید ثانی، زین الدین ابن نور الدین الجبعی العاملی،1369، ارث (ترجمه دکتر ابوالحسن محمدی) مرکز نشر دانشگاهی تهران ، چاپ اول

34-       معلوف لوییس، المنجد فی اللغه و فی الاعلام،‌انتشارات قدیر، 1381 هـ .ق.

35-       محقق حلی ، جعفر بن حسن، شرایع الاسلام، جلد دوم و سوم ، منشورات الاعلمی، چاپ اول، 1389 هـ .ق.

36-       مغنیه، محمد جواد،الزواج و الطلاق چاپ بیروت،1966 میلادی.

37-       مغنیه، مح

پروژه بررسی ارزیابی اثرات توسعه صنعتی بر محیط زیست. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 80 صفحه

مقدمه:

امروزه مباحث تخصصی و کاربردی در حوزه صنعت از وسعت شایان توجهی برخوردار است و با توجه به وجود رویه های مختلف در عملکرد عوامل مرتبط با امور محیط زیست انسانی، برقراری ارتباط و استفاده از تجربیات مثبت گروه های داوطلب ایجاد وحدت رویه بین واحدهای استفاده کننده از خدمات زیست محیطی و بالاخره شناخت فراگیر و سهل الوصول شرکتهای مشاور طراح و سازنده تجهیزات و تاسیسات مربوطه دارای اولویت مهمی می باشد. خوشبختانه دسترسی به شبکه های جهانی اطلاعات، دستیابی به بخشی از موارد فوق را تسهیل نموده ولیکن با نگاهی واقع بینانة فقر اطلاعاتی غیر قابل انکاری در حوزه محیط زیست صنعتی کشور مشهود است که انجام اقدامات موثر و ضربتی را توجیه پذیر و الزامی می نماید.

تحول در راهبردهای حفاظت محیط زیست، حاکی از تحول رو به تکامل رویکردهای زیست محیطی می باشد که در رابطه با بسط مفهوم توسعه قرار می گیرند. در چند دهه اخیر، تحول های مختلف صنعتی عبارت بوده اند از نادیده گرفتن مشکل، رقیق کردن(Dilution) ، کنترل آلودگی در انتهای خط(End-of-pipe) ، بازیافت، استفاده مجدد و پیشگیری از آلودگی (Pollution Prevention)که هر یک از این رویکردها در دوره زمانی خاصی مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به روند رو به رشد صنایع و فراگیر شدن آلودگی ناشی از آنها، اخیراً توجه به رویکردهای بیولوژیک رشد فزاینده ای یافته است.

روش های مختلف تصفیه بیولوژیک پساب شهری و صنعتی، طی نیمه دوم قرن بیستم توسعه یافت و شاید لجن فعال به عنوان متداولترین آنها مطرح گردید. اما واقعیت این است که روش های هوازی تصفیه پساب دارای یک محدودیت اساسی می باشند زیرا هزینه های جاری تصفیه خانه های پساب با استفاده از روش های متعارف بسیار بالاست بعنوان مثال در روش لجن فعال، تنها مصرف برق برای حذف هر تن ... حدود 1200 کیلو وات ساعت است که نیازمند برق ارزان و یا پرداختی ماهانه بسیار زیاد خواهد بود. براین اساس توسعه روش های تصفیه روش تصفیه بی هوازی برای تصفیه پساب های شهری و صنعتی در سال های اخیر رویکرد سرمایه گذاری در سیستم های تصفیه متحول ساخته است. تصفیه بی هوازی که همیشه به علت وجود محدودیت در تولید بوی نامطبوع به فراموشی سپرده می شد، امروزه به دلیل ظرفیت قابل قبول در تصفیه پساب های با  بالا، با هدف استفاده مهندسین، سرپرستان و تکنسین های تصفیه خانه های پساب به عنوان قدم اول در این زمینه مطرح می گردد و بدون شک در قرن جدید سایر روشهای تصفیه فاضلاب را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد.

فهرست مطالب:

مقدمه

فصل اول-نقش صنایع در رویکردهای زیست محیطی

1-1-  تاریخچه فعالیت صنعتی درایران

2-1- توسعه صنعتی و محیط زیست

3-1- نمای عمومی فرایند تولید در واحدهای صنعتی

4-1- روشهای جلوگیری از آلودگی

5-1- وضعیت صنایع کشور از دیدگاه نوع صنعت و تعداد کارکنان

6-1- فعالیت های زیست محیطی بخش صنعت و معدن

1-6-1-  ساختارهای حمایتی و هدایتی

1-1-6-1- اقدامات زیست محیطی در سطح ستادی

2-1-6-1-  اقدامات زیست محیطی در شهرک های صنعتی

3-1-6-1-  اقدامات زیست محیطی طرح تحقیقات صنعتی – اموزشی  اطلاع رسانی وزارت صنایع ومعادن

2-6-1-  فعالیت های مهندسی مبتنی بر کنترل آلودگی

3-6-1- فعالیهای مبتنی بر پایش و پیشگیری از آلودگی

1-3-6-1-  ارزیابی اثرات توسعه

2-3-6-1-  سیستم مدیریت زیست محیطی

3-3-6-1-  بهره وری سبز

4-3-6-1- تولید پاکتر

5-3-6-1-  بازیافت مواد

6-3-6-1-  ممیزی محیط زیست

4-6-1-  فعالیتهای مبتنی بر تولید محصولات سازگار با محیط زیست

1-4- 6-1- زمینه سازی جهت کنترل آلودگی خودروهای تولید داخل

2-4-6-1- حذف و جایگزینی مواد مخرب لایه ازن

فصل دوم – راهبردهای زیست محیطی در صنعت

1-2- نادیده گرفتن مشکل

2-2- رقیق کردن

3-2- کنترل آلودگی در انتهای خط

4-2- پیشگیری از آلودگی

5-2- شیوه های اصلی راهبرد تولید پاکتر

6-2- وی‍‍‍ژگی های رویکرد تولید پاکتر

1-6-2-تنوع و گستردگی

2-6-2- حفاظت محیط زیست

3-6-2- سادگی

4-6-2- خلاقیت و نوآوری

5-6-2- مقبولیت

6-6-2- بازدهی اقتصادی

7-2- مقایسه رویکرد کنترل آلودگی در انتهای خط و تولید پاکتر

8-2- تولید پاکتر و توسعه پایدار

9-2- دلایل سرمایه گذاری در تولید پاکتر

10-2- سیاست ها و اهرم های مورد استفاده برای هدایت صنایع به سمت تولید پاکتر

11-2- موانع و مشکلات اجرایی نمودن استراتژی های تولید پاکتر

1-11-2- موانع ناشی از فقدان درک صحیح

2-11-2- موانع ساختاری

3-11-2- موانع مربوط به کمبو الاعات

4-11-2- موانع فنی

5-11-2- موانع اقتصادی

فصل سوم –نگاهی اجمالی به محیط زیست

تاریخچه سازمان حفاظت محیط زیست

هدف

وظایف اساسی سازمان

تشکیلات سازمان

1-3- دفاتر مستقل

1-1-3- دفتر حوزه ریاست و دبیرخانه شورایعالی محیط زیست

2-1-3- اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل

3-1-3- اداره کل نظارت و بررسی

4-1-3-حراست

5-1-3- ادارات کل استان ها

2-3- معاونت آموزش و پرورش و برنامه ریزی

3-3- دفتر آموزش زیست محیطی

4-3- دفتر طرح و برنامه و اطلاع رسانی

5-3- دفتر مشارکت های مردمی

6-3- معاونت محیط زیست انسانی

1-6-3- دفتر ارزیابی زیست محیطی

2-6-3- دفتر بررسی آلودگی هوا

3-6-3- دفتر بررسی آلودگی آب و خاک

4-6-3- دفتر امور آزمایشگاه ها

7-3- معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی

1-7-3- دفتر زیستگاه ها و امور مناطق

2-7-3- دفتر امور حیات وحش و آبزیان

3-7-3- دفتر موزه تاریخ طبیعی

4-7-3- دفتر محیط زیست دریایی

5-7-3-معاونت پشتیبانی و امور مجلس

فصل چهارم-دستورالعمل اجرایی عملی تولید پاکتر

1-4- فاز اول –برنامه ریزی و سازماندهی

1-1-4- کسب توافق مدیریت واحد

2-1-4- تشکیل تیم پروژه

3-1-4- توسعه سیاست ها ، اقدامات و اهداف زیست محیطی

4-1-4- برنامه ریزی و ارزیابی تولید پاکتر

2-4- فاز دوم – پیش ارزیابی

1-2-4- توصیف شرکت و نمودارهای جریانی

2-2-4- بازرسی عینی و دقیق

3-2-4- انتخاب نقاط تمرکز

3-4- فاز سوم – ارزیابی

1-3-4- جمع آوری اطلاعات کمی

2-3-4- موازنه مواد

3-3-4- شناسایی گزینه های تولید پاکتر

4-3-4- ثبت و مرتب سازی گزینه ها

4-4- فاز چهارم – بررسی و مطالعات امکان سنجی

1-4-4- امکان سنجی اولیه

2-4-4- امکان سنجی فنی

3-4-4- امکان سنجی اقتصادی

4-4—4- امکان سنجی زیست محیطی

5-4-4- ملاحظات مراحل ارزیابی

6-4-4- انتخاب گزینه ها برای اجرای نهایی

5-4- فاز پنجم – اجرا و استمرار

1-5-4-آماده سازی یک برنامه اجرایی

2-5-4- اجرای گزینه های منتخب

منابع و مآخد

منابع و مأخذ:

پرکینز ، هنری . (1376) . " آلودگی هوا " . انتشارات دانشگاه تهران . چاپ و نشر ایران . (1374) . " جغرافیای استان تهران " . شرکت کنترل کیفیت هوا . (1376 ) . " طرح کاهش آلودگی هوای تهران " . شرکت مطالعات حمل و نقل . (1378) . " سرب از 0 تا 13 " . شماره 153 . شهرداری تهران . (1373 ) . " آلودگی هوا و صدا " . جلد سوم . کارکن ، محمدرضا . (1378 ) . " آلوده سازی محیط موازین پیشگیری حقوقی " . صنعت حمل و نقل . شماره 129 . محرم نژاد ، ناصر . (1363) . مقدمه ای بر آلودگی هوا " . نشر گلگشت . مهرابیان ، سهراب . ( 1373 ). " عقاید تازه پیرامون لایه اوزون " . صنعت حمل و نقل . شماره 170 . وزارت نیرو و معاونت انرژی . (1376 ) . " انرژی و محیط زیست " .

پروژه بررسی اشغال در حقوق بین الملل با تأکید بر وقوع آن دردو دهه اخیر. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 180 صفحه

چکیده:

به طور کلی عمل اشغال سرزمین یک دولت توسط قوای بیگانه در بسیاری از جنگهای بزرگ رخ داده و شکی نیست که اکثر قریب به اتفاق موارد آن مشروعیت بین المللی نداشته و به عنوان عملی مغایر با حقوق بین‌الملل شناخته شده و ممنوع بوده است . اما با عنایت به این حقیقت که چنین عملی بارها به وقوع پیوسته و ممنوعیت آن نادیده گرفته شده ، لذا در جهت حفظ حقوق و امنیّت سکنه اراضی اشغالی ، وجود مقرراتی که در طول دوران اشغال ، رعایت آنها توسط قدرت اشغال کننده الزامی باشد ، ضرورت دارد. در مقابل ، سکنه منطقه اشغالی نیز موظف به رعایت مقرراتی هستند که خودداری از انجام آن ممکن است بعضی از اعمال غیر قانونی حاکم اشغالگر را توجیه نماید. به همین دلیل به تدریج قواعد و مقرراتی در این رابطه در سطح بین‌الملل شکل گرفته و لازم‌الرعایه گردیده که مختص زمان اشغال بوده و در این وضعیّت اجرا می‌شود .      

هر کدام از موارد اشغال سرزمینها ، مشمول آثار حقوقی مشترک بوده و در بعضی از انواع آن ، علاوه بر آثار حقوقی مشترک ، اثرات حقوقی خاص خود نیزدارد که بررسی و مقایسه تطبیقی مواردی از آن همراه با تحلیلی حقوقی اهمیت فراوانی دارد .

هدف پژوهنده از تدوین این پایان نامه بررسی پیرامون مواردی است که در حقوق بین‌الملل به عنوان اشغال قلمداد می‌شود ، با عنایت و توجه خاص بر وقوع آن در دو دهه اخیر در سطح بین‌الملل ، همچنین بررسی و تحلیل پیرامون حقوق متقابل شهروندان و دولت اشغالگر و بالعکس ، و در مرحله تفصیلی و عملی آن ، موارد اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی، اشغال قسمتهایی از ایران در جنگ تحمیلی(به خصوص اشغال خرمشهر)به وسیله نیروهای متجاوز بعث عراق، اشغال کویت توسط عراق ، اشغال یوگسلاوی ، اشغال مجدد افغانستان توسط ایالات متحده آمریکا و نهایتاً اشغال فعلی عراق مورد ارزیابی عمیق و تفصیلی قرار خواهد گرفت . همچنین در این پژوهش ضمن تبیین مقررات و حقوق حاکم بر اشغال ، جامعیت و کفایت قواعد بین المللی موجود ارزیابی و عملکرد قدرتهای اشغالگر و میزان پایبندی آنها به قواعد فعلی مورد بررسی قرار   می گیرد ‌و در حد امکان در بیان نقایص موجود آن تلاش می گردد. در ضمن با عنایت به محدودیت بسیار منابع مستقیم در این زمینه ، تلاش گردیده که پایان نامه مذکور از وضعیّت کمی و کیفی مطلوبی برخوردار باشد.

مقدمه:

از ابتدای تشکیل جوامع بشری ، در موارد عدیده‌ای دولت‌ها به قصد گسترش و بسط قلمرو حاکمیـّت خود اقدام به شعله‌ور ساختن آتش جنگ نموده‌ و سرزمین‌های یکدیگر را مورد تجاوز قرار داده و ضمن تصرف و اشغال تمامی یا بخشی از اراضی هم‌دیگر ، اقدام به توسعه و گسترش قلمرو خود می‌نمودند . نتیجه فتح در یک جنگ ، اشغال سرزمین مغلوب بوده و مردم آن سرزمین ناچاراً مطیع اهداف و برنامه‌های دولت غالب می‌گردیدند .

تا اواخر قرن 17 میلادی ،‌اشغال نظامی ، انتقال حکمیـّت را به نفع کشور اشغال‌کننده در بر می‌داشت . به همین دلیل قواعد و مقرراتی که هنگام اشغال نظامی سرزمین بیگانه ، قابلیـّت‌اجرایی داشته باشد ، موجود نبوده و کمبود آن نیز احساس نمی‌شد .

بنابراین در مورد سکنه مناطق اشغالی که پس‌از تصرف به‌طور خودکار ، اتباع دولت فاتح محسوب می‌شدند ، ‌قوانین و مقررات دولت فاتح نیز اجرا می‌شد .

اما از اوایل قرن هیجده میلادی دیدگاههای جدیدی در این خصوص به وجود آمد که بر اساس آن انضمام سرزمین اشغالی به دولت اشغال‌کننده را   از نظر بین‌المللی غیرقابل قبول می‌دانست . این نگرش جدید پایه‌گذار معاهداتی گردید که به تدریج در حال توسعه و تکامل است . این معاهدات شامل قواعد و مقرراتی است که بر سرزمین‌های اشغالی حاکم بوده ، حقوق و تکالیف ساکنین مناطق اشغالی و دول اشغال‌کننده را در بر دارد . این تحقیق شامل دو بخش کلّی است که در بخش اول آن ابتدا کلیاتی شامل مفهوم اشغال ، شرایط تحقق آن ، انواع و ماهیت آن بیان شده و سپس در فصل دوم ، منابع بین‌المللی موجود و حاکم بر اشغال و عوامل مؤثر بر وضع آن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد . در ادامه به بررسی آثار حقوقی ناشی از اشغال نظامی پرداخته خواهد شد .

در بخش دوم ضمن بیان مصادیقی از اشغال نظامی در سطح بین‌المللی ، بر موارد وقوع آن در دو دهه اخیر ، تأکید خواهد شد .

در فصل اول این بخش ، وضعیـّت اشغال در دو جنگ بزرگ جهانی و سپس اشغال ویتنام مورد ارزیابی کلّی قرار گرفته و سپس در فصل دوم ابتدا اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی سابق که تا اوایل دهه نود ادامه داشت ، بررسی گردیده و در ادامه بحران بالکان و اشغال جمهوری‌تازه استقلال یافته بوسنی‌هرزگوین توسط ارتش یوگسلاوی سابق مورد تحلیل قرار می‌گیرد . سپس جنگ عراق با ایران و اشغال بخش‌هایی از کشورمان مورد ارزیابی قرار گرفته و پس‌از آن وضعیـّت اشغال کویت توسط عراق و اشغال افغانستان توسط ایالات متحده آمریکا و متحدانش در ناتو و در نهایت وضعیـّت اشغال عراق توسط ایالات متحده آمریکا به همراه انگلستان و تعدادی از هم‌پیمانانش مورد تحلیل حقوقی قرار می‌گیرد .همچنین در هرکدام از مباحث یا مصادیق ذکر شده در این بخش ، زمینه‌ها و علل وقوع جنگ و متعاقب آن اشغال نظامی بیان شده ، اقدامات و مصوبات سازمان ملل متحد و شورای امنیـّت و نیز واکنش جامعه بین‌المللی نسبت به مصادیق فوق موردتحلیل قرار گرفته و در پایان موارد نقض معاهدات بین‌المللی حاکم بر مناطق اشغالی در مصادیق یاد شده از دیدگاه حقوق بین‌الملل ارزیابی می‌گردد . در ضمن فرصت را مغتنم شمرده از راهنمایی‌های مشفقانه اساتید فرزانه‌ام جناب آقای دکتر عباس تدینی به عنوان استاد راهنمای محترم و آقایان دکتر فرهاد قاسمی و دکتر نادر مردانی به عنوان اساتید مشاور محترم ، در تهیه و تنظیم این تحقیق قدردانی نموده و آرزوی توفیق روزافزون برای این اساتید معزز از درگاه احدیت مسئلت می‌نمایم .

همچنین از همکاری و همراهی‌های سایر مسئولین و کارمندان دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز نیز تشکر نموده و برای همه آرزوی موفقیـّت دارم .

فهرست مطالب:

مقدمه    

بخش اول

بررسی کلی نظام حقوقی اشغال از نظر حقوق بین‌الملل

فصل اول : مفهوم اشغال ، شرایط تحقق ، انواع و ماهیت آن

مبحث اول : مفهوم اشغال     

تفاوت اشغال با تهاجم          

رابطه تجاوز با اشغال

مبحث دوم : شرایط تحقق اشغال          

مبحث سوم : انواع اشغال از دیدگاه حقوق بین‌الملل

گفتار اول : اشغال با مصلحت (دوستانه)

گفتار دوم : اشغال نظامی ( خصمانه)   

مبحث چهارم : بیان اجمالی ماهیت اشغال        

فصل دوم : منابع بین‌المللی اشغال و عوامل مؤثر بر وضع آن

مبحث اول : دیدگاه تاریخی   

مبحث دوم : منابع موجود      

گفتاراول : منابع فرعی        

گفتار دوم : منابع اصلی       

اولین منبع _ عهدنامه 1864 ژنو در خصوص حمایت از مجروحان ، بیماران جنگی و کارکنان بهداری در زمان جنگ   

دومین منبع _ کنوانسیون مورخ 18 اکتبر 1907 لاهه       

سومین منبع _ پیمان 15 آوریل 1935 واشنگتن در زمینه حفاظت از بناهای تاریخیی ، مراکزعلمی ، هنری و فرهنگی

در زمان جنگ      

چهارمین منبع _ کنوانسیون حمایت از اموال فرهنگی هنگام جنگ ( مصوب آوریل 1954 )           

پنجمین منبع _ کنفرانس 1919 صلح ورسای     

ششمین منبع _ عهد نامه بین‌المللی مورخ 9 دسامبر 1948 مربوط به جلوگیری از کشتار دسته جمعی یا ژنوسید

هفتمین منبع _ کنوانسیونهای چهارگانه ژنو مصوب 12 اوت 1949 (مهمترین منابع)       

کنوانسیون چهارم ژنو راجع به حمایت افراد کشوری ( غیر نظامی ) در زمان جنگ        

باب اول کنوانسیون چهارم ژنو « مقررات عمومی کنوانسیون »

باب دوم کنوانسیون چهارم ژنو « حمایت کلی اهالی در مقابل بعضی اثرات جنگ »         

باب سوم کنوانسیون چهارم ژنو « وضع اشخاص مورد حمایت و معامله با آنان »

اراضی اشغال شده ( از باب سوم کنوانسیون چهارم ژنو )    

ضمانت اجرای کنوانسیونهای چهارگانه 1949 ژنو

هشتمین منبع _ پروتکلهای الحاقی مصوب ژوئن 1977 به کنوانسیونهای چهارگانه ژنو     

فصل سوم : آثار حقوقی ناشی از اشغال نظامی

مبحث اول : حاکمیت دولت و اشغال نظامی         

گفتار اول : نظریه علمای حقوق در مورد حاکمیت دولتها در زمان اشغال          

گفتار دوم : تصمیمات قضائی

گفتار سوم : رویه بین المللی کشورها در زمینه اشغال        

گفتار چهارم : وضعیت اشغال و حاکمیت دولتها با توجه به قواعد و اسناد بین‌المللی               

مبحث دوم : صلاحیتهای حاکم قانونی و دولت اشغال کننده در اراضی اشغالی     

گفتار اول : صلاحیت قانونگذاری      

گفتار دوم : صلاحیت قضائی

الف ) صلاحیت رسیدگی به جزائم عادی و دعاوی مدنی

ب ) صلاحیت رسیدگی به جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت         

ج ) اصول محاکمات لازم الرعایه ( آئین دادرسی )           

گفتار سوم : صلاحیت اداری 

گفتار چهارم : وضعیت جنگهای آزادی بخش در اراضی اشغالی        

مبحث سوم : آثار حقوقی اشغال بر اموال و سکنه سرزمینهای اشغالی   

گفتار اول : اثر حقوقی اشغال بر اموال  

1- اموال دولتی ( عمومی

2- 1- اموال غیردولتی ( خصوصی )   

گفتار دوم : تأثیر اشغال بر سکنه اراضی اشغالی از نظر حقوق بین‌الملل                           

1-2- حق حیات ، آزادی و حیثیت فردی اتباع کشور اشغال شده         

2-2- آثار اشغال بر حقوق بیگانگان حاضر در سرزمینهای اشغالی     

فصل چهارم : نگاهی آماری به موارد عمده اشغال نظامی    

بخش دوم

تحلیلی حقوقی بر مصادیقی از اشغال نظامی در سطح بین‌الملل

فصل اول : بررسی وضعیت جنگ واشغال در دو نبرد بزرگ جهانی از دیدگاه حقوق بین‌المل

مبحث اول : جنگ جهانی اول

مبحث دوم : جنگ جهانی دوم 

مبحث سوم : بررسی ابعاد حقوقی اشغال ویتنام توسط ایالات متحده آمریکا ..      

فصل دوم : تحلیلی حقوقی بر مصادیقی از اشغال نظامی در دو دهه اخیر .                    

مبحث اول : بررسی ابعاد مختلف اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی . 

گفتار اول : اهمیت استراتژیک افغانستان و علل حمله شوروی و اشغال این کشور .           

1- اهمیت استراتژیک افغانستان           

2-1-‌ علل حمله نظامی شوروی به افغانستان و اشغال این کشور        

گفتار دوم : موضع گیری جامعه بین‌المللی در قبال اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی       

وضعیت حاکمیت افغانستان در زمان اشغال .       

مبحث دوم : بحران بالکان و اشغال جمهوری‌های تازه استقلال یافته از دیدگاه حقوق بین‌الملل .         

گفتاراول : زمینه‌ها و علل ایجاد بحران در جمهوری‌ دموکراتیک فدرال یوگسلاوی .          

گفتار دوم : واکنش جامعة بین‌المللی و عملکرد سازمان ملل‌ متحد در زمینة اشغال بوسنی‌ هرزگوین .  

مبحث سوم : بررسی حقوقی تجاوز عراق و اشغال بخش‌هایی از خاک ایران .     

گفتار اول : ریشه‌ها و علل تجاوز نظامی عراق به ایران .    

گفتار دوم : عملکرد شورای امنیت سازمان ملل متحد .        

گفتار سوم : تحلیلی بر اقدامات جنایت‌آمیز عراق در مناطق اشغالی در طول جنگ با ایران .

مبحث چهارم : اشغال کویت و اثرات حقوقی آن در سطح بین‌الملل .    

گفتار اول : علل تاریخی و زمینه‌های اشغال کویت توسط عراق .       

گفتار دوم : اصل حاکمیت دولت و اشغال کویت .  

گفتار سوم : ارزیابی عملکرد سازمان ملل و جامعه بین‌المللی کشورها در قبال بحران خلیج فارس .    

گفتار چهارم : مصادیقی از نقض معاهدات بین‌المللی در اراضی اشغالی کویت توسط عراق .           

مبحث پنجم : ابعاد حقوقی اشغال افغانستان توسط آمریکا و متحدانش در ناتو از دیدگاه حقوق بین‌الملل .

گفتار اول : حادثه 11 سپتامبر و تأثیر آن در حمله آمریکا و متحدانش در ناتو به افغانستان .

گفتار دوم : اقدامات ناتو و موضع‌گیری شورای امنیت در مورد حمله آمریکا به افغانستان . 

گفتار سوم : موارد نقض معاهدات بین‌المللی در زمینه اشغال افغانستان توسط ایالات متحده آمریکا و متحدانش در ناتو .

مبحث ششم : اشغال عراق توسط ایالات متحده آمریکا و هم‌پیمانانش .   

گفتار اول : دلایل تأثیر گذار در حمله آمریکا و متحدانش به عراق       

گفتار دوم : موضع‌گیری شورای امنیت سازمان ملل متحد ، قبل و بعد از اشغال عراق در جنگ دوم خلیج فارس

گفتار سوم : مواردی از نقض معاهدات بین‌المللی حاکم بر اشغال نظامی در عراق                        

1‌_3‌_ اشغال عراق و نقض حاکمیت قانونی        

2_‌3 _‌ ایجاد نظم تأمین امنیت در مناطق اشغالی  

3_‌3_‌ ایجاد بازداشتگاههای غیرقانونی در عراق و شکنجه زندانیان در اینگونه بازداشتگاهها          

4_‌3_‌ استفاده از روشهای غیر مجاز در سرکوب قیام‌های مردمی علیه اشغالگران           

5_‌ 3_‌ تحدید حقوق و آزادی‌های مذهب و دینی

6_‌3_‌ عدم رعایت اصل حمایت یا اسیر جنگی بودن         

7-3- حمله به افراد غیرنظامی به بهانه نظامی بودن

فصل سوم : نتیجه‌گیری کلی

منابع و مأخذ

منابع و مأخذ:

کتاب :

1 ) واحدی _ قدرت ا... _ مبحثی از حقوق جزای بین‌الملل ، رسیدگی به جرایم ارتکابی در سرزمین‌های اشغال شده _ نشر میزان _ سال 1380 .

2 ) روسو _ شارل _ ترجمه هنجنی _ سیدعلی حقوق مخاصمات مسلحانه _ دفترخدمات حقوق بین‌الملل _سال 1369 .

3 ) ضیایی بیگدلی _ محمدرضا _ حقوق جنگ ( حقوق بین‌الملل مخاصمات مسلحانه ) _ انتشارات‌ دانشگاه علامه طباطبایی _ سال 1380 .

4 ) دهلوی _ محمد رضا _ مأموریت برای وطنم _ بنگاه ترجمه و نشرکتاب _ سال 1346 .

5 ) گرهارد فن گلان _ ترجمه حافظیان _ محمد حسین _ درآمدی بر حقوق بین‌الملل عمومی ( جلد دوم ) _ نشر میزان _ چاپ اول _ پاییز 1379 .

6 ) رضائیان _ مهرداد _ حقوق بین‌الملل ناظر بر مخاصمات مسلحانه ، ترجمه کنوانسیون‌های لاهه و برخی اسناد بین‌المللی _ نشر سرسم _ سال 1383 .

7 ) وکیل _ امیر ساعد _ حقوق بشر ، صلح و امنیـّت بین‌المللی _ مجموعه علمی و فرهنگی مجد _ چاپ اول _ اسفند 1383 .

8 ) ضیائی بیگدلی _ محمدرضا _ حقوق بین‌الملل عمومی _ انتشارات کتابخانه گنج دانش _ چاپ هفدهم _ 1381 .

9 ) هدایتی _ محمد علی _ مجموعه قراردادهای بین‌المللی چند جانبه ایران در ادوار جامعه ملل و سازمان ملل متحد _ انتشارات تابان _ 1345 .

10 ) کمیته ملی حقوق بشر‌دوستانه _ آشنایی با حقوق بشر‌دوستانه بین‌المللی به انضمام قراردادهای چهارگانه ژنو و پروتکل‌های الحاقی _ انتشارات جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران _ سال 1381 .

11 ) عمادزاده _ محمدکاظم _ حقوق بین‌الملل عمومی _ انتشارات اتا _ چاپ اول _ دی‌ماه 1369 .

12 ) تدینی _ عباس _ حقوق بین‌الملل عمومی 1 و 2 _ مجمع علمی و فرهنگی مجد _ دی‌ماه 1380 .

13 ) ارسنجانی _ حسن _ حاکمیـّت دولت‌ها _ تهران _ سازمان کتابهای جیبی _ 1342 .

14 ) کاسسه _ آنتونیو _ ترجمه کلانتریان _ مرتضی _ حقوق بین‌الملل در جهانی نامتحد _ انتشارات دفتر حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران _ چاپ اول _ زمستان 1370 .

15) نوون _ پیر _ ترجمه آگاهی _ عباس _ جنگ جهانی اول _ مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی _ چاپ دوم _ 1374 .

16 ) مهرگان _ مهرداد _ واقعیـّت‌های زندگی هیتلر _ انتشارات مانی _ چاپ دوم _ سال 1353 .

17 ) میشل _ هانری _ ترجمه آگاهی _ عباس _ جنگ جهانی دوم _ مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی _ چاپ دوم _ سال 1374 .

18 ) ژاک _ دویون _ ترجمه تشویقی _ حمید _ ویت کنگ ، جبهه آزادی‌بخش _ انتشارات فرخی .

19 ) دبلیو _ رابرت _ ترجمه ملکوتیان _ مصطفی _ یورشهای تبلیغاتی آمریکا در جنگ ویتنام _ انتشارات جهاد دانشگاهی .

20 ) علی‌آبادی _ علیرضا _ افغانستان ( مباحث کشورها و سازمانهای مختلف ) _ مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه _ چاپ سوم _ 1375 .

21 ) معمار زاده _ قدرت‌ا... _ واقعیـّت‌های اساسی درباره سازمان ملل متحد _ انتشارات کتابسرا _ چاپ اول _ سال 1374 .

22 ) آقایی _ سید داوود _ نقش و جایگاه شورای امنیـّت سازمان ملل متحد در نظم نوین جهانی _ انتشارات پیک فرهنگ _ چاپ اول _ آذر 1375

23 ) پارسا دوست _ منوچهر _ زمینه‌های تاریخی اختلافات ایران و عراق _ شرکت سهامی انتشار _ سال 1364 .

24 ) کردزمن _ آنتونی _ ترجمه یکتا _ حسین _ درسهایی از جنگ مدرن _ جلد دوم ، جنگ ایران و عراق _ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ .

25 ) درودیان _ محمد _ سیری در جنگ ایران و عراق _ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ _ چاپ اول _ 1376 .

26 ) کاظمی _ اصغر _ خرمشهر در اسناد ارتش عراق _ حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی _ سال 1375 .

27 ) سالینجر _ پیر (و) لوران _ اریک _ ترجمه ریاضی _ محمود _ پرونده محرمانه جنگ خلیج فارس _ انتشارات خجسته _ چاپ اول _ تابستان 1370 .

28 ) اسلامی _ مسعود _ ریشه‌یابی مواضع و عملکرد کویت در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران _ نشرهمراه _ چاپ اول _ پاییز 1369 .

29 ) سالینجر _ پیر (و) لوران _ اریک _ ترجمه لاهوتی _ هوشنگ _ جنگ خلیج فارس در اسناد محرمانه _ نشر پاژنگ _ چاپ دوم _ 1370

30 ) طلوعی محمود _ جنگ خلیج فارس و آینده خاورمیانه _ نشر تهران _ چاپ اول _ 1370 .

31 ) آهنی _ علی _ فرانسه و مجامع بین‌المللی در برابر بحران خلیج فارس _ نشر تهران _ 1372 .

32 ) پریماکف _ یوگنی _ ترجمه شمس _ محمود _ یادداشتهای پریماکف در جنگ خلیج فارس _ انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی _ چاپ اول _ پاییز 1370 .

33 ) آریا _ محمد حسین _ دیدگاههای بین‌المللی در باره جنگ خلیج فارس _ دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی _ 1375 .

34 ) طلائی _ فرهاد _ بررسی ابعاد حقوقی استفاده از زور _ شیرتز _ دانشکده حقوق و علوم سیاسی _ سال 1381.

مقالات :

1 ) طارم سری _ مسعود و غیره _ مفهوم تجاوز در حقوق بین‌الملل _ مجله حقوقی _ بهار و تابستان 1366 .

2 ) نوربها _ رضا _ بررسی قرارداد حمایت از اموال فرهنگی به هنگام نزاع مسلحانه واعمال آن در جنگ عراق علیه ایران _ مجله حقوقی _ شماره 16 و 17 _ سال 1371 و 1372 .

3 ) محقق داماد _ سید مصطفی _ رعایت قوانین انسان‌دوستانه بین‌المللی _ بانک اطلاعات قوانین‌کشور _ مقاله اینترنتی .

4 ) شارپ _ جین _ ترجمه زرگر _ علی‌اصغر _ دفاع مبتنی بر غیرنظامیان ، بازدارندگی و سیاست دفاعی نوین _ مجله سیاست دفاعی _ سال اول _ شماره 3 و 4 _ تابستان وپائیز 1372 .

5 ) نجفی ابرندآبادی _ علی حسین _ مسئوولیـّت کیفری بین‌المللی _ مجله تحقیقات حقوقی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی _ شماره 15 _ پاییز 1373 تابستان 1374 .

6 ) ضیائی بیگدلی _ محمدرضا _ نگرشی اجمالی به حقوق جنگ ( بخش اول ) مقاله اینترنتی _ سایت بانک اطلاعات قوانین کشور .

7 ) دانش بختیاری _ محمد قاسم _ عملکرد سازمان ملل در قبال بحران افغانستان _ پیک صادق _ سال دوم _ شماره 42 .

8 ) سیفی _ سید جمال _ جانشینی کشورهای در حال فروپاشی جمهوری فدرال یوگسلاوی _ مجله تحقیقات حقوقی _ شماره 13 ، 14 .

9 ) آسایش زارچی _ محمد جواد _ بحران بوسنی و مذاکرات صلح _ روزنامه اطلاعات _ مورخ 10 / 8 / 1374 .

10 )   سیدی _ مهرداد _ دیوان بین‌المللی برای یوگسلاوی سابق _ نشریه بین المللی افیرز ( Affairs ) _ جلد 69 _ شماره 9 _ اکتبر 1993 .

11 ) جعفر ولدانی _ اصغر _ نگرشی بر عهدنامه 1975 الجزایر در مورد ایران و عراق _ مجله حقوقی _ شماره 5 و 6 و 7 _ دوره دوم .

12 ) ممتاز _ جمشید _ ترجمه شریفی طرازکوهی _ حسین _ حقوق جنگ دریایی و عملکرد جمهوری اسلامی در طول جنگ عراق و ایران _ مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی _ شماره 32 _ تیرماه 1373 .

13 ) طاهری شمیرانی _ صفت‌ا... _ بازشناسی جنبه‌های تجاوز و دفاع ، حمله به مناطق مسکونی و افراد غیرنظامی _ مجموعه مقالات ارائه شده به کنفرانس بین‌المللی تجاوز و دفاع _ سال 1367 .

14 ) مورژن _ ژاک _ ترجمه صوراسرافیل _ محمود _ مداخله بین‌المللی بشردوستانه _ مجله حقوقی _ شماره 22 _ دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران _ بهار و تابستان 1377 .

15 ) اسجادی _ سحر _ بررسی جنگ خلیج فارس از دیدگاه استراتژی و تاکتیک نظامی _ مجله بندر و دریا _ شماره 33 _ مهر و آبان 1370 .

16) شافع _ میرشهبیز _ عملکرد جمهوری اسلامی ایران در طول جنگ عراق و ایران با توجه به پروتکل اول ژنو 1977 _ مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی_ شماره 51 _ بهار 1380 .

17 ) مظفری _ فرشته _ مؤلفه‌های جدید فرهنگ استراتژیک عراق _ فصلنامه راهبرد دفاعی _ سال سوم _ شماره دهم _ زمستان 1384 .

18 ) ایرانی طلب _ مهبد _ جنگ خلیج فارس ، افسانه‌ها و واقعیـّت‌ها _ مجله اطلاعات سیاسی و اقتصادی _ دوره 8 _ شماره 5 و6 _ بهمن و اسفند 1372 .

19) مولایی _ یوسف _ قدرت اجرایی _ قطعنامه‌های شورای امنیـّت ( جنگ عراق و کویت ) _ بانک اطلاعات قوانین کشور _ شماره انتشار 33 _ سال 1373 .

20 ) عباسی اشلقی _ مجید _ مداخلات بشردوستانه و تهدید حاکمیـّت ملی _ فصلنامه سیاسی ، اقتصادی _ شماره 175 ، 176 .

21) هرمیداس باوند _ داوود _ رویدادهای آمریکا و تحولات افغانستان _ مجله کارآفرین _ شماره 10 و 11 .

22 ) ابراهیمی _ سید نصرا... _ تجاوز و دفاع در حقوق بین‌الملل _ مجله حکومت اسلام _ سال هشتم _شماره سوم _ پاییز 1389 .

23 ) شفیعی _ نوذر _ بازی قدرت در صحنه افغانستان ، اهداف و الگوهای رفتاری _ مجله سیاست دفاعی _ شماره 40 و 41 _ پاییز و زمستان 1381 .  

24 ) رواسانی _ شاپور _ امنیـّت ایران و قضیـّه‌ افغانستانی که در اشغال آمریکا است _ مجله گزارش _ شماره 131 _ بهمن 1380 .

25 ) طاهری _ فرزانه _ نسل‌کشی با ژستهای انسان‌دوستانه ، مصاحبه مایکل آلبرت با نوآم چاسکی _ مجله نگاه نو _ شماره 6 _ دوره جدید _ آبان 1380 .

26 ) خامه‌ای _ انور _ دلایل واقعی و نهایی حضور آمریکا در افغانستان _ مجله گزارش _ شماره 130 _ دی‌ماه 1380 .

27 ) صفایی _ سید حسین _ مداخله در امور کشورهای دیگر _ مجله حقوقی - شماره 9 _ پاییز و زمستان 1366 .

28 ) بای من _ دانیل _ عراق پس از صدام _ فصلنامه مطالعات خاورمیانه _ سال نهم _ شماره 2 _ تابستان 1381 .

29 ) سیف _ ا... مراد _ تحلیل جایگاه نفت در تهاجم آمریکا به عراق _ فصلنامه سیاست دفاعی _ سال یازدهم _ شماره 44 _ پاییز 1382 .

30 ) سیف _ ا... مراد _ هزینه‌های نظامی آمریکا در جنگ عراق _ فصلنامه سیاست دفاعی _ سال یازدهم _ شماره 44 _ بهار 1382 .

31 ) حیدری _ محمد _ تحلیل وضعیـّت امنیـّتی عراق پس‌از اشغال در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی و تأثیر آن بر امنیـّت ایران _ مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه _ سال دهم _ شماره 3 _ پاییز 1382 .

32 ) مظفری _ محمد حسین _ اشغال عراق و آزادی دین از دید حقوق بین‌الملل _ فصلنامه مطالعات خاورمیانه _ سال دهم _ شماره 3 _ پاییز 1382 .

33 ) ساعد _ نادر _ مقاومت مسلحانه مردمی در برابر دولت اشغال‌کننده در پرتو حقوق بین‌الملل بشردوستانه ، مطالعه موردی عراق _ فصلنامه راهبرد دفاعی _ سال دوم _ شماره سوم _ بهار 1383 .

منابع لاتین

- A . Nisuke – Surrender , Occupation , and private property in Internatoinal law _ Clarendon Press . Oxford _ 1991 _ page 114 – 115 .

2_ David M . Edelstein _ Why Military Occupations Succeed or Fail _ Occupational Hazard _ 2005 .

3_ M . Akehurst _ American Journal of International Law _ Vol 65 . 1971 _ p . 253

پروژه بررسی موقعیت نفت و گاز کشور در بازارهای نفت و گاز جهان. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 106 صفحه

مقدمه:

میزان ذخایر بالفعل و بالقوه نفت خام کشور و تاثیر تزریق گاز بر آنها

میزان ذخایر« نفت خام در جای» کشور حدود 450 میلیارد بشکه تخمین زده می شود. از این میزان، تا پایان سال 1380 جمعاً حدود 54 میلیارد بشکه از مناطق خشکی و دریایی برداشت شده است.

میزان ذخایر بالفعل نفت خام کشور با توجه به ذخایر کشف شده جدید، حدود 37 میلیارد بشکه است. این رقم بر اساس گزارش های ارائه شده از مناطق خشکی و اطلاعات نگارنده از مناطق دریایی است. ارقام رسمی ارائه شده  با توجه به حجم میعانات گازی و حجم نفت خام بالقوه از حدود 92 میلیارد بشکه تا 130 میلیارد بشکه بوده است.

میزان ذخایر بالقوه نفت خام ( برداشت ثانویه) کشور حدود 50 میلیارد بشکه است. این رقم، حدود 5 میلیارد بشکه نفت قابل بهره برداری- که در 50 تاقدیس شناخته شده کوچک، واقع شده است ـ را شامل می شود که هنوز حفاری اکتشافی در آنها شروع  نشده است؛ 45 میلیارد بشکه دیگر نیز در مخازن نفتی شناخته شده واقع شده است.

تنها راه بالفعل نمودن حدود 45 میلیارد بشکه نفت موجود در مخازن ایران، تزریق گاز به میزان لازم و کافی در آنهاست. میزان گاز مورد نیاز جهت تزریق در این مخازن به منظور بالفعل نمودن این ذخایر، حدود 20 میلیارد پای مکعب در روز است. چنین حجمی از گاز مورد نیاز را می توان از ذخایر پارس جنوبی، پارس شمالی ( مخازن گاز کشف شده G و F واقع در خلیج فارس)، گازهای همراه که قسمت اعظم آن سوخته می شود و سایر مخازن گاز ایران تامین نمود. بر اساس محسبات مهندسی مخازن انجام شده قبل و بعد از انقلاب، به ازای تزریق 5/2 تا 4 هزار پای مکعب گاز می توان یک بشکه نفت اضافی از مخازن نفتی ایران به دست آورد.

بنابراین اگر قیمت نفت را حدود 24 دلار برای هر بشکه فرض نماییم « قیمت سایه ای» هزار پای مکعب گاز، حدود 6 تا 10 دلار است. قیمت گاز صادراتی ایران به ترکیه بر اساس قیمت نفت 24 دلار، کمتر از 3 دلار برای هر هزار پای مکعب در نظر گرفته شده است، ضمن آنکه فاصله آن حدود 1000 کیلومتر دورتر از محل تزریق است. علاوه بر این، باید به این نکته توجه کرد که گاز تزریقی برای نسل های آینده باقی خواهد ماند.

ملاحظه می شود که تزریق گاز در مخازن نفتی، با صرفه ترین نحوه استفاده از آن است. در عین حال، این روش از نظر اصول، تنها راه صیانت از مخازن نفتی و تبدیل نفت بالقوه به نفت بالفعل برای نسل های آینده کشور است.

فهرست مطالب:

میزان ذخایر بالفعل و بالقوه نفت خام کشور و تاثیر تزریق گاز بر آنها

سیاستهای تزریق گاز و مقایسه ای از ذخایر نفت و گاز ایران با ذخایر نفت

عربستان

فقدان سیاست روشن منطقه ای و جهانی در بخش نفت و گاز

سوابق استعماری

فن آوری پیشرفته و تحمیل آن به جهان سوم.

اعمال مقاصد شرکت های عامل نفت

1-5- ایجاد محیط استعماری

2-5- مقاومت ها و تلاش ها

3-5- تغییر شرکتهای عامل نفت به شرکتهای خدمات ایران ( OSCO)

مروری بر 22 سال گذشته

اولین پیشنهاد سرمایه گذاری در ایران از طرف شرکت ژاپنی جپکس

عدم توفیق برنامه افزایش تولید

قرارداد سیری ـ توتال

قرارداد « الف» درود

پروژه نوروز ـ سروش ـ شل

پروژه سلمان

پروژه مسجد سلیمان

پروژه LNG

پروژه ارتقاء سقف تولید به 5 میلیون بشکه در روز

مقایسه قرارداد شرکت سابق خدمات نفتی ایران  ( OSCO) با قراردادهای

بیع متقابل

چگونه می توان سقف تولید فعلی را ثابت نگه داشت

جمع بندی و نتیجه گیری

شرکت امریکایی SANTAFE

شرکت نفتی Elf .

مقاله دوم ضرورت تزریق گاز به میدان های نفتی

تحلیلی بر بخش بالادستی گزارش وزارت نفت تحت عنوان « نفت و توسعه ـ گزارش

اهم فعالیت های وزارت نفت 1379- 1376 »

ضرورت تزریق گاز به میدان های نفتی

مبنای برنامه ریزی وزارت نفت

روش اجرایی سیاست افزایش تولید و توسعه ظرفیت

نگاهی به پروزه های انجام شده یا در دست انجام

1-4. پروژه  سیری «A» و «E»

2-4. میدان درود

3-4. میدان سروش ـ نوروز

ج) انتقال گاز همراه میدان های سروش و نوروز به جزیره خارک.

4-4. پروژه فروزان ـ اسفندیار

5-4. پروژه سلمان

6-4. پروژه پارس جنوبی

7-4. پروژه مسجد سلیمان

8-4. پروژه تبدیل میدان گازی سراجه جهت قله تراشی گاز تهران

جمع بندی و نتیجه گیری

منابع اصلی

منابع و مأخذ:

منابع اصلی

خوانندگان محترم می توانند برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مسائل فنی مندرج در دو مقاله به منابع زیر مراجه نمایند.

Madaoui, K. and Sakthkumar, S., "Lean Gas Injection in Water Flooded Oil Reservoir, a Systematic Investigation for Field Application", Presented at 7th European IOR Symposium, Moscow, Oct. 1993.

2 . Madaui, K., Sakthikumar, S., Thiebot, L., and BOUVIER, G.,

"Experimental and Numerical Investigation into the Feasibility of Gas Injection in Water Flooded Reservoirs",Presented at 21st Annual Convention of Indonesian Petroleum Association, Oct. 1992, Jakarta, Indonesia.

Onill N., "Fahud Field Review A Switch from Water to Gas Injection in Fahud Field (Oman),"SPE Paper 15 691 Presented at Fifth SPE in the Middle East Held in Bahrain", March 7-10, 1987 Saidi, A. M., "Twenty Years of Gas Injection History into Well Fractured Haft Kel Field (Iran)," SPE paper 35 309, presented at SPE Meeting Held in Villahermosa, Mexico, March. 3-7, 1996 نفت و توسعه، گزارش اهم فعالیت های وزارت نفت (1379- 1376)، اداره کل روابط عمومی وزارت نفت، خرداد 1380، صفحه 8. در این مقاله هر جا از «گزارش وزارت نفت» نامبرده شده به منظور همین گزارش است. Liquified Natural Gas برای پیشنهاد طی گزارشی در تاریخ 30/5/1374 خدمت آقا یرفسنجانی رئیس جمهور وقت ارسال شد و ایشان طی پی نوشتی به وزیر نفت، آقای آقازاده نوشتند که « بررسی کنید و توضیح دهید».Department of EnergyEnergy Information Administration صفحه 20 گزارش وزارت نفت. گزارش IEA تحت عنوان سناریو با قیمت 20- 15 دلار برای هر بشکه در ماه آوریل 1999 در لندن منتشر شد و نگارنده طی گزارشی مورخ 18/5/1378 آن را خدمت آقا یخاتمی رئیس جمهور محترم ارسال نموده است. صفحه 20 گزارش وزارت نفت. گزارش IEA تحت عنوان سناریو با قیمت 20- 15 دلار برای هر بشکه، آوریل 1999 ـ لندن. اطلاعات و مذاکرات نگارنده با کارشناسان نفتی نروژ، انگلستان و مکزیک. این مطلب به اطلاع مسئولان شرکت نفت آن کشور ( PEMEX) با اعداد و ارقام کامل رسیده است. گزارشهای ارائه شده مناطق خشکی و اطلاعات نگارنده از مناطق دریایی و تاقدیس های کوچک موجود در کشور. این مطلب طی گزارشهای متعد در سال 1371 خدمت آقای رفسنجانی رئیس جمهور وقت و سپس در تاریخ 1/8/1379 با تفصیل و بررسی کامل خدمات آقای خاتمی رئیس جمهور محترم ارسال شده است. این موضوع را ضمن مشاهده برنامه طرح و مذاکره با مسئولان پروژه بالا بردن سقف تولید، حضوراً به استحضار متصدیان می رساندم. این نکته طی نشست هایی در سال های 1376 در بخش مطالعات بین المللی وزارت امور خارجه و سپس در سال 1380 در موسسه مطالعات بین المللی انرژی ارائه شده است. Gaslift این موضوع طی گزارش مورخ 30/5/1374 خدمت آقای رفسنجانی رئیس جمهور وقت ارسال شد. در این گزارش عدم توانایی مخازن سیری E و A به میزانی که شرکت نفت توتال ادعا کرده بود نیز با استدلال فنی بحث شده است. در حال حاضر که قرار است موضوع پایین تر بودن سطح تولید از میزان مقرر در قرارداد به حکم ارجاع شود، آیا معقول تر نیست که با سطح تولید پایین تریبه حکم مراجعه نماییم؟ ضمن این که در این صورت صدمه کم تری نیز به مخزن وارد می شود. این موضوع طی گزارش های متعدد مورخ 1/4/1377 و 19/8/1378 و 25/2/1378 خدمت آقای زنگنه وزیر نفت ارسال شده است. به نمودار شماره 2 در پایان مقاله مراجعه شود. نفت استخراجی معمولاً دارای مقداری گاز محلول است. نقطه حباب (Bubbl Point) فشاری است که کم تر از آن، اولین حباب گاز از نفت خارج می شود. این مطلب برای اولین بار طی گزارش مورخ 2/4/1373 خدمت آقای رفسنجانی رئیس جمهور وقت ارسال شد و ایشان طی پی نوشتی چنین اظهار کردند « نکات قابل توجهی دارد. گرچه تازه نیست و قبلاً مطرح بوده و به خصوص در مورد سرعت عمل تزریق و الویت استخراج پارس جنوبی و عدم عجله در فروش گاز به مسافت دور دست و اولویت مصرف داخلی در شرایط فعلی قیمت گاز، توجه ویژه لازم است.» این مطلب نیز طی گزارش مورخ 12/10/1373 خدمت آقای رفسنجانی رئیس جمهور وقت ارسال گردید. این مطلب طی نشستی که در تابستان 1379 در موسسه مطالعات بین المللی انرژی برگزار گردید مطرح شد و گزارش مربوط به چاپ رسید. Sofre Gas